دیدگاه یک خواننده

تحریم انتخابات

کاربُرد ندارد!

مهران همایون

در مورد انتخابات ریاست جمهوری چند نکته اساسی در شیوه تاثیر گذاری در روند آن وجود دارد که سعی می کنم آنها را برشمارم:

1- در این انتخابات برخلاف سال های پیش شخصیت اساسی و یا مهمی از جناح راست و افراطی حکومت که بتواند نظر مردم را به خود جلب کند وجود ندارد. مثلا در سال 84 و 88 احمدی نژاد با شعار مبارزه با ثروت اندوزی و حمایت از توده مردم وارد شد و توانست بخشی از آرا را به سمت خود جلب کند (و البته بخشی هم به لطف تقلب و رای سازی) ولی در این انتخابات هیچ یک از کاندیدها نه چنین موضع گیری دارند و نه این شعارها دیگر کاربردی دارد.

2- تاکنون تعدد نامزدهای جناح راست  باعث پخش آرای آنان شده است.

3- در این دوره هم به دلیل ترس از وقایع سال 88 و هم تشتت در بین حکومتیان و غیر قابل پیش بینی بودن واکنش های جناح های درون حکومت، امکان تقلب کمتر از قبل است.

4- همواره بخشی از مردم علیرغم مخالفت با حکومت و به دلیل ترس و زدن مهر شرکت در انتخابات به شناسنامه خود، در انتخابات شرکت می کنند. این ترسی که حکومت از این موضوع، در دل مردم ایجاد کرده باعث شده که این گروه رای خود را یا به صورت سفید و یا به کسانی بدهند که موضع انتقادی به حکومت دارند و البته با توجه به افراد تایید صلاحیت شده این رای "سرگردان" به سمت افرادی می رود که قاطع ترین موضع انتقادی را دارند. به عنوان مثال در انتخابات مجلس، تنها کسی که اندکی موضع انتقادی داشت "مطهری" بود که علیرغم آن که نامش در هیچ یک از لیست های جناح راست نبود، نماینده اول تهران شد. این بدین معنی است که این رای "سرگردان" به سمت "بهترین امکان موجود" می رود و مردم "نه" خود را همواره بدین صورت نشان داده اند. به این دلیل مهم، تحریم انتخابات در ایران از طرف مردم تاکنون جواب مثبتی دریافت نکرده، زیرا که حکومت از تمام ابزارهای شغلی و تحصیلی و غیره برای دست یابی به اهداف خود حداکثر استفاده را کرده و در بسیاری از مواقع خود حکومت این سیاست را به صورت شایعه در جامعه پخش می کند. تحریم انتخابات در ایران بدون در نظر گرفتن این پدیده، حتی اگر در شرایطی مجبور به تحریم باشیم، سیاستی واقع بینانه نمی باشد.

حتی بسیاری از افراد بشدت مخالف حکومت که خود هیچگاه رای نداده اند، زمانی که مثل زمان کنکور فرزندانشان می رسد، برای آن که مهر انتخابات به شناسنامه فرزندشان بخورد تا مبادا در زمان پذیرش در دانشگاه مشکلی برای آنان پیش نیاید، فرزندشان را به پای صندوق رای می برند.

5- اندکی توجه به گروهایی که در انتخابات جمهوری اسلامی شرکت کرده اند، نشان می دهد ک بخش بزرگی از رای دهندگان را معترضان تشکیل می دهند و بخشی از این گروه در سال 84 به احمدی نژاد به عنوان نماد مخالفت با وضع موجود رای داد.

6- انتخابات این دوره ریاست جمهوری همزمان با انتخابات شوراها برگزار می شود و این موضوع بدین معنی است که در بسیاری از شهرهای کوچک و متوسط و روستاها مردم به پای صندوق های رای می روند.

7- مجموعه تمام این مسائل ایجاب می کند که تمام سازمان های سیاسی روی رای این گروه از مردم حساب باز کنند. و حتی اگر قصد تحریم هم دارند، به نوعی این رای سرگردان را به سمت نامزدی که "بهترین امکان موجود" است هدایت کنند. البته به شرطی که ورود به عرصه انتخابات از طرف مردم، به عنوان یک تجربه عینی و تحرک اجتماعی، مورد تایید باشد. در هر صورت این آرای "سرگردان" همواره مثل تیغ دو لبه برای حکومت عمل کرده و بهتر است که سازمان های سیاسی هم این "تهدید" از سوی حکومت را تبدیل به "فرصت" برای مردم بکنند و حکومت را به چالش کشیده و مجبور به عقب نشینی از مواضع خود کند.

در شرایط فعلی شاید بهترین گزینه در بین نامزدهای ریاست جمهوری، برای هدایت این آرای سرگردان و معترض، "حسن روحانی" باشد.

البته قابل درک است که اشخاصی چون رفسنجانی و خاتمی به دلیل جلوگیری از مهندسی انتخابات فعلا از حمایت مستقیم از روحانی خودداری کنند و حمایت خود را در روزهای نزدیک به انتخابات اعلام کنند.