راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

لیبرالیسم اقتصادی

در ج. اسلامی

آیه آسمانی شده!

 

از حدود 30 سال پیش در ایران برنامه اقتصاد لیبرال یا بازار آزاد تحت عنوان "سیاست های اصل 44" در پیش گرفته شد. البته این سیاست ها هیچ ربطی با اصل 44 قانون اساسی نداشت و در واقع بر خلاف آن بود. به همین دلیل گفته می شد که میرحسین موسوی در مجمع تشخیص مصلحت نظام از این جهت با آن مخالف کرده و اجرای آن را مستلزم رفراندم می دانسته است.

نتیجه این برنامه وضع کنونی اقتصاد ایران است. وضعی که ویژگی آن فقط صنعت زدایی، رشد بیسابقه فقر و حاشیه نشینی، فساد و اختلاس و غارت ثروت ملی، افزایش وابستگی به صدور نفت و مواد خام، حاکمیت واردات و تجار و واردکنندگان بر اقتصاد و سیاست و … نیست. مشکل بسیار بزرگتر از اینهاست. مشکل در اینجاست که همه اینها را می دانیم ولی راه حل برایش نداریم. طرفداران اقتصاد لیبرال و بازار آزاد و برنامه ریزان و سکانداران سیاست های 30 سال گذشته در آنچه روی داده هیچ مسئولیتی نمی پذیرند. آنها می گویند همه این شاخص های بسیار منفی و خطرناک ناشی از آن است که به فرامین آنها به طور کامل گوش داده نشده است، اینکه دولت ها عقب نشینی کرده اند، شهامت "جراحی" های بزرگ، "شوک درمانی" را نداشته اند. آنها پرداخت نقدی یارانه ها را بقول روزنامه "دنیای اقتصاد" - یکی از ارگان های سرمایه‌داری لیبرال- جسورانه ترین "اصلاحات" اقتصادی صدسال اخیر ایران می دانند و مدعی اند اگر در همه موارد چنین جسارتی وجود داشت تا به امروز همه مشکلات ایران حل شده بود. اگر ایران درهای خود را به طور کامل بر روی واردات باز کرده بود و از صنایع داخلی حمایت نمی کرد؛ اگر قیمت ها را آزاد کرده بود؛ اگر حقوق کار را ملغی و قانون کار را لغو کرده بود … اکنون شاهد "دستاورد" های پیشنهادهای آنها بودیم. آنها همه شاخص های یا علایم مثبتی را که در اقتصاد ایران وجود دارد یا مدعی وجود آن هستند به برنامه ها و پیشنهادهای خود و همه شاخص های منفی را به عدم توجه به آن نسبت می دهند.

ما برعکس معقتدیم اندک شاخص های مثبتی که در اقتصاد ایران وجود دارد و در واقع آنجا که خرابی از حد نگذشته است، دقیقا همانجایی است که دولت ایران زیر فشار واقعیت ها ناگزیر شده از اجرای برنامه های اقتصاد آزاد سرمایه‌داری صرفنظر کندٰ؛ در حالیکه همه شاخص های منفی ناشی از اجرای این برنامه هاست.

چه کسی راست می گوید؟ از راهی که رفتیم بازگردیم و آن را اصلاح کنیم و تغییر دهیم یا همین راه را همچنان ادامه دهیم؟ آن سردرگمی، انفعال و ناتوانی خطرناکی که اجرای برنامه های اقتصاد آزاد در ایران بوجود آورده است درست در همینجاست که امکان تشخیص اینکه مشکل از کجاست و ارائه راه حل را از ما گرفته است و این از خود اجرای برنامه های ویرانگر آن بدتر و ویرانگرتر است.   

30 سال این برنامه ها را اجرا کرده ایم ولی هنوز امکان ارزیابی پیآمدها و نتایج آن و درس گیری از آن را نداریم. یونان همینگونه 240 میلیارد دلار بدهکار شد. دولت یونان در ابتدا مبلغ اندکی بدهکار بود. صندوق پول و بانک مرکزی اروپایی برای بازپرداخت این بدهی ها، برنامه اقتصاد بازار آزاد را به آن کشور تحمیل کردند. نتیجه آن شد که بدهی 10 میلیاردی یونان شد 20 میلیارد. گفتند نه شما خوب اجرا نکرده اید. ادامه دادند شد 30 میلیارد. گفتند نه! آزاد سازی به اندازه کافی نبوده است. شد 40 میلیارد. گفتند ما یک مجموعه، یک "بسته" به شما می دهیم، همه آن را که اجرا کنید درست می شود. اجرا کردند شد 50 میلیارد. گفتند بسته را کامل اجرا نکرده اید. کامل باید اجرا شود. بدهی شد 60 میلیارد. گفتند شما دچار بی انضباطی مالی هستید. باید انضباط مالی را رعایت کنید. شد 70 میلیارد. گفتند شما اصلا یونانی ها ملت تنبل و اسراف گری هستند. باید جلوی تنبلی و اسراف آنها را گرفت. شد 100 میلیارد. همین داستان آنقدر ادامه یافت و دولت های یونان آمدند و رفتند تا بدهی شد 240 میلیارد. حالا همه می دانند که این بدهی دیگر قابل پرداخت نیست، چون مردم یونان دیگر حتی بهره آن را هم نمی توانند بدهد، چه رسد اصل آن را. حالا در دنیا علیه مردم یونان تبلیغ می کنند که اینها نمی خواهند بدهی هایشان را بپردازند. در حالی که حرف مردم یونان اصلا این نیست. آنها می گویند ما می خواهیم بدهی هایمان را بپردازیم ولی نه از این راهی که تا به امروز رفته ایم و اقتصاد بازار آزاد جلوی ما گذاشته و بدهی مان شده 240 میلیارد. پیش بینی‌ها و ادعاهای صندوق پول و اتحادیه اروپا نادرست از آب در آمد و بدهی ما کمتر که نشد به طور انفجاری بیشتر شد و آزموده را بار دیگر آزمودن خطاست. ولی بانک مرکزی اروپا صندوق پول همچنان می گویند همان برنامه ای که بدهی شما را از 10 و 20 رساند به 240 میلیارد دلار باید ادامه داد. انفجار بدهی‌ها ناشی از اجرای برنامه‌های اقتصاد بازار آزاد نیست، ناشی از اجرای ناکامل آن است. هیچکدام هم نمی تواند حرف خود را به دیگری ثابت کند. اگر یکی می‌توانست سخن خود را به دیگری اثبات کند که کار به رفراندم و زد وخورد میان دولت یونان و اتحادیه اروپا نمی‌کشید. در این میان مردم یونان فقط این را می‌دانند که علی الحساب 240 میلیارد دلار بدهکار شده‌‌‌اند و مسئله یونان از این پس نه توسعه بیشتر که ایجاد مازاد اقتصادی برای بازپرداخت بهره بدهی هاست و نه اصل آن!

مهمترین و مخربترین ویژگی برنامه های اقتصاد بازار آزاد و لیبرال جنبه ایمانی و غیرعلمی آن است. به همین دلیل هیچگاه به یک کشور امکان بازگشت و اصلاح راه خطا را نمی دهد. از اساس با روش علمی، آزمایش و خطا و سنجش و اصلاح بیگانه و با آن دشمن است. اگر جز این بود نه یونان 240 میلیارد دلار بدهکار می شد و نه ایران به چنین فلاکتی دچار می گشت.

 

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetude

 

 

 

        پیج فیسبوک راه توده

 

 

 

                       شماره 566 راه توده - 11 شهریور ماه 1395

 

                                اشتراک گذاری:

بازگشت