|
ارتش مصر قیام مردم مصر، ارتش قدرتمند این کشور را به نقش آفرینی در میدانی فراخوانده که آینده نفوذ و یا نفرت مردم این کشور از این ارتش را در گروه این نقش قرار داده است. ارتش مصر، نقشی کلیدی را دوران ریاست جمهوری مادام العمر حسنی مبارک داشته است. در جریان قیام مردم نیز پس از عقب نشینی خیابانی پلیس مصر، ارتش مستقیما در شهرها مستقر شد تا اوضاع از کنترل حکومت خارج نشود. حسنی مبارک به سه ژنرال نظامی، از جمله عمر سلیمان (یکی از فرماندهان پیشین ارتش و رئیس سرویس اطلاعاتی کشور) روی آورده است، که این آخری اکنون معاون مبارک شده است. ارتش در عین حال که واحدهای خود را لباس شخصی پوشانده و برای دفاع از حسنی مبارک با شتر و اسب به تظاهرات خیابانی کشاند، وعده پرهیز از رویاروئی با مردم را داده و گفته است مشروعیت و قانونی بودن درخواست های معترضان را به رسمیت شناخته است. اگر ارتش به طور کامل از مبارک روی برگرداند، جایگاه متزلزل او در قدرت به یکباره از دست می رود. اشتفان زوینز (Stephen Zunes)، پروفسور علوم سیاسی و رئیس گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه سان فرانسیسکو در همین ارتباط در مصاحبه ای گفت:
مصر از انقلاب سال 1952 که به سرنگونی دیکتاتور این کشور انجامید، تحت قوانین نظامی اداره شده است. حسنی مبارک، به عنوان نمونه، خود یکی از فرماندهان نیروی هوایی مصر قبل از سادات (که خود او نیز یکی از افسران ارتش بود) است. در سال های اخیر سلسله مراتب نظامی کشور مصر، ظاهرا با هدف حسنی مبارک مبنی بر جانشینی پسرش جمال مخالفت داشته است. با منصوب شدن رئیس سرویس اطلاعاتی مصر، یعنی عمر سلیمان بعنوان معاون رئیس جمهور، ظاهرا سلسله مراتب ارتش مصر نقش پیشین خود را در مناسبات اجتماعی و رهبری سیاسی این کشور باز می یابد. سوال: سربازان مصری هنوز به حسنی مبارک وفادار اند؟ استفان زوینز: شاید ارتش به کنار گذاشتن مبارک تمایل داشته باشد، اما بعید است که از انتقال قدرت از نوعی که از خیابان نشات می گیرد پشتیبانی کند. مطمئنا افرادی در رهبری ارتش حضور دارند که مایل به کشتار مردم شبیه به آنچه در میدان تیانانمن شاهد بودیم، باشند. سوال بزرگتر این است که آیا سربازان که معمولا از طبقات فقیر و محروم از حقوق اجتماعی مصر هستند، از چنین دستوراتی تبعیت می کنند؟ من راجع به این قضیه شک دارم. سوال: بدون پشتیبانی ارتش، آیا مبارک می تواند در قدرت بماند؟ استفان زوینز: در هر حال، در نقطه ی فعلی به نظر می رسد که مبارک رفتنی است. به خصوص از انتخابات ریاست جمهوری ماه سپتامبر سال پیش، این سقوط قطعی به نظر می رسید، که البته به نظر من موضوع به خیلی وقت پیش باز می گردد. شما می توانید هرنوع تجملات دولتی را داشته باشید یا از هر میزان زور نظامی و انتظامی استفاده کنید، اما اگر برای مشروعیت همچنان زیر سوال باشید باز هم هیچ قدرتی نخواهید داشت. دیکتاتورهای دیگری همچون فردیناند مارکوس و اسلوبودان میلوشویچ هم شرایط مشابهی داشتند و راه نظامی را انتخاب کردند. به نظر می رسد این راهی است که حسنی مبارک می خواهد در آن قدم بگذارد. سوال: چه فشارها و محدودیت هائی روی ارتش، در رده فرماندهان و کادری های ارتش وجود دارد؟ استفان زوینز: کاخ سفید بطور واضح به ارتش مصر گفته است که سقوط و فروپاشی رژیم مصر احتمالا به همکاری ها و کمک های نظامی ایالات متحده به این کشور نیز آسیب خواهد زد و باحتمال زیاد این کمک ها قطع خواهند شد – سالانه حدود 1.5 میلیارد دلار به عنوان کمک بلاعوض به مصر در امور نظامی کمک می شود – که خود این مسئله برای سران ارتش بسیار بازدارنده است (برای پیوستن به مردم). اما نیروهای زیردست با یک دو راهی مواجه هستند، یا باید از دستورات سرپیچی کنند یا باید بر روی دوستان، خانواده و همسایگان خود آتش بگشایند. سوال: ارتش چه نقش در رژیم جدیدی که بر سر کار خواهد آمد خواهد داشت؟ استفان زوینز: خیلی ها می گویند که با رهبری عمر سلیمان بر ارتش، اجرای این طرح در حال انجام است. در هر حالت سلیمان مهارت های رهبری مقتدر و وساطت بالایی از خود نشان داده است، و در برخی از کشورهای غربی نیز محبوب است، اما او دموکرات نیست. او در نتجیه ی خشونتی که در راس سرویس اطلاعاتی این کشور بر مردم روا داشته و شکنجه هایی که مردم در این دستگاه دیده اند، مورد تنفر اکثریت مردم است. اگرچه بعضی ها امیدوارند که او باندازه ی کافی واقع بین شده باشد که بتواند رهبری یک انتقال دموکراتیک را در کشور بدست بگیرد، اما بسیار بعید است که معترضان قانع و راضی شوند. مگراینکه یک دولت موقت مردمی وسیع تشکیل شود که در آن آرای مردم محترم شمرده شود. نه حسنی مبارک و نه ژنرال های ارتش هیچ کدام مورد اعتماد مردم برای برگزاری یک انتخابات آزاد و سالم نیستند. |
راه توده 304
18 بهمن ماه 1389