سال 1288 شمسی (21 مارس 1909)

فروردین ماه

1-شهر تبریز امروز به توپ بسته شد و قوای دولتی حملات شدید خود را آغاز کردند. قسمتی از خانه های مرکز شهر ویران شد.

2-مجاهدین و مشروطه خواهان گیلان به سرکردگی یپرم خان ارمنی وارد قزوین شدند. در جنگ سختی که بین قوای دولتی و مجاهدین گیلانی در گرفت عده ای از طرفین کشته شدند. سرانجام مجاهدین شهر قزوین را فتح کردند.

3-سردار محیی منتصرالدوله، علی محمد خان تبریزی وعده دیگری از مجاهدان وارد قزوین شدند.

4-قاسم خان امیرتومان فرمانده قشون قزوین و گلستان ارمنی به دستور یپرم خان توسط مجاهدین تیرباران شدند و مجاهدین میرزا مسعود شیخ الاسلام را در منزل خود ترور نمودند.

5-عده زیادی از مستبدان قزوین بازداشت شدند و شهر به صورت نظامی در آمد.

6- وزیر مختار روس و وزیر مختار انگلیس از محمد علی شاه تقاضا نمودند یک هفته جنگ تبریز را متوقف سازد تا گندم و آذوقه برای بینوایان وارد شهر شود.

7- در شهر زنجان و دهات اطراف تگرگ درشتی به اندازه فندق به مدت پنج دقیقه نازل شد و تمام سردرختی و محصولات را از بین برد.

8- جنازه باسکرویل امریکایی که توسط مستبدن تبریز به قتل رسیده بود با شکوه کامل در تبریز تشیع شد.

اردیبهشت ماه

1- ستارخان از محمد علی شاه به مناسبت اعاده مشروطیت تلگرافی تشکر کرد.

2- افتخار العلماء پسر مرحوم میرزا حسن مجتهد، شیخ غلامحسین پیش نماز، آقا سید اسمعیل مجتهد،  وزیرهمایون که در حضرت عبدالعظیم متحصن ودر یک خانه منزل کرده بودند توسط اشخاص ناشناسی ترور شدند.

3- قحطی در شهر تبریزحتی کنسول ها و اتباع آنها را تهدید می کند. در نتیجه جنگ بین دولتیان و مشروطه خواهان تمام دروازه های شهر تبریز مسدود گردید وقریب سه ماه است هیچگونه مواد غذایی وارد شهر نشده است.

4- سپاهیان روس از طریق قفقاز وارد حومه شهر تبریز شدند. هدف سپاهیان ظاهرا تامین مواد غذائی برای اتباع خارجی مقیم تبریز می باشد.

5- قشون روسی با دو عراده توپ و چند مسلسل وارد تبریز شد و شهر مورد تاخت وتازآنها قرارگرفت.

6- نظر به آشوب وشورش درغالب شهرها و تشکیل و بسیج قوای مخالف دولت محمد علیشاه صدراعظم را از کار برکنارساخت.

7- محمد علیشاه دستخط مربوط به احیاء مشروطه و تعیین روز انتخابات راصادر کرد. وی وعده داد روز28 تیرماه مجلس شورای ملی دائر خواهد شد.

8- محمد علیشاه فرمان عفوعمومی صادرکرد و افزود تمام مجرمین سیاسی چه در ایران وچه در خارج مشمول عفو هستند. افراد تبعید شده نیز می توانند به وطن بازگردند.

9- عده زیادی از مشروطه خواهان که در حضرت عبدالعظیم وسفارت عثما نی متحصن شده بودند ازتحصن خارج ومسلح شدند.

تیر ماه

1- قوای سردار اسعد بختیاری وارد قم شد. نمایندگان روس وانگلیس با سردارملاقات و مذاکره کردند.

2- دربازارتهران بیانیه ای بنام کمیته فدائیان ستارخان تهران انتشاریافت. در این بیانیه توصیه شده بود که مردم دکاکین و بازار را برای یک هفته تعطیل نمایند.

3- محمد علیشاه درسلطنت آباد به استحکام مواضع خود پرداخت وتعداد زیادی توپ ومهمات به آنجا حمل شد.

4- در سلطنت آباد، قلهک و دروس چندین توپ نصب شد .

5- به دنبال دستورمحمدعلیشاه هیئتی که مامور تهیه قانون انتخابات بودند کار خود را به اتمام رسانیدند و امروز قانون مزبورمنتشرشد.

