روزشمار تاریخ ایران

از انقلاب مشروطه تا انقلاب 57

سال مرگ تختی

سال جنگ 6 روزه

سال 1346 سال رویدادهای مهم سیاسی نیست، اما سال حوادث مهم هست. در خاورمیانه بزرگترین جنگ اعراب و اسرائیل آغاز شد که بعدها به جنگ 6 روزه معروف شد. در این جنگ اسرائیل توانست در چند حمله برق آسا نیروی هوائی مصر را نابود و بدنبال آن، بخش هائی از سر زمین مصر و سوریه و اردن را  اشغال کند. از سال 1346 تا اکنون، اشغال بخش هائی از خاک سه کشور یاد شده توسط اسرائیل به بخش مهمی از مناقشه فرساینده میان اعراب و اسرائیل تبدیل شده و اسرائیل حاضر به تخلیه سرزمین های اشغالی نیست.

در خارج از ایران، بدنبال ترور جان اف کندی رئیس جمهور امریکا از حزب دمکرات این کشور، لیندن جانسون معاون وی رئیس جمهور شد و مناسبات شاه با کاخ سفید به حال عادی بازگشت.

رویداد مهم دیگر، دومین خیز شاه برای تغییر قانون اساسی به نفع خود و قدرت استبدادی خویش است. قانون اساسی مشروطه یکبار توسط رضاشاه تغییر داده شد و دو بار نیز توسط محمدرضا شاه. محمد رضا شاه در گام اول، علیرغم هشدارهای قوام السلطنه و دیگرانی که آینده را پیش بینی می کردند قانون اساسی را تغییر داد و اختیار انحلال مجلسین را به خود تفویض کرد! و در گام دوم، ولیعهد و شورای سلطنت برای خود برپا کرد. آنهائی که برای این مجلس از تهران و شهرستانها احضار شده بودند پس از تغییر قانون اساسی به سود شاه، 3 هزار تومان پول نقد و یا یک سکه دو و نیم پهلوی گرفتند و رفتند دنبال کارشان.

رویداد مهم دیگر این سال، مرگ مشکوک و یا خودکشی غلامرضا تختی قهرمان ملی کشتی ایران در یکی از اتاق های هتل آتلانتیک تهران است. مردم این مرگ و یا خودکشی را به برادر شاه "غلامرضا" نسبت دادند و حتی برخی آن را نتیجه اشاره خود شاه دانستند. علنی شدن آغاز مخالفت مسلحانه سپهبد تیمور بختیار فرماندار نظامی کودتای 28 مرداد و مؤسس سازمان اطلاعات و امنیت با شاه نیز از رویدادهای مهم این سال است. بختیار پس از خوش خدمتی خونین خود به شاه در جریان کودتای 28 مرداد، مشمول وحشت شاه شد و در یک مانور زیرکانه توسط شاه میان علی امینی و تیمور بختیار کنار گذاشته شد. بختیار از ایران خارج شد و بتدریج تدارک جنگ مسلحانه برای سرنگونی شاه و بدست گرفتن قدرت را آغاز کرد. زمانی که اموال او مصادره و توقیف شد، قیمت آنها نیم میلیارد تومان آن زمان که رقمی نجومی بود اعلام شد. زمانی که کودتای 28 مرداد شد بختیار یک سرهنگ ارتش بود که صبح کودتا همراه واحدهای نظامی خود به تهران رسید و به کودتا پیوست. ثروتی که از او توقیف شد محصول کودتا و فساد مالی و اخلاقی فرماندهان و هدایت کنندگان آن کودتا بود!

و باز در همین سال و درحالیکه نیروی هوائی ارتش مصر روی زمین نابود شد، در ایران هواپیماهای نظامی ارتش بی آن که در جنگی شرکت داشته باشند سقوط کردند و چتر باز و فرمانده و خلبان و ... کشته شدند که در خبرها می خوانید. در جاده های کشور نیز حادثه پشت حادثه رانندگی از خود کشته برجای گذاشت که اخبار آن را نیز می خوانید.

سال 1346

فروردین ماه

1 – طوفان سهمگینی شهر تهران را فرا گرفت. صدها درخت کهنسال را ریشه کن کرد و غالب تیرهای برق و تلفن از جا کنده شدند. در جنوب تهران خسارات مادی فراوانی به مردم وارد شد.

2 – وزارت کشور برای انجام انتخابات مجلس موسسان به منظور تغییر در قانون اساسی و متمم آن فرمانداران و بخشداران را به مرکز احضار کرد.

