جنجال

در اکرائین

چه هدفی را

دنبال می کند؟

عسگر داوودی

  دولت اوکراین تصمیم گرفته است تا اطلاع بعدی قرارداد تجارت آزاد با اتحادیه اروپا را امضا نکرده و به جای آن روابط اقتصادی و تجاری خود با روسیه را گسترش دهد. این مساله موجب نگرانی شدید اپوزیسیون راست طرفدار غرب و مخالف روسیه واقع شده است. در روزهای اخیر هزاران تن از طرفداران "تیموشینکو" نخست وزیر سابق و اکنون زندانی که رهبری اپوزیسیون را دارد، در مخالفت با این اقدام رئیس جمهور مردم را به تظاهرات فراخواند. اتحادیه اروپا قصد داشت قرارداد تجارت آزاد با اوکراین را 29 نوامبر به امضا برساند اما ویکتور یانوکویچ رئیس جمهور اوکراین در اجلاس ویلنیوس پایتخت لیتوانی، با پیش شرط اتحادیه اروپا برای آزادی "یولیا تیموشنکو" نخست وزیر سابق این کشور مخالفت کرده و قرار داد مورد نظر را امضاء نکرد و این خواست را دخالت درامور داخلی اوکرائین اعلام کرد. او همچنین گفت: با تفاهم‌نامه همکاری تجاری با اروپا موافقت اصولی داریم، اما اتحادیه اروپا باید "برنامه کمک‌های مالی و اقتصادی" وعده داده شده خود را در ابتدا مشخص کند. ما تمایل داریم تا قرارداد تجارت آزاد با اروپا را در آینده امضا کنیم ولی در شرایط کنونی اوکراین برای بازسازی اقتصاد شکننده و بی ثبات خود و نزدیک شدن به اتحادیه اروپا به کمک های مالی غرب نیاز دارد. یانوکوویچ پیش از این پیشنهاد وام ۶۰۰ میلیون یورویی اتحادیه اروپا به اوکراین را تحقیرآمیز توصیف کرده بود.
رئیس جمهور اکراین معتقد است که اتحادیه اروپا محرک های اقتصادی لازم بر ترغیب وی به امضای قرارداد را پیشنهاد نکرده است. گفته می‌شود که فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهوری فرانسه از سرمایه‌گذاری بیشتر اتحادیه اروپا در این قرارداد جلوگیری کرده است. در چنین شرایطی روسیه به اوکراین پیشنهاد تخفیف در هزینه‌های گاز وارداتی این کشور از روسیه را مطرح کرده است.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه اوکراین و روسیه را یک ملت برادر لقب داده و گفته است که اوکراین گهواره روسیه بوده و خیلی بیشتر از گرجستان و مولداوی برای ما مهم است. در همین حال، به گفته معاون اول وزیر دفاع روسیه، مسکو بزرگترین رزمایش خود در سال 2014 را در بخش شرقی اکرائین کشور برگزار خواهد کرد. این در حالی است که بزرگترین رزمایش سال جاری میلادی با نام "غرب 2013" در غرب روسیه و در همسایگی بلاروس برگزار شد.
اکراین پیشنهاد می کند تا مذاکرات سه جانبه ای بین این کشور، روسیه و اتحادیه اروپا برگزار شود اما غرب با این مذاکره مخالف است. خوزه مانوئل باروسو رئیس کمیسیون اروپا نیز تاکید کرده است که درخواست اوکراین برای مذاکرات سه جانبه تجاری بین اوکراین، روسیه و اتحادیه اروپا غیر قابل قبول است.
رئیس جمهور اکراین گفته است: اوکراین به جای امضای این توافقنامه، نیاز به توسعه روابط هر چه نزدیک تر با روسیه دارد، این خبر روز 29 نوامبر در اجلاس سران اروپا در ویلنیوس پایتخت لیتوانی- جایی که قرار بود، رئیس جمهور اوکراین توافقنامه را در آنجا امضا کند- بازتاب وسیعی داشت.
تمام اقدامات اپوزیسیون راست به رهبری تیموشنکو در شرایطی اعمال می شود که حدود یک ماه قبل دولت اوکراین یک قرارداد کشف و استخراج گاز طبیعی با کنسرن آمریکایی شورون امضا کرده است. ارزش این قرارداد ده میلیارد دلارمی باشد. این دومین قرارداد اوکراین در سال جاری برای دستیابی به منابع مستقل گاز طبیعی است. در ماه ژانویه نیز قراردادی با شرکت رویال داچ شل با سرمایه گذاری مشابه به امضا رساند. وزیر انرژی اوکراین گفته است دومین طرح کشف و استخراج گاز در میدان گازی السکا در غرب این کشور صورت می گیرد، اما اپوزیسیون راست در اکراین مایل است بیش از این ها کشور را به سمت سیاست های سیاسی ـ اقتصادی غرب سوق دهد. همچنین غرب به این نوع قراردادها بسنده نکرده و خواهان تغییرات عمیق ساختار دولتی ـ سیاسی در اکراین و کشورهای این منطقه است. غرب چشم به دستآوردهای بزرگ تری دارد. پیوند زدن اکرائین به ناتو و استقرار ناوگان های نظامی خود در آب های دریای سیاه و محاصره روسیه. این آن ریشه اصلی جنجالی است که در اوکرائین به پا شده و شبکه های تلویزیونی وابسته به غرب، با پیش انداختن یک مشت زن از میدان خارج شده و تبدیل او به سخنگوی ناراضیان، شدید آن را تبلیغ می کنند.
حکومت، تاکنون تسلیم تظاهرات سازمان یافته برای پیوند به اتحادیه اروپا نشده و در همین هفته، رئیس جمهور این کشور که نزدیکی به اتحادیه اروپا را نفی استقلال اکرائین می داند برای یافتن چاره بحران اقتصادی راهی چین شد تا مقامات این کشور وارد مذاکره شود. این همان وحشتی است که اتحادیه اروپا از ادامه بحران اقتصادی در یونان داشت. این که چین به رقیب پر قدرت در اتحادیه اروپا تبدیل شود. ظاهرا یاناکویچ رئیس جمهور اکرائین از همین در وارد شده است.
از سوی دیگر، مردم بی خبر اکرائین که نمی دانند در کشورهائی نظیر پرتقال و یونان و اسپانیا چه می گذرد، تصور کرده اند حضور در این اتحادیه به معنای پایان همه بحران هاست، درحالیکه این ورود به معنای تشدید بحران و بر باد رفتن همان حداقل هائی باقی مانده خدمات دولتی دراین کشور است. طرح ریاضت اقتصادی هنوز پشت دروازه های اکرائین متوقف مانده است.