|
لویه جرگه افغانستان (شورای ریش سفیدان) طرح توافقنامه امنیتی
با امریکا را تصویب کرد و از حامد کرزای رئیس جمهور این کشور
خواست تا آن را امضاء کند. حامدکرزای با آنکه شورای ریش سفیدان
افغانستان برای امضای این تواقفنامه زمان تعیین کرده، برای
امضای آن تعلل می کند. تعلل و نگرانی او نه بدلیل مخالفت با
این توافقنامه است، بلکه نگران واکنش های طالبان تا آستانه
انتخابات ریاست جمهور این کشور از یکسو و مناسبات پنهان امریکا
با طالبان از سوی دیگر است. او نگران تبلیغات سنگینی است که در
آستانه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به بهانه همین
توافقنامه می تواند راه بیاندازد و از این طریق مردم را علیه
او بشوراند. این درحالی است که اگر این توافقنامه نباشد و
امریکائی ها از افغانستان بروند نیز طلبان بسرعت سفره حکومت او
را جمع می کند. گره کور جدال بر سر تائید توافقنامه در شورای
ریش سفیدان و تعلل کرزای برای امضای آن در اینجاست!
نیویورک تایمز در همین ارتباط می نویسد:
«حامد كرزی، رئیس جمهور افغانستان پیشنهاد لویه جرگه را برای
تصویب امضای توافقنامه رد کرد، درحالیکه خود او مبتکر تشکیل
این اجلاس بود.
او گفت که تنها پس از مذاکرات بیشتر در باره نظر ریش سفیدان
لویه جرگه تصمیم خواهد گرفت و بصورت همزمان از نیرو های
آمریكایی خواست تا به خانه های مردم حمله نکنند و اگر چنین شود
توافق امنیتی دو طرفه را لغو خواهد كرد. و این حملاتی است كه
با هدف دستگیری رهبران طالبان انجام می شود.»
تردید نیست که آقای کرزای این مواضع را برای خنثی کردن تبلیغات
طالبان اتخاذ کرده است زیرا طالبان او را دست نشانده امریکا
میداند و این را در میان مردم افغانستان جا انداخته است. درعین
حال که کرزای با این موضع گیری می خواهد پاسخی به مناسبات
پنهان امریکائی ها با طالبان در مناطق مختلف افغانستان بدهد.
به نوشته نیویورک تایمز كرزی درحالی كه صدایش آكنده از احساس
بود گفت: "از این لحظه، جستجوی خانه ها توسط آمریكایی ها، و
بستن راه ها و خیابان ها تمام می شود و مردم ما در كشور خود
آزاد هستند." وی خطاب به سفیر آمریكا، James Cunningham، گفت:
"اگر آمریكایی ها مجدداً به خانه ای حمله كنند این موافقت نامه
امضاء نخواهد شد. بعد از آن سفیر آمریكا در همان روز بیانیه ای
صادر كرد كه در آن هیچ اشاره ای به تذكرات رئیس جمهور نشده و
در آن از وی خواسته بود كه موافقتنامه را تا پایان ماه آینده
امضا كند.
نیویورک تایمز می افزاید:
سخنگوی نیروهای بین المللی كمك به امنیت (ISAF) از مطرح كردن
هشدار کرزای برای حمله نکردن به خانه ها امتناع كرد. به این
دلیل که سیاستمداران آمریكایی حدس می زنند رئیس جمهور
افغانستان تلاش می كند امضای توافق امنیتی را به بعد از
انتخابات افغانستان در آوریل آینده موكول كند.»
نیویورک تایمز بی آن که از سایه طالبان بر سر افغانستان سخن
بگوید به همان نقطه گرهی، یعنی انتخابات افغانستان و مانورهای
کرزای اشاره می کند و می افزاید:
« ایالات متحده بر لزوم امضای توافق تا آخر امسال تأكید دارد
تا نیروهای آمریكایی و ناتو وقت لازم برای برنامه ریزی مرحله
جدید حضور در افغانستان بعد از پایان مأموریت ها (در پایان
٢٠١٤) را داشته باشند. دیپلمات های غربی هشدار دادند كه آقای
كرزی بازی مخاطره آمیزی را برای مقابله با حریف انجام می دهد،
با این حال برخی اظهار امیدواری كرده اند كه او هنوز می تواند
تغییر عقیده داده و توافقنامه را همانطور كه لویه جرگه از وی
خواسته امضا کند. یك دیپلمات می گوید: "او قطعاً بسیار تحت
فشار است. كرزای این توافقنامه را برای آمریكایی ها بزرگ جلوه
می دهد و آمریكایی ها باید آن را با تمامی هزینه هایش بپذیرند.
اما موضع آمریكایی ها در میان خودشان بسیار واضح است: این
(توافقنامه) یك استراتژی برگشت ناپذیر نیست و كرزای این را
متوجه نمی شود."
عبدالله عبدالله (وزیر خارجه اسبق افغانستان در کابینه کرزای
که اکنون خود را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری آماده می
کند) می گوید: "من هیچ شكی ندارم كه سیاستمدارانی در ایالات
متحده هستند كه به خروج كامل ارتش آمریكا از افغانستان فكر می
كنند، و موضع گیری های کرزای عزم آنها را قوی تر خواهد كرد.
حتی می تواند این موضع گیری کرزای نتیجه معکوس بدهد و عواقب آن
به ضرر مردم افغانستان باشد.»