3 – جنگ بین سوریه و اسرائیل شروع شد.

4 – به دنبال آغاز جنگ سوریه و اسرائیل، شش کشور عربی آمادگی خود را برای جنگ با اسرائیل اعلام نمودند.

5 – فرمان شروع مجلس مؤسسان صادر و برای اجراء به دولت ابلاغ شد. این سومین مجلس مؤسسانی است که در ایران تشکیل می شود. بار اول برای سلطنت دائمی رضا شاه، بار دوم در 1338 تشکیل شد و اختیار انحلال مجلسین را به شاه داد.

6 – لایحه حمایت از خانواده به تصویب رسید.

7 – قرار شد شوروی در اکتشاف نفت ایران مشارکت کند.

8 – یک هواپیمای حمل و نقل ارتش از آسمان شیراز سقوط کرد و 23 کشته داد.

اردیبهشت ماه

1 – سیل قسمت عمده جاده بین تهران و مشهد را ویران ساخت.

2 – در خراسان سیل بخشدار سرخس و خانواده او را کشت.

3 – کارخانه اتومبیل سازی (ایران ناسیونال) افتتاح شد. محصولات این کارخانه عبارتند از: اتوبوس، وانت و سواری. دولت قیمت هر دستگاه اتومبیل سواری را 000 / 149 ریال تعیین کرد.

4 – مصر و اسرائیل آماده جنگ شدند.

خرداد ماه

1 – واحدهای ارتش عراق برای نبرد با اسرائیل با ساز و برگ کامل وارد مصر شدند.

2 – ارتش مصر خلیج عقبه را اشغال کرد.

3 – ارتش های عربی وارد اردن و مصر شدند.

4 – اسرائیل کابینه جنگی تشکیل داد.

5 – جنگ هوائی و زمینی بین مصر و اسرائیل ساعت 5/9 بامداد به وقت تهران آغاز شد. جنگ با حملات هوائی آغاز شد و در اولین نبرد 44 هواپیمای اسرائیلی و 127 هواپیمای مصری نابود شدند.

6 – ممالک عربی با امریکا و انگلیس قطع رابطه کردند.

7 – ارتش اسرائیل، شرم الشیخ، اسمعیلیه و جریکو را تصرف کرد و به کانال سوئز رسید.

8 – به دنبال شکست مصر از اسرائیل جمال عبدالناصر از ریاست جمهوری استعفاء کرد ولی مجلس مصر آن را نپذیرفت.

9 – دولت سوریه در برابر حمله برق آسای اسرائیل در آستانه سقوط قرار گرفت.

10 – سوریه و اسرائیل آتش بس را پذیرفتند.

11 – دو هواپیمای ایرانی در آسمان قلعه مرغی تصادم کرده سقوط نمودند.

12 – جمال عبدالناصرتمام فرماندهان نظامی مصر را برکنار کرد.   

تیر ماه

1 – سیزده چترباز ارتش هنگام اجرای یک مانور نظامی در شمال شاهرود شهید شدند.

2 – امیر عباس هویدا نخست وزیر به اتفاق همسرش برای یک مسافرت ده روزه تهران را به قصد مسکو ترک کرد.

مرداد ماه

1 – سه نفر در فارس تیرباران شدند و 17 نفر حبس ابد گرفتند.

2 – به دنبال اخذ آراء، ساواک 27 کاندیدای حزب ایران نوین را در 27 حوزه انتخاباتی بازداشت و به تهران فرستاد و به جای آنها کاندیداهای حزب مردم وارد کار شدند.

3 – نتایج انتخابات مجلسین سنا و شورای ملی اعلام شد. از سی کرسی سناتورهای انتخاباتی، 23 نفر از حزب ایران نوین و 4 نفر از حزب مردم انتخاب شدند. در مجلس شورای ملی 180 نفر از حزب ایران نوین و 29 نفر از حزب مردم و 5 نفر از حزب پان ایرانیست تعیین گردیدند.

4 – دبیر کل حزب ایران نوین طی یک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرد وزیر کشور در انتخابات به نفع حزب مردم مداخله کرده است.

5 – یک جت نیروی هوائی در حوالی قم سقوط کرد.

6 – روابط خسروانی دبیر کل حزب ایران نوین و عبدالرضا انصاری وزیر کشور بر سر انتخابات وخیم شد و در هیئت وزیران کار به زد و خورد کشید.

7 – برنامه مجلس مؤسسان توسط جعفر شریف امامی اعلام شد.

