بانگ خاموش
نشدنی 3 نسل
در شهرها و کوه های کردستان
بخش سوم و پایانی مقاله مشروح زنده یاد "رضا شلتوکی" را دراین شماره راه توده می خوانید. مقاله ای تحقیقی و منسجم که عبور زمان از تاریخ انتشارآن، هرگز از اعتبار آن نکاسته و آنچه در آن مطرح شده، همچنان، نه تنها تاریخ کردستان و جنبش های ملی آن،(در صدر آنها حزب دمکرات کردستان ایران) بلکه راهنمای آینده هر جنبش مترقی است که در کردستان فعالیت کند. در همین بخش شما با بنای اولیه حزب "کومله" و حل آن در حزب دمکرات کردستان ایران در سالهای دور می شوید.
« کومله » دوخصلت نو مترقی داشت :
1- عمیقاً ضد فاشیزم و ضد دیکتاتوری بود .
2- برای نخستین بار رهبری جنبش خلق کرد را از دست فئودالها و سران عشایر به
در آورد و مردم را در راستائی جز اهداف فرقه گرایانه و ارتجاعی آنان هدایت
کرد.
اما کومله در برنامه و ترکیب طبقاتی صفوف خود از دو ضعف بزرگ رنج می برد که
تناقضات و نارسایی های جدی در بطن « کومله» پدید می آورد:
1- « کومله» تحقق شعارنادرست،« استقلال کردستان بزرگ» را تعقیب می کرد و
ایده های جنبش های پیشین کرد را در نظر داشت که درعمل نادرستی و غیر عملی
بودن خود را در طول تاریخ به اثبات رسانده بودند. « کومله» با این هدف خود
را از نیروی های ملی و مترقی دیگر همچون حزب توده ایران که برای تحقق آرمان
های ملی و دمکراتیک در چارچوب ایرانی واحد و مستقل مبارزه می کردند، جدا می
ساخت و از نقشی که می بایست در جنبش ضد امپریالیستی و دمکراتیک سراسر کشور
بعهده گیرد، دور می افتاد و منفرد می گشت.
2- «کومله»، در درون خویش تناقضاتی جدی می پرورید. در صفوف این حزب هم
دهقانان و هم فئودالها شرکت داشتند و این امر وحدت صفوف حزب را متزلزل می
ساخت. این امر آشکار می ساخت که ایجاد رابطه صحیح میان مبارزه برای کسب
حقوق ملی و نیز مبارزه طبقاتی لازم و ضروری است. درپی رشد نارسائی ها و
تناقضات یاد شده، ضرورت تدوین برنامه ای نو و مترقی هر روز آشکارتر می
گردید و در پی این امر، در تاریخ 25 مرداد ماه سال 1324 خورشیدی، حزب
دمکرات کردستان با برنامه ای نوین و خط مشی منطبق بر ضروریات رشد مبارزه،
ازهمان اعضای « کومله» تاسیس یافت.
مهمترین اقدام حزب جدید پس از تاسیس، تغییر شعار غیر عملی و زیانبار «
استقلال کردستان بزرگ» به شعار سالم « خودمختاری کردستان درچارچوب ایرانی
دمکراتیک و آزاد» بود و بدینطریق این اصلاح مثبت درستی سیاسی جنبش خلق کرد،
راه را برای همکاری وسیع تر رهبری این جنبش «حزب دمکرات کردستان ایران» با
سایر نیروهای ملی، مترقی و انقلابی سراسر ایران گشود و «حزب دمکرات کردستان
ایران» همچون بخشی از جنبش مترقی و انقلابی سراسسر ایران، به حزب توده
ایران و دیگر نیروهای مترقی نزدیکی گزید و با آنها دریک جبهه مبارزه قرار
گرفت.
نفوذ حزب دمکرات کردستان در پی این تغییرات مثبت درمیان توده های زحمتکش
خلق کرد، بشدت افزایش یافت. و دراندک مدتی، آنچنان توجه و پشتیبانی توده
های کرد را بخود جلب کرد، که بصورت یگانه حزب سیاسی کردستان درآمد.
