در ارتباط با اسلام شناس بودن شادروان قدوه

حزب توده ایران

هیات مذهبی نیست

حزب سیاسی است

برخی خوانندگان راه توده، درباره مقاله شماره گذشته با عنوان "محمدرضا قدوه- اسلام شناسی در رهبری حزب توده ایران" خواهان اطلاعات بیشتری شده اند. و البته برخی نیز که از نسل بعد از انقلاب 57 اند با تعجب سئوالاتی را مطرح کرده اند. از جمله این که چرا یک اسلام شناس و از لباس روحانیت در آمده در مرکزی حزب توده ایران بوده است؟

درباره گروه نخست ما خوانندگان خود را ارجاع میدهیم به پرسش و پاسخ کیانوری دبیراول وقت حزب توده ایران در سال 1358 که خبر در گذشت ناگهانی" قدوه " را با تاثر بسیار اعلام کرد و گفت که در تمام سالهای جدال میان دو خط سیاسی در درون رهبری حزب توده ایران، شادروان قدوه که عضو هیات سیاسی حزب ما بود، با قاطعیت از همان خطی دفاع کرد که کیانوری مدافع آن بود و در اتخاذ سیاست حمایت همه جانبه از انقلاب 57 نیز او نقش مهمی داشت. او به این دلیل که تا مقطع "درس خارج" در حوزه علمیه قم درس خوانده و در برخی دروس نیز با آیت الله خمینی همدرس بود، در سال 57 همراه با نامه حزب توده ایران راهی پاریس شد و این نامه را از طریق آیت الله اشراقی داماد آیت الله خمینی به وی رساند. مضمون این نامه که در تاکنون چند بار در راه توده منتشر شده، حمایت از انقلاب، برشماری آرمان های واقعی و مردمی آن و پیشنهادهائی برای دوران پس از شاه بود.

در پاسخ به گروه دوم باید نوشت:

حزب توده ایران یک حزب سیاسی است و نه یک هیات مذهبی و سینه زنی. در نخستین اساسنامه آن نیز قید شده است که برای عضویت در حزب توده ایران هیچ ممنوعیت مذهبی وجود ندارد زیرا ما با مذهب کاری نداریم، بلکه با نظرات سیاسی کسانی که عضو می شوند کار داریم. کافی است برنامه و اساسنامه و خط مشی حزب را کسی قبول داشته باشد تا بتواند عضو حزب توده ایران شود.

نکته بسیار مهم دیگری که هرگز نباید فراموش کرد اینست که همه انسان ها بویژه کسانی که فعالیت سیاسی می کنند و مطالعه می کنند همیشه و در همه حال و در همه عمر دارای یک خط فکری نیستند. به همین دلیل ما روحانیونی را می شناسیم که ترک لباس کرده و عضو حزب توده ایران شده اند و یا حتی در لباس روحانیت بوده اند اما همسوئی سیاسی با حزب توده ایران داشته اند. این مسئله در گذشته روی داده و یقین داریم که در آینده نیز روی می دهد. چه از میان فعالان سیاسی و یا متفکران و پژوهشگران فلسفی غیر روحانی و چه از درون روحانیت. سابقه ترک لباس روحانیت هم در ایران کم نیست. از جمله عارف قزوینی، علی دشتی، احمد کسروی و بسیاری دیگر در گذشته و یا در همین جمهوری اسلامی کسانی مانند یوسفی اشکوری و یا گلزاده غفوری و دیگران و دیگران. البته همه آنها که از لباس روحانیت بیرون آمدند عضو حزب ما نشدند، اما در میان اعضای حزب ما و حتی در سطح رهبری حزب – چنان که قدوه- بوده اند کسانی که از جمع همین ترک لباس کرده ها بوده اند.

بنابراین زیاد نباید تعجب کرد که شادروان قدوه روحانی بوده، تا درس خارج در حوزه علمیه قم جلو رفته و سپس ترک لباس کرده و عضو حزب ما شده است. یقین داشته باشید که در آینده نیز این مسئله تکرار خواهد شد.

از سوی دیگر روحانیونی نیز بوده اند که حزب ما از آنها دفاع می کرده است. این مسئله هم به دوران آیت الله خمینی باز نمی گردد. برای نمونه حمایت حزب ما از روحانی بلند مرتب وقت، آیت الله برقعی و یا همسوئی سیاسی شیخ مصطفی رهنما با حزب ما. روحانی شریفی که سال گذشته در تهران بدرود حیات گفت.