چپ نپال

زیر سایه هیمالیا

"ژاله نیاکان"

نپال هشت قله بلند جهان را در خود جای داده است. ساگارماتا به زبان نپالی به معنی "بام آسمان" همان قله اورست است که بلندترین آنهاست. از دیرباز ریزش بهمن ها، توفان های شدید و زمین لزره ها در نزدیکی سلسله کوههای هیمالیا، قله پیمان های سراسر جهان را از صعود به اورست باز نداشت. پرچم سرخ کمونیست ها بارها توسط هیئت های اعزامی چینی و کمونیست های نپالی بر بام جهان، قله اورست، به اهتزاز درآمده است. جنبش چپ درنپال همواره از نماد عظمت و شکوه اورست مظهر پایداری و استواری میهن پرستان این کشور الهام گرفته است. جنبشی که در کشور کوچکی چون نپال در نزدیکی دو کشور پهناور دیگر، یعنی چین و هند پیوسته پویا و در حرکت است. مائویست ها که از حزب کمونیست نپال انشعاب کرده بودند به مدت ده سال به جنگ های مسلحانه علیه دولت پادشاهی نپال پرداختند. آنها سرانجام در سال 2006 به جبهه بزرگ اپوزیسیون پیوستند که به ائتلاف هفت حزب معروف شد. احزاب چپ دیگر از جمله حزب کمونیست در این اتحاد حضور داشتند. این ائتلاف موفق شد که پس از 2 سال با مصوبه مجلس سیستم سلطنتی نپال را منحل کند. مائویست ها با تغییر شیوه مبارزه از نبرد مسلحانه به مبازره سیاسی مسالمت آمیز به پارلمان راه یافتند. در سال 2008 "پراچاندا" دبیر اول حزب کمونیست به نخست وزیری انتخاب شد و اولین دولت ائتلافی کمونیستی در نپال با همکاری گسترده گروه های چپ قدرت را بدست گرفت.

دولت آمریکا که ازاهمیت موقعیت استراتژیک نپال میان دو کشور چین و هند آگاه است، ازهمان ابتدا از برقرای روابط دیپلماتیک با این کشور سر باز زد. سیاست ایجاد برش های قومی و تشدید اختلافات بومی آغاز شد. تضعیف قدرت مرکزی، پرورش بی اعتمادی و خصومت میان حکمرانان محلی، نپال را به راه پرمناقشه ای کشاند. قوم "مدهسی" از نژاد هندو در مرزهای جنوبی مجاور کشور هندوستان ساکن اند و به نحوه تقسیم بندی استانها اعتراض دارند. در سال 2015 مدهسی ها به مسدود کردن مرزها میان هند و نپال اقدام کردند. هند به طرفداری از مدهسی ها به قطع صادرات کالا و فرآورده های سوختی مبادرت کرد. کمبود سوخت، دارو و کالاهای ضروری موجب اختلال در اقتصاد نپال شد. مدارس تعطیل شدند و حمل و نقل مختل گردید.

هرچند روابط چین و هند در جهان چند قطبی با پیشرفت های چشمگیری همراه بوده است، اما این روابط با چالش های جدی نیز روبروست. اختلاقات مرزی، رقابت در حوزه انرژی و تلاش برای گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همجوار به مانند پیشبرد سیاست های تجاری با نپال از جمله این چالش هاست. در پیچیدگی روابط چین و هند در مقابل کشورهای منطقه نظیر پاکستان، افغانستان، سریلانکا، بنگلادش و نپال، چین با جایگاه برتری از خیزیشی صلح جویانه برخوردار است و هند متآثر از غرب گاه به دام وحشت از نفوذ همسایه بزرگ خویش، واکنش های لجام گسیخته ای را از خود بروز می دهد. چین مایل به همکاری و کاهش تشنج با هند است و دولت کنونی نپال نیز در پی حل اختلاقات موجود با هند است و در همین ارتباط  ایجاد اصلاحیه در قانون اساسی و برقراری آشتی ملی را در دستور کار خود قرار داد. این دولت کسب رضایت مدهسی ها را از الویت های جدی برنامه های آتی خود قرار داد. تازه ترین خبر حاکی از برگزاری انتخابات محلی در روز 14 می 2017 است. اما گروهی نیز بدنبال ایجاد اعتصابات عمومی در هفته انتخابات اند تا در روند آن اخلال ایجاد کنند.

آمریکا امیداور است تا این درگیری ها موجب ایجاد تنش و تیره شدن روابط دولت نپال گردد و به روابط دولت های چین و هند با هم و با نپال لطمه جدی وارد آید. اما دولت نپال که با بحران و خطر جدی روبروست، مدهسی ها را به میز مذاکره فرا خوانده و با رد فضای تحریم و ایجاد شرایط مساعد انتخاباتی بر لزوم اجرای قانون اساسی واصلاح آن به نفع معترضان و پیشبرد رفرم های اقتصادی و حقوقی آینده تأکید می ورزد.  

این اصلاحات حتی در داخل دولت نیز با مخالفت هائی روبروست. از جمله نتایج این مخالفت ها استعفای اخیر وزیر کشور است، اما دولت بر عزم خود برای حل مشکلات قومی با "مدهسی" ها مصمم است تا از این طریق یکپارچگی کشور را حفظ کند.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

 تلگرام راه توده :

https://telegram.me/rahetudeh