برای مقابله فقهی با آقای خمینی
مصباح یزدی
رودربایستی را
کنار گذاشته است!

آیت‌الله مصباح یزدی که از رویش یافتگان دوران رهبری آقای خامنه‌ای است بتدریج دیدگاه‌های خود در مخالفت با نظرات آیت‌الله خمینی را با صراحت بیان می کند. وی هفته گذشته در به اصطلاح  "همایش جنسیت از منظر دین و روش شناسی" سخنرانی کرد و در این سخنرانی با عنوان اینکه "حق نداریم در مسلمات شرع خدشه وارد کنیم" صریحا با نظرات فقهی ایت الله خمینی مخالفت کرد. مصباح در این سخنرانی آیت‌الله خمینی را در کنار "مارکسیست‌های اسلامی" نشاند و به بهانه مسئله حقوق زنان چنین گفت :

"کسانی که نسبت به اسلام موضع دارند از زمان‌های قبل تا امروز چند سوژه مهم در اختیار دارند که از آن سنگرها علیه اسلام استفاده می‌کنند که یکی از مهمترین آنها حقوق زنان است که از جمله این گروه‌ها می‌توان به مارکسیست‌ها که برابری حقوق زن و مرد را خواستار بودند اشاره کرد." وی انتقاد از احکام فقه سنتی نسبت به زنان را "شبهه افکنی" نامید و ادامه داد:

"عکس العمل‌ها در برابر این شبه افکنی‌ها متفاوت بوده است و آنها را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد. گروهی بر این اعتقادند که تفاوت‌های مطرح شده درباره  احکام حقوق زن و مرد به صدر اسلام  برمی‌گردد و احکام اسلامی درست ولی تاریخ مصرف آنها گذشته است که گروه بارز آن مارکسیست‌های اسلامی بودند."

"گروه دیگر که معتدل‌تر بودند اعلام می‌‌کردند احکام اولیه تابع احکام ثانویه است و "اضطرار و ضرورت و عسر و حرج باعث می‌شود احکام ثانویه حاکم شود اما گروه دیگر اصولگرایان هستند که می‌گویند اسلام همین است و اگر امروز هم بخواهیم به اسلام عمل کنیم همانند قبل است."

مصباح یزدی با این سخنان در واقع آقای خمینی را از دایره "اصولگراها" خارج کرد و او را یک پله "معتدل تر" از "مارکسیست‌های اسلامی" قرار داد. همه می‌دانند که مباحث مربوط به عسر و حرج را نخستین بار آیت‌الله خمینی در جریان مجلس اول مطرح کرد و به نمایندگان مجلس اجازه داد قوانین مخالف شرع را براساس عسر و حرج و بعنوان احکام ثانویه تصویب کنند. البته آقای خمینی بعدها این نظر را بسط داد و اعلام کرد که نمایندگان مجلس می‌توانند همه احکام اولیه اسلام را به ضرورت مصلحت جامعه و حکومت کنار گذارند و احکامی دیگر جایگزین آنان کنند و بفرض شورای نگهبان این احکام را مخالف با شرع تشخیص دهد "مجمع تشخیص مصلحت نظام" تشخیص می‌دهد که شرع را باید زیر پا گذاشت یا نه.

مصباح یزدی با نشانه گرفتن مفهوم عسر و حرج در واقع می‌خواهد پنبه نظرات آقای خمینی را از همان مجلس اول بزند که دیگر جایی برای پرداختن به نظریات بعدی وی و اکثریت مجلس و مصلحت نظام و مشابه آنها باقی نماند.

مصباح مدعی است که "اسلام همین است و اگر امروز هم بخواهیم به اسلام عمل کنیم همانند قبل است" یعنی اسلام همان احکام 1400 سال پیش است. در حالی که آیت‌الله خمینی به صراحت اعلام کرده بود : "این جانب معتقدم كه زمان و مكان دو عنصر تعیین كننده در اجتهادند" (صحیفه نور جلد 21). اگر اسلام همان احکام 1400 سال پیش و غیرقابل تغییر و تجدید نظر و تکامل هستند پس اجتهاد و بقول آقای خمینی زمان و مکان - آن هم به عنوان عنصری تعیین کننده - جایش کجاست؟   

اینکه مصباح یزدی با این صراحت برعلیه نظرات فقهی آیت‌الله خمینی وارد میدان شده از یکسو نشانه فشاری است که در حوزه‌های علمیه برای تجدید نظر و نوسازی احکام اسلامی با تکیه بر آرا و نظرات ایت الله خمینی و حتی فراتر رفتن از آن وارد می‌شود و از سوی دیگر نشانه مزاحمتی است که مجموعه نظرات فقهی و میراث سیاسی آیت‌الله خمینی بصورت "خط امام" برای جناح راست بوجود آورده است. حذف تصویر آیت‌الله خمینی از اجلاس هفته گذشته "اصولگرایان" (که در سایت جماران به آن اشاره شده) نشانه این گرفتاری و مخمصه دوگانه نیست؟