رویدادهای سوریه
یک جنبش مردمی
برای تحولات است
روزنامه "الندا" ارگان حزب کمونیست لبنان

ترجمه جعفر پویا

در سوریه چه می‌گذرد؟ قیامی مردمی، انقلابی تحول بخش، توطئه خارجی یا مسیری خطرناک و  پرشتاب که تاکنون هزاران قربانی بجای گذاشته است. نشریه "الندا" (ارگان حزب کمونیست لبنان) پیرامون حوادث کنونی و چشم اندازهای آینده با دکتر قدری جمیل دبیر کمیته ملی برای وحدت کمونیست های سوریه و پرفسور میشل کیلو روشنفکر چپ، گفتگوئی کرده است که خلاصه ای از آن را می‌خوانید.

الندا: در سوریه چه می‌گذرد؟

قدری جمیل:  وضعیت سوریه بسیار پیچیده و خلاصه آن چنین است:

نخست. بدلیل در پیش گرفتن سیاست‌های اقتصادی لیبرال طی سال‌های گذشته و بویژه در پنج سال اخیر، نارضایتی اجتماعی شدیدی بوجود آمده است. این وضع موجب بالا رفتن شمار فقرا و بیکارها و افول کارکرد اجتماعی دولت شده است.

دوم. نقض آزادی‌های سیاسی به بهانه "حالت فوق العاده" موجب گردیده که جامعه نتواند دردها و مشکلات خویش را بموقع بیان کند و بیماری بدین شکل ادامه یافته است. واگذاری اختیارات فوق العاده به سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی که در بیشتر موارد مغایر با آماج‌های نخستینی بود که از واگذاری این اختیارات مورد نظر بوده است. این مجموعه مانع فعالیت روزمره شهروندان و موجب فشارهای معیشتی و توهین به شخصیت آنان شد.

سوم. در ترکیب دو عامل فوق مشکلات مزمن و  ویژه‌ای در کلیه مناطق سوریه پدید آمد و به نارضایتی مردم دامن زد.

چهارم. رشد فساد اداری و غارت بی‌حساب اموال عمومی و ملی به تمرکز بی‌سابقه ثروت در دست شمار اندکی از دولتیان و نزدیکان آنان انجامیده است.

پیشتر هم  هشدار داده بودیم که این وضع در کنار برنامه‌های امریکایی- صهیونیستی در منطقه، می‌تواند موجب شود که دشمنان خارجی سوریه بتوانند این کشور را از صحنه پایداری و مقاومت خارج کنند. این خطر با بهره گیری از بحران اجتماعی و عدم ثبات سیاسی کنونی جدی شده است.

آنچه گفته شد علل ژرف پدید آمدن وضعیت کنونی است ولی در مورد اعتراضات خودجوش مردمی که به این وضع منجر شده باید بگویم که خواسته‌های بحق مردم از  دو سو به انحراف کشیده شده است: نخست از سوی پاره‌ای نیروهای امنیتی حکومت که دست در کیسه فساد دولتی دارند و از هرگونه اصلاحات عمیق و جامع که موقعیت و مصونیت آنان را ناگزیر به خطر خواهد انداخت هراس دارند.  دومین گروهی که می‌کوشند خواست‌های مردم را به انحراف بکشد برخی نیروهای تندرو مانند "سلفی ها" و "تکفیری ها" و همچنین باندهای جرم و جنایت هستند که از اعتراضات مردم همچون پوششی برای رسیدن به هدف‌های کوتاه و بلند مدت خود بهره برداری می‌کنند.

این دو نیرو ضمن آن که هر گونه گفتگو بین مردم و حکومت را رد می‌ کنند، مانع هرنوع اصلاحات عمیق اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در کشور شده اند. نیروهای امنیتی اصولا منکر وجود جنبش مردمی هستند و می‌کوشند این جنبش را همان تروریستهای مسلح وانمود کنند و گروه دوم تحت پوشش سرنگونی نظام عملا دربرابر هرگونه اصلاحاتی ایستاده‌اند.

تجربه پنج ماه اخیر نشان می‌دهد که سرکوب جنبش مسالمت آمیز مردم و جلوگیری از  بیان آرا و عقاید و تظاهرات ناممکن شده و تنها موجب بالا رفتن شمار قربانیان خواهد شد.

