بحران بزرگ بی اعتمادی

مردم و حکومت به یکدیگر

سرانجام درگذشت آیت الله مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان رهبری قطعی و اعلام شد. ماجرای سکته و اعلام درگذشت آیت الله کنی نشان از وضع جامعه ما و حاکمیت در لحظه کنونی دارد.

در واقع ریاست مجلس خبرگان رهبری در شرایط کنونی یک مقام نمادین است. وظیفه این مجلس نظارت بر کار رهبر و در صورت لزوم عزل وی است. ولی کار معکوس شده و رهبر هیچگونه نظارتی بر کار خود را نمی پذیرد و حتی چاپلوسان بیت رهبری برای وی حق تعطیل کردن مجلس خبرگان را هم قائل هستند و از طریق شورای نگهبان نیز صلاحیت عده‌ای را رد و تایید می کنند. بنابراین خبرگان رهبری آنچنان جایگاهی ندارد که لازم باشد پنج ماه اعلام پایان دوره حیات و ریاست او را به تاخیر انداخت. این ریاست تنها در یک صورت مهم و حتی بسیار مهم می شود و آن هم در صورت مرگ رهبر یا ضرورت اعلام جانشین برای وی است. بنابراین تاخیر در اعلام مرگ آیت الله کنی و نبردی که امروز بر سر انتخابات خبرگان رهبری و تعیین جانشین ریاست آن جریان دارد خود نشان می دهد که وضع رهبر و آینده رهبری نامعلوم است.  

اما همین تاخیر و این نگرانی ضمنا نشاندهنده جدایی و شکاف روزافزون میان حاکمیت و مردم نیز هست، شکافی که انتخابات سال 88 می توانست آن را تا حدودی ترمیم کند و بر عکس کودتا علیه رای مردم آن را به مراتب عمیق تر کرد. ماجرای مرگ آیت الله کنی و سرنوشت رهبری خبرگان بخوبی نشان می دهد که حاکمیت از آگاهی مردم و از رای مردم هراس دارد. و این درست خلاف رویه آیت الله خمینی است. در آن دوران حکومت از رای مردم وحشت نداشت و حتی می کوشید بحران‌های عظیمی را که یکی پس از دیگری بوجود می‌آمد به اتکای به همین رای مردم حل کند و از سر بگذراند. چنانکه با رفراندم قانون اساسی بر بحران دولت موقت و هرج و مرجی که در کشور بوجود آمده بود غلبه کرد و یا در سال 60 پس از ترورهای مجاهدین خلق که همزمان رئیس جمهور و نخست وزیر و رئیس دستگاه قضایی ترور شدند، نه با جمع کردن بساط انتخابات که با اعتماد به مردم و برگزاری سریع انتخابات ریاست جمهوری پاسخ گفته شد. این را باید مقایسه کرد با امروز که حتی مرگ طبیعی رئیس مجلس خبرگان به بحران درون حکومتی تبدیل می شود.

این درست است که در آن زمان هنوز همه مسائل برای مردم روشن نبود. ولی این نیز درست است که سمتگیری حاکمیت در مجموع در جهت حفظ منافع وسیعترین توده‌های جامعه قرار داشت و مانند امروز معیارهای پول و زور و اختلاس و فساد بر جامعه حاکم نشده بود. پشتیبانی که مردم از حاکمیت می کردند و نفوذ عمیقی که آیت الله خمینی در میان مردم داشت ریشه در این احساس مردم نیز داشت که حکومت در فکر مستضعفان و تهیدستان جامعه است و توده وسیع و پائین جامعه مانند دوران رهبری آقای خامنه‌ای به حال خود و به امان خدا رها نشده بودند. نتیجه این وضع اعتماد مردم به حاکمیت و اعتماد حاکمیت به مردم بود. بر مبنای همین اعتماد دیروز بود که در دوران حیات آیت الله خمینی یا به ابتکار وی سه رفراندم و همه پرسی در کشور برگزار شد. و بدلیل همین بی اعتمادی است که در دوران رهبری آقای خامنه‌ای سخن گفتن از رفراندم جرم تلقی می شود، چنانکه در زمان محمد خاتمی عده‌ای به همین دلیل که سخن از رفراندم و همه پرسی مردم گفته بودند وابسته به ضد انقلاب معرفی شدند. همین اواخر نیز باند رسالت و جبهه پایداری و سپاه و جناح راست حمله را به دولت شروع کردند چرا که سخن نه حتی از "رفراندم" که از "نظرسنجی هسته ای" به میان آورده بود.

همه اینها نشان می دهد که حکومت از رای مردم، از شریک کردن مردم در حاکمیت هراس دارد و برعکس معلوم شده که مردم بصورت وسیع از حاکمیت راضی نیستند. مسئله اصلی حکومت دیگر نه تکیه بر مردم و رای آنان، برعکس، آن شده که چگونه این بنیادی، یعنی رای مردم و انتخابات را که آقای خمینی برقرار کرد و اینکه همه چیز باید به رای مردم گذاشت دور بزنند و آن را بی پایه و بی اثر سازند. کاری که کوشیدند با نظارت استصوابی و تعیین صلاحیت و گذاشتن انواع و اقسام موانع در برابر نامزدهای مجلس و حتی مجلس خبرگان به انجام رسانند و هنوز موفق نشده اند. چنان که در انتخابات سال 88 سرانجام کار به کودتای انتخاباتی کشید که در آن نیز عملا شکست خوردند و اکنون عزای انتخابات مجلس و خبرگان آینده را گرفته اند. تبدیل شدن مرگ آیت الله کنی به یک بحران و تاخیر در اعلام آن نماد بحران وسیعتری است که سراپای حاکمیت را فرا گرفته و تازه، این خود بازتاب بحران همه سویه ایست که جامعه ایران را فرا گرفته است. مسئله اینست!

        پیج فیسبوک راه توده