روز شمار تاریخ از انقلاب

 مشروطه تا انقلاب 57

اقدامات

مثبت رضا شاه

 در سال 1306

سال 1306 است و حالا دیگر رضاخان سردار سپه، تبدیل به اعلیحضرت همایون پهلوی شده است. در این سال چند تصمیم و طرح را رضا شاه به تصویب مجلس می رساند و یا خود مستقیما دستور اجرای آن را می دهد. از جمله قانون اجباری شدن سربازی، آغاز ساختمان مرکز راه آهن تهران، صدور شناسنامه با نام و نام فامیل افراد و از همه مهم تر بنیانگذاری دادگستری نوین در ایران که در این کار مرحوم "داور" نقش اساسی را دارد. در همین سال بین رضاشاه و مراجع و روحانیون قم شدید ترین درگیریها و سازش ها اتفاق می افتد. مراجع قم با قانون سربازی اجباری مخالفت می کنند و در ادامه آن خواست هائی را طرح می کنند که رضاشاه می پذیرد. از جمله حضور 5 مجتهد در مجلس برای نظارت بر قوانین و تطبیق آن با شرع اسلام و یا واگذاری موقوفات به روحانیت. از سوی دیگر، اولین قدرت نمائی رضاشاه علیه روحانیون به بهانه توهین به خانواده وی بدلیل حضور در حرم معصومه بدون پوشش کامل اسلامی انجام می شود. تا حد اعزام قوای نظامی به قم و به تخته شلاق بستن یک روحانی در شهر قم. در همین سال، رضا شاه اعدام مخالفان خود را به بهانه های مختلف آغاز می کند. از جمله بدلیل طرح ترور خوش که شرح آن را در کنار شرح بقیه رویدادهای مهم این سال در ادامه می خوانید:

سال 1306 شمسی

فروردین ماه

1 – در شب اول فروردین برای موقع تحویل سال ملکه مادر و عده ای از زنان درباری به آستانه حضرت معصومه (ع) مشرف و در بالای غرفه های رواق ایوان آئینه که بین حرم و ایوان است جای گرفتند. چون حجاب عده ای از خانم های درباری کامل نبود یکی از وعاظ به طرز حجاب آنها اعتراض نمود و سپس شیخ محمد بافقی نیز دستور خروج آنها را از رواق داد که با دخالت خدام آستانه درگیری رخ نداد ولی خانواده سلطنتی رواق را ترک نموده به خانه تولیت رفتند و موضوع را به شاه گزارش نمودند.

2 – رضا شاه به اتفاق عده ای از صاحب منصبان قشون و تعدادی زره پوش وارد قم شد و یکسره به سمت حرم رفت و دستور ضرب و شتم روحانیون را داد. شیخ محمد بافقی را وقتی به حضور او آوردند دستور داد او را خوابانیده و با چوب او را به شدت مجروح ساخت. رئیس نظمیه قم هم به علت عدم کفایت و فرار واعظ به شدت مضروب و زندانی شد.

اردیبهشت ماه

1 – رضا شاه درمراسم افتتاح عدلیه فرامین قضات را توزیع نمود.                                                      

2 – روزنامه تجدد ایران به مدیریت و نویسندگی میرزا سید محمد طباطبائی بطور یومیه در تهران انتشار یافت. این روزنامه ناشر افکار حزب تجدد ایران است.

3 – قانون اختصاص پنج میلیون تومان اعتبار برای مخارج راه آهن به تصویب مجلس رسید.

4 – لایحه تاسیس بانک ملی ایران برای پیشرفت تجارت، فلاحت، زراعت، صناعت به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

5 – میرسید مصطفی خان کاظمی معاون خزانه داری کل و رئیس بیوتات سلطنتی به سمت وزارت عدلیه تعیین گردید.

6 – قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون) در ایران ملغی شد. در همین روز توسط سفارتخانه های ایران به دول آلمان، ایتالیا، بلژیک، هلند، سویس و اسپانی اعلام شد که نظر به الغاء قضاوت کنسول ها و مزایای اتباع خارجه در ایران و نظر به تغییراتی که در اوضاع مملکتی پیش آمده دولت ایران عهودی را که محتوی حقوق ممتازه برای اتباع خارجی باشد فسخ و اعلام می نماید که بعد از انقضاء مدت یکسال از تاریخ فوق(19/2/1307)عهود مزبور بکلی بلااثر خواهند بود. بالطبع دولی مانند انگلیس و اتازونی(آمریکا)و دول اسکاندیناوی نیز که به عنوان کامله الوداد از این امتیازات استفاده می کردند دیگر بهره مند نخواهند شد.      