شعار"سرنگونی نظام" نیز در شرایط خاص سوریه که با مصر و تونس تفاوت دارد تنها می‌تواند موجب به مخاطره افتادن حاکمیت ملی و وحدت کشور شود.

همزمان و  در این شرایط، فشارهای خارجی در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی و حتی نظامی شدت گرفته و حتی برخی از دخالت نظامی سخن می‌گویند. بنابراین یافتن راهی برای برون رفت از بن بست هر روز بیشتر فوریت می‌یابد. نخستین اقدام در این عرصه آغاز اصلاحات وسیع در سریع‌ترین زمان ممکن است. چنین چیزی بدون فراهم کردن زمینه‌های لازم برای شروع گفتگوهای ملی ممکن نخواهد بود. برای این کار لازم است پیش از هر چیز  نیروهای امنیتی رسمی و غیر رسمی و لباس شخصی از برخورد خشن و سرکوب تظاهرات مردمی منع شوند تا تندروها و سازمان های تروریستی منفرد شوند. نیروهای امنیتی باید مطلقا از بکارگیری سلاح منع شوند. ارتش باید پشتیبان غیرنظامیان باشد، اعم از آنان که در تظاهرات شرکت دارند یا ندارند. ارتش ضمنا باید مانع هرگونه درگیری بین طرف‌ها شود. بعنوان یک گام بازداشت شدگان حوادث اخیر نیز باید آزاد شوند.

همه اینها زمینه شروع گفتگوهای ملی و بحث در مورد اصلاحات مورد درخواست مردم را فراهم می‌کند. سه جریان باید در این گفتگوها حضور داشته باشند. نخست نمایندگان نظام و احزاب و سازمانهای هم پیمان آنها. دوم نمایندگان تمام گرایش‌های اپوزیسیون و سوم نمایندگان جنبش مردمی که به شکل‌های مختلف و جدا از نیروهای سیاسی فعالانه در خیابانها حضور دارند، خواسته‌های خود را مطرح می‌کنند و بخش اساسی جنبش اعتراضی کنونی به حساب می‌آیند.

هدف یافتن راه حل‌های بنیادین برای مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کنونی است، راه حل‌هایی که ساختار‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را عمیقا دگرگون نماید. دست زدن به اصلاحات کم اهمیت و جزئی و  تعلل در انجام اصلاحات عمیق همانطور که تاکنون دیده ایم راه به جایی نخواهد برد.

کشور ما، امروز بیش از هر زمان در معرض خطرهای خارجی گرفته و بیش از هر زمان به وحدت نیروهای جامعه و  بخش غیرفاسد نظام نیاز دارد. چنین اتحادی قادر خواهد بود شرایط لازم برای مبارزه ملی و آزادسازی سرزمینهای اشغالی را فراهم نماید.

میشل کیلو: آنچه در سوریه می‌گذرد جنبش اجتماعی گسترده‌ای است که دو هدف دارد: نخست آزادی انسانی و دوم توزیع عادلانه ثروت ملی. در برابر این جنبش اجتماعی نظام حاکم قرار گرفته که می‌کوشد ساختار کنونی را حفظ کند. هیئت حاکمه تا به امروز به خواسته‌های مردم پاسخ منفی داده و سعی دارد ساختار نظام را چنانکه هست دست نخورده نگاه دارد.

متاسفانه هیئت حاکمه واقعیت بحران را منکر است و با همه چیز را از دریچه توطئه دیدن و  برخورد خشن و سرکوبگرانه عملا راه را برای دخالت خارجی هموار میکند. بحران کنونی بر زمینه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی متکی است و حل آن با خشونت ناممکن است. تنها راه، دستیابی به توافقی ملی و عمومی با اتکا به ابزارهای سیاسی است.

با ادامه این شرایط، یافتن پاسخی برای پرسش "سوریه به کجا میرود؟" دشوار شده است. زیرا اکنون سیاستی حاکم است که راه حل بحران را راه حل امنیتی می‌داند در شرایطی که نیروهای امنیتی هیچگونه صلاحیتی برای حل بحران ندارند. این سیاست کشور را در معرض خطرهای آینده قرار می‌دهد، خطرهایی که می‌تواند از تجزیه خاک کشور شروع شود و به جنگ داخلی و نهایتا دخالت خارجی ختم گردد.

