احیاء و بازسازی
معابد بودائی
در ویتنام انقلابی

مطبوعات فرانسه اخیرا گزارش های متفاوتی در باره ویتنام منتشر می کنند. کشوری از دل دو جنگ استعماری علیه فرانسوی ها و امریکائی ها سر بلند بیرون آمد و کشور دو پارچه ای که سرانجام یکپارچه شد.
از جمله اشاراتی که مطبوعات فرانسه به تحولات اخیر در ویتنام می کنند، اعلام و حتی پشتیبانی دولت ویتنام از تفکرات و باورهای مذهبی مردم این کشور است. البته این سیاست همزمان است با سیاست تقویت ملی گرائی در ویتنام. نرمش دولت ویتنام در برابر مذهب "بودا" در این کشور چنان است که در سالهای اخیر علاوه بر تعمیر معابد قدیمی این کشور، معابد جدیدی نیز خود دولت برای مردم ساخته است. این سیاست از 10 سال پیش آغاز شد و اکنون به مرحله تکاملی خود رسیده و از طریق جلب توریست و جمع آوری اعانات و نذورات مردم، درآمد قابل توجهی نصیب دولت شده که بخش مهمی از آن را خرج بازسازی و ساختن معابد می کند.
سیاست نوین دولت ویتنام که با موفقیت و استقبال همراه شده است، بار دیگر نشان داد که برخی سیاست های گذشته در کشورهای سوسیالیستی در زمینه مقابله با مذهب و باورهای مذهبی مردم نادرست بوده است و آنچه در ویتنام پی گرفته می شود درسی است که از نتایج آن سیاست ها گرفته شده است. مردم می توانند باورهای مذهبی خود را حفظ کنند و هر نوع تحول فکری در این باورها، مستلزم زمان و رشد آگاهی مردم است و نه اعمال زور، که نتیجه معکوس می دهد. چنان که اکنون در کشورهای سوسیالیستی سابق در شرق اروپا و حتی در روسیه و جمهوری های جدا شده از اتحاد شوروی شاهد آن هستیم. مسئله عدالت اجتماعی و دولت دارای چنین برنامه ای، می تواند شانه به شانه باورهای مذهبی مردم پیش برود. یعنی همان روندی که اکنون در امریکا لاتین نیز جریان دارد و از آن حتی برای مدتی بعنوان الهیات رهائیبخش یاد می کردیم.
من تصور می کنم، طیف چپ های ایران، اگر این نواندیشی ها در کشورهای انقلابی مانند ویتنام را پی نگیرند، چنان گرفتار عقب ماندگی خواهند ماند، که در شناخت مسائل روز کشور خودمان نیز در تنگنا قرار خواهند گرفت.