دست القاعده
و عربستان سعودی
تا افریقا دراز شده
ترجمه آذر فریتاش

بعد از کودتای نظامی 22 مارس  که به سرنگونی رئیس جمهور این کشور "احمد وتومنیتوره "منجر گردید، مالی با یک بحران سیاسی و فرهنگی و اجتماعی روبر شده است. در این زمینه روزنامه اومانیته با "ژان لویی تریو" محقق و اسلام شناس فرانسوی گفتگو کرده است.

سوال : چگونه جنبش توارگ (بادیه نشینان مالی، نیجر و...) با دیگر گروهای اسلامی و جهادگرا متحد شدند؟

ژان لوئی تریو : رهبر "انصار دین" "ایاد غالی" در دهه های گذشته یکی از رهبران اصلی جنبش "توارگ" بوده است. او با کمک عربستان سعودی موفق شد جای پای محکمی در "مالی " بدست آورد و  به عنوان طرف اصلی گفتگوی دولت مالی انتخاب گردد. او تحت تاثیر گروهای دیگر اسلامی در مالی به تشکیل یک سازمان جهادی در این کشور دست زد. القاعده که در مغرب اسلامی حضور نظامی قوی دارد از این سازمان پشتیبانی می کند، بویژه از طریق جنوب الجزایر که چندان از مالی دور نیست. اکنون کلیه گروهها اسلامگرا روابط متقابل و سیاست مستقلی را باهم در پیش گرفته‌اند و ایدئولوژِی اسلامی نقش رشته پیوند را میان آنان دارد. درآمد اقتصادی این گروهها  اکثرا از قاچاق اسلحه  و مواد مخدر در منطقه صحرا تامین میشود وهمه گروه‌ها در این مبادلات ذینفع می‌باشند. ضمن اینکه هر گروهی در جستجوی منافع خود است و این وضع سالهاست که ادامه دارد. ایدئولوژی اسلامی وسیله مناسبی برای توجیه اعمال این گروهها در منطقه است. بخصوص زمانی که با سخنرانی های ضد غربی که مورد تایید مردم مسلمان است آغشته می شود.

- آیا میان سازمان هایی نظیر "انصار دین" با سازمان غیرمذهبی نظیر "موجائو" یا با گروه "منلا" رابطه ای وجود دارد؟

- بین موجائو وانصار رقابت ها و تمایزاتی وجود دارد. پایگاه قومی و اجتماعی این دو گروه یکسان نیست. گروه منلا اکنون دچار تنش های و درگیری های درونی است. این گروه نمی داند چه سیاستی را در مقابل اسلامگرایان اختیارکند. بخشی از آنان خواهان بحث و گفتگو با گروه های اسلامگرا برای حل بحران هستند و بخش دیگر خواستار مقابله با اسلامگرایان می باشند.

- اکنون وسیعا از مداخله نظامی امریکا در منطقه غرب افریقا سخن گفته می شود. آیا این یک راه حل است؟

- در شرایط کنونی این مداخله منجر به فاجعه ای اسفناک در منطقه می شود. به عنوان مثال نیجریه یک کشور جنگلی و دشتزار است. قابل تصور نیست که نیروهای نیجریه و یا دیگر کشورهای آفریقای غربی بتوانند به این منطقه صحرایی وارد شوند. چگونه این نیرو قادر خواهد بود به جنگ در صحرا که منطقه ای بسیار وسیع است بپردازد. مالی هم منطقه ای صحرائی است و نیروهای اسلامگر با این مناطق آشنائی کامل دارند. آنها در صورت هر حمله ای آمادگی لازم را دارند. اما غرب در وسوسه شرایط مشابهی چون افغانستان برای بحران با توسل به زور است و تصور میکند در عرض دوهفته قادر خواهد بود اسلامگرایان را شکست دهد. در صورتی که در این مرداب شنی مدفون خواهد شد. دولت سارکوزی در ابتدای بحران در"مالی" با ارسال تجهیزات نظامی برای گروه منلا از آنان پشتیبانی کرد تا از طریق آنان انصار و دیگر گروههای اسلامگرا را سرکوب کند و کنترل کشور را بدست گیرد. این استراتژی بسیار خطر ناکی است که نه تنها اختلافات قومی  گدشته را دوباره شعله ور می کند. بلکه بسیاری از جوانان مشتاق ناامید و آرزومند را به  اردوگاه اسلامگرایان سوق می دهد. مداخله نظامی یک فاجعه برای منطقه خواهد بود.