برای نجات سوریه از این وضع و خطرهای سه گانه فوق به راه حلی مورد توافق همگان نیاز است تا برون رفت از بن بست فعلی را ممکن سازد. اساس این راه حل باید بر مبنای تامین کامل خواسته‌ها و مطالبات مردم قرار داشته باشد. در غیراینصورت ادامه سیاستهای فعلی سرانجامی تیره و تاریک را برای سوریه رقم خواهد زد که مسئولیت آن تماما بر عهده مجریان این سیاست‌ها قرار خواهد داشت.

- جایگاه نیروهای چپ در این حوادث کجاست؟

قدری جمیل: واقعیت آنست که حوادث امروز به پایان صحنه سیاسی سنتی منجر خواهد شد که پس از استقلال بوجود آمد. هم چپ و هم راست در سوریه در بحرانی ژرف قرار دارند. در شرایطی که فضای سیاسی جدیدی در حال تکوین است. این صحنه سیاسی در نخستین گام‌های شکل گیری خود قرار دارد. با شکل‌ گیری این صحنه بخش مهمی از ساختار سنتی و کهنه حذف خواهد شد. اما بخشی دیگر همراه با فضای جدید نیرویی تازه خواهد گرفت و بی‌گمان نیروهای سیاسی نوینی در اثر جنبش جاری وارد صحنه مبارزه خواهند شد. بنا براین، سخن تنها در مورد چپ تاریخی و سنتی نیست. نیروهای بسیار نام چپ را برخود داشتند که امروز جزئی از جنبش چپ به حساب نمی‌آیند. اما اگر منظور چپ تاریخی سوریه و جنبش کمونیستی باشد باید گفت که با توجه به حضور این جنبش در صحنه کنونی مبارزه، تاثیر پذیری‌ها و تغییرات مهمی به تبع تحولات اجتماعی در آن به وجود خواهد امد. آینده جنبش کمونیستی به توانایی یا ناتوانی آن در هماهنگ شدن و تاثیرپذیری و تاثیرگذاری بر جنبش و میزان کوشش آن در استفاده از ابزارها و توانمندی‌های نوین مشخص خواهد شد.

میشل کیلو: چپ در چهار دهه اخیر همواره بر خواست تغییرات دموکراتیک و ملی در سوریه پای فشرده و برنامه‌ها و پیشنهادهایی عملی را طرح کرده که اساس آن همکاری تمامی نیروهای سیاسی از جمله نیروهای درون نظام برای تغییرات مورد نظر مردم بوده است.

به نظر ما آنچه امروز می‌گذرد نشاندهنده پذیرش برنامه‌ها و سیاستهای چپ توسط بخش بزرگی از مردم است. جنبش مردمی اکنون حامل برنامه دموکراتیک پیشنهادی جنبش چپ است. به همین دلیل خواهان پاسخگویی نظام حاکم به خواسته‌ها و مطالبات مردمی است. منافع ملی ما در آن است که به خواست‌ها و مطالبات مردم پاسخ دهیم. خواست‌هایی که برآورده نشدن آنها به بحران کنونی در جامعه و نظام انجامیده است. جنبش چپ کوشش خواهد کرد تا برای تحقق آماج ‌هایی مشترکی که بتواند ما را از بحران کنونی بیرون برد میان نیروهای سیاسی هماهنگی بوجود آورد. ما از همان گام‌های نخست جنبش خواست‌های مردم را مشروع دانستیم و خواهان برآورده شدن آن بودیم. ولی حاکمیت این جنبش را به نیروها و جریان‌های سلفی ربط می‌داد. درحالی که بزرگنمایی در باره سلفی‌ها و درگیری  نظام با آنان واقعیت ندارد. مبارزه کنونی فعلی مبارزه‌ای است برای آزادی و عدالت اجتماعی، مبارزه مردمی که زمانی طولانی از حقوق خویش محروم بوده اند.

از نظر جنبش چپ تظاهرات مردم مسالمت آمیز است و با این ادعای حاکمیت که جنبش اعتراضی را متهم به خشونت می‌کند موافق نیست. ما برآنیم که این جنبش مردمی می‌تواند راه جامعه ما را به سوی اصلاحات عمیق و جدی بگشاید و سوریه را به سوی نظامی دموکراتیک و پارلمانی رهنمون شود. نظامی که در ان منافع تمامی جریانهای سیاسی کنونی - و از جمله حزب بعث - می‌تواند تامین گردد.

http://test1.lcparty.org/index.php?option=com_content&task=view&id=2163&Itemid=1