6- قوای سرداراسعد بختیاری وسپهدار تنکابنی ویپرم خان ارمنی و سایر مجاهدین بهم پیوستند و در بیرون شهر اردو زدند. در بادامک بین قوای دولتی و مجاهدین نبرد شدیدی درگرفت .

7- مجاهدین و مشروطه خواهان قوای دولتی را شکست دادند و از دروازه بهجت آباد وارد تهران شدند . قوای مجاهدین و مشروطه خواهان سپس به عمارت بهارستان رفته، آنجا و مدرسه سپهسالار را مرکز تجمع خود قرار دادند و در خیابانهای تهران هم سنگربندی نمودند .

8- جنگ در شهر تهران بین قوای قزاق به فرماندهی پالکونیک لیاخوف ومجاهدین و مشروطه خواهان آغاز شد. این جنگ ها بیشتر به صورت منازعات خیابانی بود .

9-عصر امروز جنگ به نفع مشروطه خواهان پایان پذیرفت ولیاخوف از ادامه جنگ دست کشید.

10- بامداد امروز محمد علیشاه و ولیعهد و همسر و نزدیکان وی و سایررجال واعیان طرفداراستبداد در پناه پانصد قزاق به باغ سفارت روس در زرگنده رفتند. به محض ورود محمد علیشاه به باغ سفارت پرچم های روس و انگلیس بالای در سفارت به اهتزاز درآمد. سفارت روس مجموعا شش اتاق در اختیار محمد علیشاه گذاشت. سه اتاق اختصاص به حرمسرای اوداشت و سه اتاق نیز در اختیار محمد علیشاه بود. قزاقان و سایرمتحصنین از چادر استفاده می کردند .

11- مستر چرچیل دبیر سفارت انگلیس و مسیو بارنفسکی دبیر سفارت روس درعمارت بهارستان حضور یافته با سپهدار تنکابنی و سرداراسعد بختیاری ملاقات نمودند و ضمن گزارش داستان پناهندگی شاه در سفارت روسیه تقاضا نمودند به جنگ های داخلی خاتمه داده شود.

12- کلنل لیاخوف فرمانده دولتی قزاقخانه به اتفاق امیرمجاهد درعمارت بهارستان حضوریافته خود را معرفی کرد و تقاضای تامین جانی کرد تا از  ایران خارج گردد.

13- یک کمیسیون عالی از مشروطه خواهان که برای سقوط محمد علیشاه و اعاده مشروطیت تلاش نموده بودند و تعداد آنها 28 نفر بود انتخاب شدند و اداره امور کشور تحت نظارت آنها قرار گرفت .

14- کمیسیون مجلس عالی دراولین جلسه خود محمد علیشاه رابه علت پناهندگی درسفارت روس از سلطنت خلع نمود و ولیعهد سیزده ساله او را به نام احمد میرزا به سلطنت برگزید. به علت اینکه سن شاه جدید به حد نصاب قانونی ( 18 سال ) نرسیده بود علیرضا خان عضدالملک رئیس ایل قاجار به نیابت سلطنت تعیین شد .

15- خلع محمد علیشاه وجلوس سلطان احمد شاه به وسیله تلگراف به علمای نجف و کربلا وسایر بلاد ایران اعلام گردید. همچنین طی بخشنامه ای مراتب به تمام شهرها وسفارتخانه ها اعلام شد .

16- به دستور مجلس عالی پنج شبانه روز در تهران و شهرها جشن و سرور وچراغانی برپا شد.

17- یفرم خان ارمنی به ریاست نظمیه برقرارشد .

18- صمصام السلطنه بختیاری به حکمرانی اصفهان منصوب شد .

19-دستورانتخابات دوره دوم مجلس شورای ملی صادرشد .

20- ازبامداد امروز خانه شیخ فضل الله نوری از طرف مجاهدین محاصره شد .

21- یک دادگاه انقلابی برای محاکمه طرفداران استبداد و همکاران محمد علی میرزا تشکیل شد تا سریعا ضد انقلابیون را محاکمه و کیفر دهد .

29- مجلس عالی سید ابوالقاسم امام جمعه تهران را که همراه محمد علیشاه درسفارت روس پناهنده شده بود از امامت جمعه تهران خلع نمود و بجای وی برادرش سید محمد امام زاده را که مردی آزادیخواه بود به امامت جمعه تهران که از اهم مشاغل بود برگزید .

