نظرات سیاسی کیانوری

پس از بیرون آمدن از زندان

"آزادی" ها

این بار با آزادی

"نهضت آزادی"

آغاز می شود!

آنچه را می خوانید یکی از یادداشت های کوتاه زنده یاد نورالدین کیانوری است که اندک زمانی پس از روی کار آمدن دولت خاتمی، آن را نوشته و با استفاده از فاکس برای راه توده فرستاد. این فاکس در دفتر شادروان "الخاص" شاعر مستقر بود و کیانوری پیشتر در یک یادداشت بسیار کوتاه نوشته بود که تنها امکانی که برای انتقال نظراتش دارد، نوشتن نکاتی است در یکی دو صفحه و نه بیشتر. ما این نامه را با دستخط خود کیانوری منتشر می کنیم.

رفقای گرامی – با سلام

مقاله ای درباره "آزادی" و همین طور شعار"آزادی برای همه مدافعان انقلاب" برایتان ارسال کردم. همان طور که در متن مطلب نیز آمده است، به نظر من مسئله آزادی ها جزء مسایل گرهی است و تا آینده طولانی احتمالا بحث بر روی آن ادامه خواهد داشت و جزو مسایل سرنوشت ساز جامعه ایران است. تا آنجا که به شعار "ازادی برا همه..." مربوط می شود، در این مطلب تنها تلاش شده، امکان و ضرورت طرح این خواست مورد بحث قرار گیرد و نه مجموعه ویژگی هانی آن. معتقدم در طول زمان از این خواست در ایران وسیعا دفاع خواهد شد. همین طور به نظر من در هر کجا که مسئله فشارهای امپریالیسم به کشور ما مطرح می شود، طرح این خواست می تواند به جای تقویت موضع امپریالیست به تحکیم صفوف نیروهای ضد امپریالیست یاری برساند.

من اکنون برای هر گونه گسترش و کم ترین امکان آزادی در ایران اهمیت فوق العاده زیادی قائل هستم. به نظر من اکنون مجموعه جریان راست ج.ا. حلقه محاصره ای به دور جناح چپ کشیده است و می داند که برقراری آزادی ها ولو برای امثال نهضت آزادی، باعث شکسته شدن این حلقه محاصره خواهد شد و دقیقا به همین دلیل است که با تمام قوا و با انواع و اقسام حیله ها می کوشد جلوی این امر را بگیرد. همان طور که در متن مطلب آمده، اکنون دو تز اساسی در اپوزیسیون رواج پیدا کرده که مبلغ اصلی آن ها امپریالیسم و سلطنت طلب ها هستند و متاسفانه نامه مردم به نحو عجیب و مشکوکی مدام آن ها را تئوریزه می کند:

1- آزادی در چارچوب ولایت فقیه ممکن نیست.

2- ما به سمت یک انقلاب پیش می رویم و رژیم قصد دارد با دادن "آزادی" جلوی سقوط خود را به گیرد.

به نظر من در مقابل این دو تز خطرناک که بر روی هم یک بن بست کامل بوجود آورده اند، باید روی دیگر واقعیت اوضاع ایران را منعکس می کرد، که دقیقا در مقابل آن ها قرار دارد. باید مدام در همه حوادث سعی کرد تا رد پای آن ها را جستجو نمود:

1- ما به سمت یک کودتای دست راستی و اختناق بیشتر پیش می رویم و مجموعه امپریالیسم، سلطنت طلبان و جریان راست ج.ا. می کوشند تا امکان این کودتا را فراهم کنند. 2- تنها با طرح خواست "آزادی" و حرکت در جهت برقراری آن است که می توان جلوی این کودتا را گرفت.

اگر ما بگوییم به سمت اختناق بیشتر و کودتای دست راستی پیش می رویم، آیا در صورتی که در آینده آزادی های بیشتری فراهم شود، گفته و پیش بینی ما نقض خواهد شد؟

به نظر من نه. چرا که در صورت گسترش آزادی بیشتر، حرف و نظر اصلی ما در مورد امکان مبارزه برای آزادی ها در جمهوری اسلامی و نفی آن نظری که هیچ فعالیتی در حکومت ولایت فقیه پیش نمی رود تایید می شود. و دوم و بهتر از آن با برقراری آزادی های بیشتر در جامعه، حلقه محاصره جناج چپ مذهبی شکسته تر و ضعیف تر خواهد شد و در نتیجه پشت جبهه ما در داخل تقویت می شود و لذا موضع ما به طور کلی تقویت می شود.

آیا این شکل طرح مطلب موضع سلطنت طلبان را تقویت می کند؟ باز هم به نظر من نه. آن چه که بیش از هر چیز سلطنت طلبان را تقویت می کند وجود اختناق در ایران است. به همین شکل با دفاع از نیروهای مترقی مذهبی داخل و با تلاش برای گسترش آزادی ها باید سلطنت را باز هم ضعیف تر کرد. دیگر این که ما مسئله وجود گرایش به چپ را نیز به موازات آن باید مطرح کنیم. هر چند که نباید روی ابعاد و نتایج آن غلو کرد. از نظر من این گرایش به چپ، پایه ای برای همکاری نیروهای مترقی و چپ در راه آزادی و عدالت اجتماعی، و جلوگیری از شکست قطعی انقلاب و پیروزی کودتای دست راستی فراهم می آورد.

در همین زمینه، یکی از مطالبی که باید مدام آن را مطرح کرد، مسئله خواست "نهضت آزادی" برای آزادی فعالیت و مخالفت ج.ا. با آن است. واقعیت قضیه آن است که "هنوز نهضت آزادی" به نظر من به طور جدی برای "آزادی" خود مبارزه نمی کند. اگر بخواهیم خوش بینانه قضاوت کنیم، ممکن است بگوییم این عدم مبارزه ناشی از آن است که شرایط فراهم نیست، یا فشار زیاد است یا غیره که در هر حال اهمیت ندارد. در هر صورت ما باید مسئله "آزادی" نهضت آزادی را مدام مطرح کنیم و مدام بنویسیم که آن ها خواهان "آزادی" هستند و با آزادی آن ها مخالفت می شود. ما از این طریق ضمنا باید نظریه بی معنی و ضد انقلابی این که "رژیم در حال سقوط است و می خواهد با دادن آزادی به مخالفان کم خطر جلوی سقوط خود را بگیرد" افشا کنیم. به نظر من اگر امکان شکستن حلقه محاصره جناح چپ و گسترش آزادی ها در ایران وجود داشته باشد، تحقق این امکان از آزادی "نهضت آزادی" شروع خواهد شد. به همین دلیل به هر قیمتی که هست باید روی این مسئله و طرح "آزادی" آن ها سرمایه گذاری کنید. هم چنین باید حملات اخیر سلطنت طلبان به نهضت آزادی را برجسته کنید و بنویسید که سلطنت طلبان می خواهند با حمله به "نهضت آزادی" جلوی مبارزه آن برای "آزادی" را بگیرند.

نکته دیگر که به طور کلی می توان گفت آنست که در صورت تشدید اختناق باید این سیاست پیگیر برای آزادی ها را در معرض قضاوت مردم و مخصوصا اعضای حزب قرار داد.