8 – در تصادف سهمگین دو اتوبوس در جاده اصفهان – یزد 38 کشته و 33 مجروح باقی ماند.

9 – به دنبال فعالیت شدید سپهبد تیمور بختیارعلیه محمد رضا پهلوی دستور تعقیب او صادر شد و کلیۀ اموال او در تهران توقیف شد. اموال توقیف شده بالغ بر 500 میلیون تومان ارزش دارد.

10 – دولت فرانسه از تحویل تیمور بختیار به نمایندگان قضائی و امنیتی ایران خودداری کرد و متذکر شد وی تابعیت دولت عراق را دارد.

11 – در تهران عده ای به اتهام همکاری با تیمور بختیار بازداشت شدند. از جمله بازداشت شدگان صادق بهداد مدیر روزنامه یومیه جهان می باشد.

12 – شاه به آمریکا رفت.

شهریور ماه

1 – هویدا نخست وزیر با هیئت وزیران در مجلس مؤسسان حضور یافته و لایحه تغییر چهار اصل از متمم قانون اساسی را تقدیم مجلس مؤسسان نمود.

2 – شاه و لیندن جانسون رئیس جمهور امریکا در واشنگتن اعلامیه مشترک دادند.

3 – شهرداری تهران شرکت واحد اتوبوسرانی را به دولت بخشید.

4 – در جلسه علنی مجلس مؤسسان لایحه پیشنهادی دولت مبنی بر اصل چهار از متمم قانون اساسی به اکثریت قریب به اتفاق تصویب شد. به موجب مواد اصلاحی چنانچه شاه فوت کند و ولیعهد به سن قانونی نرسیده باشد، فرح پهلوی نایب السلطنه خواهد شد.

5 – کار مجلس مؤسسان سوم پایان یافت. به هر یک از نمایندگان این مجلس یک سکه دو و نیم پهلوی داده شد و به بعضی از نمایندگان که از شهرستانها به تهران آمده بودند به هر یک سه هزار تومان دادند.

6 – پانزده استاد دانشگاه تبریز پاکسازی شدند.

مهر ماه

1 – تحصیلات دوره ابتدائی پنج سال شد.

2 – شاه مجلسین شورای ملی و سنا را افتتاح کرد و سه اصل به اصول سابق خود افزود که عبارتند از ملی شدن آبهای کشور، نوسازی کشور و انقلاب اداری و آموزشی.

3 – در اثر تصادف یک کامیون و یک اتوبوس در جاده بین قزوین و تاکستان 18 نفر کشته و بیست نفر زخمی شدند.

آبان ماه

1 – مراسم تاجگذاری محمد رضا پهلوی، فرح پهلوی و رضا پهلوی در کاخ گلستان انجام پذیرفت. در این مراسم به ترتیب دکتر سید حسن امامی، هویدا نخست وزیر، رئیس مجلس سنا، رئیس مجلس شورا سخن گفتند و دکتر صورتگر قصیده ای قرائت نمود. هزینۀ این مراسم از بودجه عمومی کشور پرداخت شد.

آذر ماه

1– در یک تصادف خونین در جاده سیرجان – بندرعباس 32 نفر کشته شدند.

دی ماه

1 – قریب سیصد نفر از مردم جنوب تهران در اثر خوردن نان بربری مسموم شدند.

2 – اعتصاب کارگران کارخانه نساجی اصفهان پایان یافت.

3 – غلامرضا تختی قهرمان کشتی که شهرت جهانی داشت بطور ناگهانی درگذشت. روزنامه ها فوت او را خودکشی اعلام کردند. جنازه در میان ابراز احساسات با شکوه در ابن بابویه به خاک سپرده شد.

بهمن ماه

1 – یک اتوبوس دو طبقه در خیابان نیروی هوائی وارد صف مسافرین شد و در نتیجه 6 کشته و سی نفر مجروح شدند.

2 – یک هواپیمای جت ارتش نزدیک همدان سقوط کرد. سرتیپ مطهری فرمانده پایگاه و سرگرد پایور کشته شدند.

3 – تظاهرات شدیدی درجلوی سفارت ایران در دمشق صورت گرفت و عده زیادی به سفارتخانه ریختند و در و پنجره ها را شکستند.

اسفند ماه

1 – دادسرای دیوان کیفر دکتر علی امینی نخست وزیر اسبق را احضار کرد.

2 – بازپرس دیوان کیفر قریب چهار ساعت از دکتر امینی بازپرسی کرد.

3 – کارخانه ذوب آهن بنیانگذاری شد.

        پیج فیسبوک راه توده