برخی بررسی ها...- احسان طبری ( 14)

موبدان زرتشتی

همانگونه عوامفریب بودند

که روحانیون اسلام

طبری در تحقیق کم نظیر خود که می کوشد به زبانی ساده و با باره گیری از واژه سازی های ناب خود آن را بیان کند، ادیان و مناسبات روحانیون (موبدان) با پادشاه را چنان در برابر ما قرار میدهد که بتوان به آسانی به این واقعیت رسید: در تمام ادیان، پیروان اولیه و سپس روحانیونی که با دربار شاهان چسبندگی داشته اند، پیرایه هائی بر مذاهب افزوده اند که پاسخگوی نیاز خود و شاهان برای سلطه بر مردم عادی بوده است. دستور العمل (فقه) ساخته اند و مردم را با اوهام به بند کشیده اند. چنان که در اسلام. ادعای رفتن به معراج کرده اند، چنان که در اسلام. کافی است گام به گام و با دقت کامل کتاب "برخی بررسی ها..."ی طبری را که ما درحال انتشار آن هستیم با دقت بخوانید و با دوران کنونی مقایسه کنید تا به همان نتیجه ای برسید که در باره اشاره شد.

ارداویراف

"ارداویراف" یا به قول کریستن سن "ارداویراز" (یا ارتای ویراف) در عصر شاپور اول ساسانی (241- 272 میلادی) می زیست. ظاهرا اقدامات تنسر برای تنظیم اوستا کافی نبود و لازم بود قواعد و قوانین دین زرتشتی یا به اصطلاح داتیک (فقه) دینی نیز تنظیم گردد. برای این کار انجمنی در آتشکده «آذر فرنبغ پیروزگر» واقع در کاریان (لارستان) از هفت موبد مهم زمان تشکیل شد و آن ها ارداویراف را مامور ساختند که کار را فیصله دهد. "آذر فرنبغ" نگهبان همه پیشوایان و دانایان و دبیران شمرده می شد. از همین رو، آتشکده او "سگال شگاه" سران روحانی زرتشتی برای رفع آشفتگی در امور و آداب دینی گردید.

ارداویراف یا بنا به تصویب شاه و انجمن آذر فرنبغ و یا بنا به اتکای خود، ابتکاری اندیشید، بدین معنا که چند جام شراب بنوشید و به خواب رفت. او را در مقری محفوظ و یا شاید در همان آتشکده نگاه داشتند تا از خواب برخاست و سپس به دبیرانی که حاضر بودند داستان «معراجی» را که گویا در خواب بدان رفته بود، حکایت کرد.

ارداویراف مدعی شد که همراه دو ایزد، ایزد سروش و ایزد آذر به سفری دور و دراز به دوزخ و بهشت و همستگان (اعراف) رفته و در هر جا مردمی را در حال کیفر یا پاداش دیده که مصدر گناهان یا کرفه ها (صواب هایی) بوده اند.

این شیوه «مکاشفات» در همه ادیان نظیر دارد و ارداویراف در این زمینه مسلما مطابق شعبده ها و شیوه زنی های متداول مذاهب عمل کرده است، و براساس معلومات دینی خود قوانین و قواعدی را برای عمل یک مومن زرتشتی معین می کند.

ترجمه کتاب ارداویراف که در سال 1887 به وسیله "بارتلمی" انجام گرفته بود، در دوران رضا شاه از سوی "رشید یاسمی" به فارسی ترجمه شد که در آن از جمله این عبارت جالب را می خوانیم:

«چنین گوید یک بار اهرو زرتشت دینی که از آهورمزدا پذیرفت اندر کیهان روانه کرد و تا پایان سیصد سال دین اندر پاکی و مردمان در بی گمانی بودند. پس اهریمن پیتیاره، اسکندر مصرنشین را بر خیزاند و به غارت کردن و ویرانی ایرانشهر فرستاد، تا بزرگان ایرانی را بکشت و پایتخت خدایی را آشفته و ویران کرد».

این اشارات ارداویراف نشان می دهد که عمل «معراج رفتن» او برای آن است که بار دیگر «پاکی» دین و «بی گمانی» و ایمان و اطمینان مردم را بازگرداند. سخنان تنسر و سخنان ارداویراف نشانه آن است که آشفتگی فکری، تناقض تفسیرات و تعبیرات، تباین احکام و آداب به حد اعلی بود و دولت ها رفع این وضع را از وظایف مهم خود می شمردند.

بخش های پیشین از لینک های زیر قابل دیدن است:

1 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/mars/544/tabari.html

2 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/mars/545/tabari.html

3 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/april/546/tabari.html

4 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/april/547/tabari.html

5 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/april/548/tabari.html

6 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/april/549/tabari.html

7 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/may/550/tabari.html

8 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/may/551/tabari.html

9 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/may/552/tabari.html

10 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/may/553/tabari.html

11 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2016/jon/554/tabari.html