خرداد ماه

1 – رضا شاه عده ای از نمایندگان را به قصر خود دعوت نموده برای انتخاب رئیس الوزراء نظریه آنها را استعلام کرد. نمایندگان پیشنهاد کردند مهدیقلی هدایت مخبرالسلطنه زمام امور را در دست بگیرد.

2 – نمایندگان مجلس در جلسه خصوصی با 98 رای مثبت و ده رای منفی به زمامداری حاج مهدیقلی هدایت رای دادند.

3 – چهار نفر از مستخدمین وزارت جنگ که به مناسبت افشاء اسرار اداری محکوم به اعدام شده بودند، بامداد امروز حکم در باغشاه به مرحله اجرا در آمد.

تیرماه

1-    کلاه جدیدی به نام کلاه پهلوی معمول و استعمال آن اجباری گردید. کلاه جدید با کلاه سابق این فرق را دارد که در جلوی کلاه سایه بان نصب گردیده است.

مرداد ماه

1- عمارت بانک پهلوی دچار حریق شد و بلافاصله مامورین نظمیه با وسایل اطفاء حریق در محل حاضر شده با تلاش و فعالیت آتش را خاموش کردند.

شهریور ماه

1- قانون ورزش اجباری در مدارس به تصویب مجلس رسید.

مهر ماه

1 – مراسم ساختمان اولین ایستگاه راه آهن در خارج دروازه گمرک به عمل آمد و رضا شاه اولین کلنگ را به زمین زد. در این مراسم موتمن الملک رئیس مجلس نطق بلیغی مبنی بر مسرت ملت ایران ایراد نمود.

2 – قانون اختیارات دکتر میلسپو که به موجب رای مجلس به مخبرالسلطنه رئیس الوزراء تفویض شده بود سه ماه دیگر تمدید شد.

3 – قرارداد منعقده بین ایران و فرانسه مربوط به حفاری و کشف آثار عتیقه لغو گردید.

4 – مجلس شورای ملی ماده واحده زیر را تصویب کرد:                                                                       

"مجلس شورای ملی عهد نامه تامینیه و بیطرفی را که دارای هشت فصل و دو صورتمجلس و دو مراسله است و در تاریخ هشتم مهر ماه بین نمایندگان ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی امضاء شده تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آنرا به دولت می دهد"..

آذر ماه

1 – قانون مجازات مختلسین دولتی از تصویب مجلس گذشت.

2 – عده زیادی از علمای اصفهان و سایرشهرها به پیشوائی حاج آقا نورالله فشارکی و سیدالعراقین به علت اجرای نظام اجباری به قم مهاجرت کردند. در اغلب شهرها اجتماعات و اعتصابات شروع شد و بعضی از شهرها تعطیل شدند و کسبه دست از کار کشیدند.                                                                                           

در این روز حاج مخبرالسلطنه هدایت رئیس الوزراء، عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار، حاج سید محمد امامی امام جمعه تهران و حاج سید جواد ظهیرالاسلام به قم رفتند پس از مذاکره خواسته آقایان علماء به این شرح عنوان شد:

تجدید نظر در قانون اجباری – انتخاب پنج نفر از علمای طراز اول در مجلس – تعیین نظار شرعیات در ولایات – جلوگیری از منهیات – اجرای مواد مربوط به محاضر شرع که در تشکیلات سابق عدلیه پیش بینی شده بود. در این جلسه از طرف دولت وعده های مساعد داده شد و قضیه ختم و رفع نگرانی گردید.

3 – مخبرالسلطنه رئیس الوزراء و تیمورتاش وزیر دربار و همراهان در قم از آیت الله شیخ عبدالکریم دیدن نمودند.

بهمن ماه

به حکم دادگاه نظامی بامداد امروز سرهنگ محمود خان پولادین در باغشاه اعدام و به جوخه آتش سپرده شد. این اعدام نتیجه کشف توطئه ای بود که سرهنگ مزبور به اتفاق رفقای خود که عبارت بودند از یاور نصرالله خان، یاور احمد خان پولادین و یاور روح الله خان و هایم نماینده دوره پنجم کلیمیان قصد داشتند به شاه سوء قصد نمایند و قدرت را بدست بگیرند.