عبدالله عبدالله نیز اشاره به طالبان نمی کند اما در پشت سخنان
او نیز قدرت سایه، یعنی طالبان قرار دارد. نیویورک تایمز در
پایان می نویسد:
« كرزی در لویه جرگه گفت كه برای امضای زود هنگام توافقنامه
آماده نیست. و ازفزود "از طرف شما ما با آمریكا بیشتر چانه زنی
خواهیم كرد و سپس موافقتنامه را امضا می كنیم. به من فرصت
بدهید تا این توافق را به رایگان در اختیار آمریكا نگذاریم."
این خودشرینی کرزای را که در آن نگرانی از انتخابات افغانستان
و سایه طالبان آشکار است را به نقل نیویورک تایمز بخوانید:
«او اضافه كرد كه این توافق را زمانی امضا خواهد كرد كه
افغانستان در مسیر صلح بوده و رئیس جمهور جدید داشته باشد.
لویه جرگه با اتفاقی عجیب تمام شد؛ سبقت الله مجددی، اداره
كننده جرگه و هم پیمان قدیمی كرزی بعد از سخنرانی رئیس جمهور
پشت میکروفن قرار گرفت و تهدید كرد كه اگر توافق أمنیتی
دوجانبه در عرض سه روز امضا نشود استعفا داده و به كشوری دیگر
پناه خواهد برد. پس از آن آقای كرزی پشت میکرفن قرار گرفت و با
عصبانیت تأكید كرد "آمریكا نمی تواند هیچكس را در خانه اش
بكشد".
دکتر عبدالله عبدالله این عصبانیت کرزای را نشانه غیر منطقی
بودن تصمیم او دانست و تاکید کرد که حتی لویه جرگه ای که خود
کرزای مبتکر برپائی آن بوده با وی به مخالفت برخاست.»
اما در آنسوی پرده چه می گذرد؟ یعنی طالبان چه نظری دارد؟ حتی
نیویورک تایمز هم اشاره به آن نگرانی می کند که کرزای دارد.
یعنی ترس از انتخابات و طالبان و متهم شدن به وطن فروشی و
حکومت در پناه نیروهای امریکائی.
نیویورک تایمز می نویسد:
طالبان، بدون توجه به جدال میان كرزی و آمریكایی ها، تصمیم
لویه جرگه را یك "اشتباه تاریخی" خواند و خطاب به نمایندگان آن
گفت كه آنها برای باردیگر ثابت كردند كه حاضرند كشورشان را
بفروشند و هر بی حرمتی را بپذیرند.
كرزی، به گفته خودش می خواهد باب مذاكرات در مورد توافقنامه
امنیتی را با سه شرط باز بگذارد.
- پایان سریع حمله به خانه أفغان ها،
- تلاش آمریكایی ها برای ایجاد صلح،
- تضمین "شفافیت" در انتخابات.
این طور به نظر می رسد كه عصبانیت آقای كرزی از حمله شبانه
ایست كه در هفته گذشته منجر به كشته شدن برادران دوقلو در
استان ننگرهار شد و اعتراض روستاییان را برانگیخت. نیروهای
آمریكایی این حمله را عملیاتی مشترک و با رهبری افغان ها معرفی
کردند و تایید کردند که مشاور این عملیات مشترک در میان گروهی
بوده که دو شورشی را کشته اند، در حالی که نیروهای افغان می
گویند كه این حمله، یورش نیروهای ویژه آمریكایی بوده و
قربانیان روستایی های بیگناهی بوده اند.
كرزی با یادآوری این موضوع كه در طول اجلاس لویه جرگه، حملات
آمریكایی ها به خانه ها در "بتی كوت" و كشته شدن شهروندان
افغان ادامه داشته، این سؤال را مطرح كرد كه "آیا حتی بعد از
امضای توافق امنیتی كشتار مردم ادامه خواهد داشت؟"
ناظران تصمیم آقای كرزی را یك قمار پرمخاطره می دانند. یك مقام
غربی گفته كه ممکن است آقای كرزی به راحتی در محاسباتش اشتباه
كند، همان طور كه این امكان برای طرف آمریكایی وجود دارد. در
نتیجه، این عدم اطمینان و عدم قطعیت در همه جا وجود دارد، اما
نباید به مانند آقای كرزی در چنین زمان حیاتی مغلوب احساسات
شد. این مقام همچنین نگرانی اش را از عكس العمل احتمالی ساختار
امنیتی افغانستان به تقابل ها (مانورها)ی رئیس جمهور با
آمریكایی ها ابراز كرد. كرزی از بزرگترین قوم افغانستان یعنی
پشتون است، اما غیر پشتون ها اكثریت رهبری سرویس های امنیتی را
بر عهده دارند. و به گفته همان مقام عكس العمل همه یا بخشی از
این گروه كلید ثبات كشور خواهد بود. (طالبان از قوم پشتون اند-
م)
همچنین، یك أفسر پیشین افغان كه هنوز به كرزی نزدیك است گفته
نفاق در دفتر ریاست جمهوری فراتر از اختلاف با مجددی است و
برای رئیس جمهور افغانستان خطر جدا شدن مشاوران ارشد امنیت ملی
و فرماندهان نظامی از وی وجود دارد.
از سوی دیگر، این احتمال نیز وجود دارد كه بدون وجود یك توافق
امنیتی، كنگره مبلغ چهار میلیارد دلار در سال را كه برای تقویت
نیروهای افغانستان وعده داده بود، تأمین نكند.
بسیاری بر این عقیده هستند كه بدون میلیاردها دلار كمك
آمریكایی ها، احتمال توقف عملیات نیروهای امنیتی افغانستان نیز
وجود دارد.
|
