فروردین 1326 میدان اعدام "چوچرای" مهاباد آخرین نگاه قاضی محمد به کردستانی که عاشق آن بود

یازدهم فروردین، از اعدام "قاضی محمد" رهبر و سازمانده حزب دمکرات کردستان ایران و بنیانگذار و رئیس نخستین جمهوری ملی و دمکراتیک خلق کرد سالی دیگر گذشت.

ساعت 4 بعد بامداد 10 فروزدین 1326، در میدان «چواچرای» مهاباد، که پس از انقلاب 57 مردم نام آن را به میدان قاضی محمد تغییر دادند، قاضی محمد، محمدحسین سیف قاضی(وزیر دفاع حکومت ملی کردستان) و ابوالقاسم صدر قاضی(نماینده مهاباد در دوره 14 مجلس و رجل سیاسی برجسته و ملی کردستان) توسط ارتش شاهنشاهی به دار آویخته شدند.

دربار سلطنتی با قتل و اعدام صدها پیشمرگه دمکرات حکومت ملی کردستان، گمان برده بود، آزادی و اراده مردم کردستان برای دراختیار گرفتن سرنوشت خویش را برای همیشه سرکوب کرده است و دیگر خلق کرد از زیر بار این ضربه کمر راست نخواهد کرد. خیالی چنان باطل که نشانه های زنده بودن آن را در پی چند دهه همچنان در ایران و منطقه شاهدیم.

قاضی محمد چهره ای درخشان نه تنها برای کردهای ایران، بلکه برای کردهای منطقه بود. دمکراتی انقلابی و دانشمند پژوهنده که راه رهایی کردها از ستم مضاعف را بدرستی شناخت و با تاسیس نخستین حکومت خودگران منطقه ای، در چارچوب ایران واحد یگانه راه حل را از خود به یادگار گذاشت.

او سخنوری توانا بود و در آخرین خطابه خود، در میدان "چواچرای" مهاباد گفت:

«امروز یک قاضی محمد اعدام می شود. شک نداشته باشید که فردا هزاران قاضی محمد در کردستان بپا خواهند خواست.»

رژیم شاهنشاهی به جنگ واقعیات تاریخ کردستان و تحریف آن رفت. تاریخ و واقعیات باقی ماند و آن رژیم رفت. جمهوری اسلامی نیز 26 سال است در برابر خواست و اراده کردهای ایران برای بدست گرفتن سرنوشت خویش در چارچوب ایران ایستاده است. چنان که گوئی تاریخ را نه خوانده است و نه باور دارد.

ارتشبد فردوست در خاطرات خود، پیرامون سفر شاه، پس از به خاک و خون کشیدن دو حکومت خودمختار آذربایجان و کردستان به این دو منطقه می نویسد:

«چندي بعد محمد رضا به آذربايجان شرقي و غربي مسافرت كرد. برخي سران ايلات كه به شاه وفادار بودند استقبال شاياني نمودند گويا به او گفته بودند كه در مهاباد بعلت اعدام قاضي محمد مردم آماده استقبال نيستند .روزي بمن گفت « سوار شو » كنار او قرار گرفتم و بدون راننده و اسكورت كيلومترها راند و وارد مهاباد شد… در شهر از خودرو پياده شديم و خيابان و كوچه هاي شهر را دو تايي پيموديم هيچ فردي ، حتي فرماندار به استقبال نيامد … سپس به سربازخانه شهر كه در انتهاي يكي از خيابان ها بود واردشديم …در مراجعت در يك ميدان كوچك و خالي ديديم كه داري به زمين فرو كرده اند محمد رضا به من گفت ديدي در آمدن دار نبود ولي در مراجعت هست پس اين همان محلي است كه قاضي محمدبه دار آويخته شده ! پس از تحقيق معلوم شد صحيح است و تعدادي مهابادي در اين چند دقيقه اين كار را كردند، اين وضعيت استقبال از محمد رضا بود»

مهاباد، بعنوان پایتخت حکومت خودمختار کردستان در قلب مردم کردستان به پایتخت همیشگی کردستان تبدیل شد، چنان که امروز نیز قلب سیاست و مبارزه برای خودمختاری در کردستان ایران، همچنان در مهاباد تندتر از هر شهر و منطقه کردستان ایران می تپد. رمز احترام عمیق ملی کردها به قاضی محمد و پیشمرگان دوران قاضی محم، که شاید هنوز انگشت شماری از آنها در قید حیات باشند را باید در آرمان های بزرگ و انسانی قاضی محمد و آن حکومت خودگردانی دانست که قاضی محمد در راس آن قرار داشت. صداقت و پشتکار، وطن دوستی و آبادانی کردستان خمیرمایه آن حکومت بود.

در سالگرد اعدام قاضی محمد، یادآوریم نام هائی چون علی شیرزاده، احمد فاروقی، حمید مازرجی، عبدالله روشنفکر، سلیمان معینی، ملاآواره، اسماعیل شریف زاده، عزیز یوسفی، غنی بلوریان و ده ها مبارز دیگر حکومت خودمختار کردستان ایران را که یا با قاضی محمد هم سرنوشت شدند و یا در گوشه زندان های شاه عمری را پشت سر گذاشتند.

    مقاله در فرمات PDF :