مقاومت هدفمند در برابر

تشکل های صنفی و فعالیت احزاب

هفته گذشته 770 روزنامه نگار و فعالان رسانه ها در نامه ای به آقای حسن روحانی رئیس جمهور خواهان بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران شدند. همزمان شورای مرکزی خانه احزاب نیز که به سرنوشت خود احزاب دچار شده از وزیر کشور خواهان فراهم کردن وسایل برگزاری انتخابات شورای مرکزی و از سرگیری فعالیت آن شد.

حدیث احزاب و انجمن های صنفی در جمهوری اسلامی داستانی طولانی است. انقلاب امکان آزادی احزاب و جمعیت ها و سازمان های صنفی و سندیکایی را فراهم آورد که با فراز و نشیب ها و محدودیت هایی تا بهار 1360 ادامه یافت. دعوت از احزاب برای شرکت در بحث های تلویزیونی نقطه اوج پذیرفته شدن رسمیت احزاب در جمهوری اسلامی بود که متاسفانه بدنبال آغاز موج ترورها و انفجارهایی که مجاهدین خلق مسئولیت آنها را پذیرفت، این روند متوقف و معکوس گردید. فضای بحث و مناظره جای خود را به ترور و اعدام داد، روندی که تا به امروز به اشکال خشن و یا خفیف همچنان ادامه داشته است. نخستین قربانی این فضای ترور حزب توده ایران و فداییان خلق اکثریت بودند ولی بعدها حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی نیز حذف شدند. با پایان جنگ، امید به اینکه زمینه برای آزادی فعالیت برخی احزاب و تشکل ها فراهم شود تقویت شد. ولی با بقدرت رسیدن جناح راست حکومتی که از همان آغاز با فعالیت احزاب و انجمن های صنفی جز تشکل های وابسته به خود مخالف بود این امید نیز به جایی نرسید. تا جایی که چندی پس از درگذشت آیت الله خمینی فعالیت مجمع روحانیون مبارز که جناح چپ روحانیت مبارز را تشکیل می داد نیز متوقف گردید.

انجمن های صنفی نیز وضع بهتری نداشتند. بتدریج فعالیت صنفی در انحصار خانه کارگر درآمد و جای سندیکاها را شوراهای اسلامی کار گرفتند. با انتخابات دوم خرداد 76 اوضاع تغییر مهمی کرد. دولت خاتمی کوشید انجمن های صنفی را با وجود مخالفت راست حکومتی فعال کند. تشکیل انجمن صنفی روزنامه نگاران و فعال شدن برخی سندیکاهای کارگری و تشکیل خانه احزاب، تشکیل حزب مشارکت، سرعت گرفتن فعالیت حزب کارگزاران و... محصول این دوران است که همه آنها در دوران احمدی نژاد و بویژه پس از کودتای انتخاباتی 1388 به محاق تعطیل و انحلال و ممنوعیت رفتند.

اکنون با انتخاب حسن روحانی و چرخش در نگاه دولت به فعالیت صنفی و سیاسی، زمینه مساعدی بیش از گذشته برای شروع فعالیت کانون ها و انجمن های صنفی و سیاسی فراهم شده است. آغاز به کار مجدد خانه سینما و فعال شدن خانه موسیقی نخستین نشانه های شرایط تازه است، شرایطی که همراه با پختگی سیاسی و صنفی جامعه هنری و کل مردم کشور ما امید به تغییر وضعیت را تقویت می کند. بدیهی است نهادهای قدرت در برابر هر نوع گشایش سیاسی و صنفی مقاومت می کنند و می کوشند اگر نمی توانند مانع شوند، لااقل آن را به تاخیر بیاندازند. آنها در این مسیر متکی به نهادهایی مانند بیت رهبری، دفتر سیاسی سپاه، مجلس، قوه قضاییه و برخی سازمان ها هستند که کنترل آن را در دست دارند.

برای همین تاخیر بهانه هائی می تراشند، گاه مضحک. مانند این بهانه که خانه احزاب یک تشکل است و یا  یک حزب جداگانه؟ و باید مجوز بگیرد یا نگیرد؟ این درحالی است که وقتی احزابی هستند و فعالیت می کنند و مجوز فعالیت هم دارند، تجمع آنها در یک واحد یا خانه یا نهاد که دیگر چه نیاز به جواز دارد؟ مگر این که تجمع رهبران احزاب ممنوع باشد!

از سوی دیگر دادن مجوز احزاب وابسته به موافقت کمیسیون احزاب مجلس است. کمیسیونی که خود در دست شماری از نمایندگان راستگرای متشکل در احزاب علنی و یا تشکل های غیر رسمی و یا غیر علنی قرار دارد و امثال باهنر و زاکانی که خود رهبران حزبی هستند باید درباره فعالیت دیگر احزاب نظر بدهند!

با وجود این موانع، می توان معتقد بود که مقاومت در برابر فعالیت احزاب و انجمن های صنفی مجاز در جمهوری اسلامی نمی تواند مدت زمان زیادی طول بکشد. دولت روحانی امروز درگیر یک چالش و رویارویی بزرگ با جامعه بین المللی برای رفع تحریم هائی است که دولت احمدی نژاد و سیاست تهاجمی- اتمی رهبر روی دست مردم ایران گذاشت. این دولت در مسیر خود به پشتیبانی افکار عمومی نیاز دارد و احزاب و انجمن های صنفی بهترین مکان برای جمع کردن نیرو برای خواست رفع تحریم و پایان دادن به بی عدالتی و غارت و مسدود کردن دارایی های کشور است. مخالفان روحانی این را می دانند و از جمله به همین دلیل در برابر فعالیت احزاب و انجمن های صنفی و بازگشائی دفاتر و ساختمان های آنها مقاومت می کنند.