سرمقاله راه توده شماره 500

دو تضاد و تقابل

آینده ج. اسلامی را رقم می زند

حمله ارتش عراق به ایران و سپس ادامه جنگ در خاک عراق که به جنگی فرسایشی انجامید، بزرگترین رویداد پس از انقلاب57 است. جنگ نه تنها ویرانی و خسارات یک هزار میلیارد دلاری به همراه آورد و یک میلیون کشته و مجروح و معلول روی دست ایران گذاشت، آبادترین شهرهای جنوب ایران را تبدیل به ویرانه کرد، بلکه موجب میلیتاریزه شدن جمهوری اسلامی و سلطه سپاه بر سرنوشت انقلاب و به انحراف کشاندن آن شد. ثروت ایران نه تنها در دوران جنگ، بلکه در سال های پس از آن نیز به صورت بودجه های رسمی و غیر رسمی برای این میلیتاریزه شدن هزینه شد. صنایع نظامی بسرعت گسترش یافت، درعین حال که صنایع تولیدی نابود شد. خرید تسلیحات از بازارهای قاچاق بین المللی اسلحه نیز نه تنها باعث ارتباط سپاه با شبکه های بین المللی و مافیائی اسلحه شد، بلکه تشکیلاتی که برای این خریدهای نظامی در دوران جنگ شکل گرفته بود، در سال های پس از جنگ به ارگان های اقتصاد- تجاری و در بخش صنایع و راه سازی و سد سازی به مافیای رانت خوار تبدیل شد و در ادامه آن نیز، سر از فعالیت های اتمی و سپس "دور زدن تحریم" ها درآورد که بزرگترین اختلاس ها و غارت ها طی آن شکل گرفت و بر مذاکرات اتمی نیز سایه افکند.

ده ها و ده ها شرکت وابسته به سپاه پاسداران برای واردات محصولات مصرفی که می توانست در داخل کشور تولید شود شکل گرفتند. اسکله های قاچاق کالا و سلطه بر فرودگاه های کشور توسط سپاه فاجعه را کامل کرد. سخنرانی رحیم صفوی فرمانده وقت کل سپاه پاسداران در شهر قم، یکسال پس از انتخاب محمد خاتمی به ریاست جمهوری که در آن گفت: «ما سنگی به چاه انداختیم تا مارها بیرون بیآیند و سرشان را بکوبیم. قلم ها را می شکنیم و زبان ها را می بریم...» تنها یک اظهار نظر سیاسی نبود، بلکه دفاع از موقعیت اقتصادی سپاه و ادامه میلیتاریزه شدن جمهوری اسلامی بود. از دل همین روند، سلطه بر فعالیت های اتمی ایران نیز بیرون آمد و صنایع هسته ای و اتمی به شاخه ای از صنایع نظامی سپاه تبدیل شد. اظهار نظرهای پیاپی فرماندهان سپاه در تمام عرصه های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشور و حتی موضع گیری در کشاکش های سیاسی احزاب خود باندازه کافی گویای آن صحنه ایست که در برابر ما قرار دارد. انتخابات اخیر هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری و دخالت غیر آشکار و رسمی سپاه در تذکر و تهدید نمایندگان این مجلس برای جلوگیری از رای دادن به اکبر هاشمی رفسنجانی نیز ادامه همین سلطه بر کشور است. عده ای ساده انگارانه تصور کرده اند اتم خواهی فرماندهان سپاه، دفاع از یک دستآورد ملی است و یا مانورها و سخنرانی های آنان علیه امریکا مبارزه و مقابله با امپریالیسم جهانی و بویژه امریکاست. در حالیکه ماجرا چیز دیگری است. مسئله اصلی سلطه بر کشور و رهبری آنست.

اکنون سئوال مرکزی اینست: آیا این مسیر تا برقراری علنی و حتی کودتائی سپاه علیه قوای سه گانه کشور ادامه خواهد یافت؟

دو مانع پیش روی فرماندهان سپاه قرار دارند. نخست رقابت و تضاد منافع و تضاد سیاسی در میان خود فرماندهان سپاه از یکسو و تقابل بدنه سپاه با راس آن. همه تصفیه هائی که تاکنون و در دوران رهبری علی خامنه ای در سپاه انجام شده نیز نخواهد توانست این تضاد را به آشتی تبدیل کند. ما حتی در موضع گیری های اخیر پیرامون بیانیه مذاکرات اتمی سوئیس همه این رقابت و تضاد و دوگانگی تفکر و برداشت در باره مذکرات را دیدیم. این درحالی است که رقابت اقتصادی حتی بر این تضاد فکری غلبه دارد. بحث بر سر ثروت های دهها میلیاردی است که میان شرکت های وابسته به سپاه سرگردان است. این همان مسئله ایست که در ترکیه، پاکستان و مصر وجود دارد و حاکم است. یعنی نظامی ها دارای منافعی اقتصادی اند که این منافع نیازمند حاکمیت سیاسی آنها بر کشور است. باید دید تضاد میان فرماندهان و بدنه سپاه سرانجام به کدام نقطه انفجاری خواهد انجامید.

مسئله و مانع دیگر، روحانیت است. روحانیتی که یکپارچه نیست و در میان خود نیز بزرگترین چالش ها و برخوردها و تضادها را دارد اما درعین حال همه آنها میدانند که حاکمیت نظامی ها بر کشور به معنای جمع شدن سفره روحانیت در حکومت است.

در هر تفسیر و تحلیلی پیرامون اوضاع امروز ایران و پیش بینی آینده آن، این مجموعه را پیوسته باید در نظر داشت.

بخش مهمی از دیدار شورای سردبیری راه توده در تعطیلات نوروزی و مذاکره با دوستانی که از ایران، با ملاحظاتی به این دیدار پیوستند، به بررسی همین مسائل مورد اشاره در بالا اختصاص یافت که در سرمقاله شماره 499 راه توده، یعنی نخستین شماره راه توده در سال 1394 نیز به آن اشاره شد.

        پیج فیسبوک راه توده