نماز
ترکیه
در محراب ناتو
تا کنون قضا نشده!
بهرام نگاه
سوم ژوئن نشست دبیر کل ناتو و وزیرامورخارجه
روسیه در شهر ساحلی "سوچی" برگزار شد. حتی آفتاب گرم این شهر نتوانست در
روابط آلوده به رقابت میان آنها را که از زمان حمله نظامی ناتو به لیبی
رقابت آمیز تر شده، چندان تاثیری بگذارد. علت وجودی پیمان ناتو در زمان جنگ
سرد و اتحاد شوروی، به بهانه خطر پیمان ورشو و
قراردادهای نظامی میان کشورهای سوسیالیستی قلمداد می شد. پیمان ورشو را
گورباچف منحل کرد، اما غرب و آمریکا نه تنها ناتو را منحل نکردند، بلکه به
تعداد اعضاء آن افزوده و بودجه آنرا بیشتر کردند.
در اجلاس اخیر، حضور ترکیه بیش از هر زمان دیگری پر رنگ بود. ترکیه بیش از
دیگران برای به رسمیت شناخته شدن برادران مسلمان شورای انتقالی لیبی بیتابی
کرد. توجیه و مشروع نشان دادن حمله نظامی غرب و ناتو به لیبی، اگر با حمایت
اتحادیه عرب و ترکیه مسلمان روبرو نمی شد، به دشواری می توانست درجه تنفر
مردم مسلمان کشورهای عرب را نسبت به آمریکا تخفیف دهد. اگر این حمایت نبود،
"الجلیل" که جای مهر بر پیشانیش بیننده را بیاد برخی روحانیت قشری ایران می
اندازد بسختی می توانست در جرگه "مسلمانان خوب" مورد علاقه غرب، در اذهان
مردم عرب جا بیافتد.
ترکیه را پیش انداختند تا در آینده نقش مهم و البته با در نظر گرفتن سهم
نفت را در لیبی ایفا کند.
زمانیکه لیبی تحت فشار تحریم غرب بود، دست یاری دولت و بازرگانان ترک بود
که برای کاهش فشار تحریم درازشد. ترکها از این وضع سودهای فراوانی بردند و
اکنون بیش از هر کشور دیگری چم و خم داد و ستد را یاد گرفته اند. روابط
تاریخی دوره عثمانی و اسلام نیزامتیاز اصلی ترکیه نسبت به دیگران است.
البته برای اجرای پروژه های بزرگ تری که ترکیه به تنهایی توان تکنیکی
وسرمایه لازم آن را ندارد، شرکت های غربی از این "بازوی اسلامی ناتو" برای
انجام کار استفاده می کنند وحق دلالی را نیز می پردازند.
درزمان جنگ میان ایران و عراق نیزترکیه همین نقش را به خوبی ایفا کرد. جنگی
که پس از آزادی خرمشهر همه نیروهای ملی ایران خواهان توقف آن شدند اما
متوقف نشد و ترکیه از این نمد کلاهی بسیار بزرگ برای خود دوخت.
در زمان خاتمی با سیاست تشنج زدایی کوشش شد که ایران در این رقابت بیش از
این زیان نبیند. اما سیاست تهاجمی و جنگی آقای خامنه ای و فرماندهان سپاه و
هوا شدن فیل پروژه اتمی، کشتی گفتگوی تمدنها را به گل نشاند و کودتای
22خرداد 88 ادامه داستان عقب ماندگی افتصادی ایران را به زمان دوران جنگ
باز گرداند.
راه توده 323 20 تیر ماه 1390