حزب « دمکرات کردستان» با اتکا به پشتیبانی وسیع توده های کرد در منطقه تحت
نفوذ خویش و با استفاده از هشیاری توده های کرد، این منطقه را از سیطره
ارتجاع داخلی و توطئه گران استعمارگر انگلیسی که کمی آنطرف تر، در عراق
علیه نیروهای مترقی کرد به دسیسه گری مشغول بودند؛ محفوظ نگاه داشت و تمام
تلاش خود را بکاربست تا مسئله خودمختاری کردستان را از راه مذاکره و بطریقی
صلح آمیز حل و فصل نماید. ولی این کوشش ها به نتیجه نرسید و سرانجام در دوم
بهمن ماه 1324 تشکیل حکومت ملی خودمختار کردستان درمهاباد اعلام شد.
حکومت ملی خودمختار کردستان در مدت کوتاه یکساله عمر خود، اقدامات مهمی
بسود خلق کرد، بسود حفظ و اعتلای فرهنگ ملی خلق کرد و بسود زحمتکشان و
بویژه دهقانان انجام داد.
در این دوره کوتاه، شبکه مدارس که درآنها تدریس به زبان مادری انجام می
گرفت، گسترش یافت. فرهنگ کردی با انتشار نشریات گوناگونی از قبیل روزنامه
کردستان، مجله ماهیانه کردستان « هاوار- نیشتمان » ارگان اتحادیه جوانان
نشریه فرهنگی «گروگال» برای دانش آموزان، مجلات « آوات و هه لاله » وغیره،
غنای تازه ای یافت و سینما و تاتر برای اولین باردر کردستان بوجود آمد.
دردوران حکومت خود مختار کردستان، برای جوانان، زنان و کارگران، اتحادیه
های متعدد تشکیل شد که اقشار مختلف مردم کرد را متشکل ساخته و آنها را
آموزش می داد.
حکومت خودمختار کردستان، گام های جدیدی در راه بهبود وضع زندگی زحمتکشان
روستا برداشت. بهره مالکانه به (یک پنجم) تقلیل یافت و کلیه اجحافات
فئودالها چون سیورسات، بیگاری و خرج و باج ملغی گردید.
جنبش دوم بهمن کردستان که دستاوردهای ارجداری در جنبش خلق کرد پدید آورد،
سرانجام در نتیجه توطئه مشترک ارتجاع سسلطنتی، امپریالیسم آمریکا و انگلیس
شکست خورد و قاضی محمد، رهبر بزرگ خلق کرد صدر قاضی و سیف قاضی و دهها نفر
دیگر از رهبران حزب دمکرات و صدها تن ازاعضا و پیشمرگان آن شهید و یا
زندانی و آواره گشتند. ولی این چنبش بعلت درستی راه و اصولیت و پایداری بر
سر آرمان های خلقی مردم زحمتکش کرد و نیز استواری بر سر مواضع مترقی و
انقلابی خود، خاطره پر افتخار خویش رادر قلوب مردم کرد باقی گذارد و اندیشه
های انسانی و مبارزه جویانه آن در طول دهها سال، هزاران نفر را در دوران
سیاه خفقان به مبارزه علیه رژیم منفور پهلوی جلب کرد. دشمن در طول سالیان
دراز، علیرغم تمامی کوشش های خویش، از کشتار مبارزان کرد تا تبعید شکنجه و
زندان، نتوانست آتشی را که در دوم بهمن شعله ور گردید خاموش سازد. رزمندگان
کرد، زندان های رژیم پهلوی را انباشته هرگونه زجر و شکنجه را به جان خریدند
ولی اجازه ندادند آتش فروزان اندیشه قاضی محمد ها خاموش شود.
درطول دهها سال، فرزندان راستین کوه ها و دشت های قهرمان پرور کردستان،
سلیمان معینی ها، شریف زاده ها و محمد امین سراجی ها، شعله فروزان این
آرمان را چون کوشنده ماراتن به دیگران رساندند و خود جان باختند، دلاورانی
چون عزیز یوسفی ها وغنی بلوریان ها، دهها سال از زندگی خود را در زنج و
تعب، گوشه زندان گذراندند وهر گونه دشواری را با افتخار و غرور تحمل کردند
تا خلق کرد هیچگاه آرمان خود را فراموش شده نبیند.
حزب دمکرات کردستان به مثابه عمده ترین سازمان در برگیرنده خلق کرد،
آرمانهای ملی و خلقی مردم کرد است.
دنیا شماره ششم، سال اول، دوره چهارم اسفند 58
راه توده 333 28 شهریور ماه 1390