مرداد ماه

1- امروز در تهران اعلام شد هرمحله وکیل خود را تعیین نماید. انتخابات این دوره دو درجه ای است به این اعتبار که دوره نخست 45 نفرانتخاب می شوند و آنها از بین خود 15 نفر انتخاب می نمایند.

2- داد گاه انقلاب صنیع حضرت و مفاخرالملک را به اتهام کشتن آزادیخواهان محکوم به مرگ نمود. صنیع حضرت را در میدان توپخانه دار زدند و مفاخرالملک را در دروازه باغشاه تیرباران نمودند .

3- شیخ فضل الله نوری دستگیر و تحویل دادگاه گردید .

4- حاج شیخ فضل الله نوری طرفدار مشروعه و اعلم مجتهدان زمان طبق حکم دادگاه انقلاب در میدان توپخانه به دار آویخته شد. هنگام اعدام شیخ موزیک مترنم بود. پسرش خطابه مفصلی بصورت استنطاق و حکم حجج اسلام خواند. شیخ قبل از اعدام گفت نه من مستبد بودم نه سید عبدالله مشروطه خواه .

5- فروش تریاک ممنوع شد و کشیدن تریاک جرم و قابل تعقیب دانسته شد .

6- آجودانباشی توپخانه را که از نزدیکان شیخ فضل الله نوری بود طبق حکم داد گاه انقلاب دار زدند .

7- امروز میرهاشم دوه چی از مستبدان در میدان توپخانه اعدام شد .

8- امروز در میدان اشیاء بازمانده در کاخ شاه مخلوع یک صندوق مشتمل بر پنجاه هزار پنج هزاری و اشرفی طلا که تقریبا شصت هزار تومان قیمت دارد پیدا می شود. خدمه محمد علیشاه به علت عجله متوجه موجودی نبوده اند .

9- در منزل ظهیرالدوله به مناسبت پیروزی آزادیخواهان جشن مفصلی برپا شد و نام آنرا جشن نصرت ملی نهادند. به دستور ظهیرالدوله وجوه جمع آوری شده از این جشن جهت وراث مقتولین و آذربایجان اختصاص داده شد .

مهر ماه

1- ظل السلطان که چندی پیش وارد رشت شده بود و به دست مجاهدین اسیر و بازداشت بود با پرداخت یکصد هزار تومان آزاد و به اروپا رفت .

2- محمد علی میرزا شاه مخلوع با یک کشتی روسی بندر انزلی را به قصد روسیه ترک کرد. همراهان وی روز قبل از بندر خارج شده بودند .

3- روزنامه شرق به مدیریت آقا سید ضیاء الدین به دو زبان فارسی و فرانسه در تهران انتشار یافت و مقالات تند و کوبنده و اصلاح طلبانه آن توجه مردم را جلب نمود. آقا سید ضیاء الدین فرزند میرزا علی آقا یزدی و در آستانه بیست سالگی است .

4- از طرف عضدالملک نایب السلطنه سپهدار تنکابنی به رئیس الوزرائی انتخاب گردید .

5- دوره دوم مجلس شورای ملی با حضور سلطان احمد شاه وعضد الملک نایب السلطنه وسران دولت مشروطه افتتاح شد .

6- ستارخان که در اردبیل گرفتار و محصور رحیم خان وشاهسون ها شده بود با عده کمی از همراهانش فرار کرد وخود را به تبریز رسانید .

اسفند ماه

1- ستارخان سردار ملی و باقرخان سالارملی تبریز را به قصد تهران ترک گفتند. در مسیرسردار و سالار در تمام شهرها طاق نصرت برپا شد و مردم مقدم آن دو مبارز را گرامی داشتند. قزوین بیش از هر شهری مقدم ستارخان وباقرخان را گرامی داشت و در خیابانهای مسیر مجموعا 12 طاق نصرت برپا کردند.ستارخان پس از تشکراز مردم مشروطه خواه قزوین در قبرستان شهر حضور وبرمزارمشروطه خواهان فاتحه خواند .

لینک های شماره های گذشته:

1 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2017/novamr/624/ruzshomar.html

2 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2017/novamr/625/ruzshmar.html

3 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2017/novamr/626/ruzshomar.html

4 - http://www.rahetudeh.com/rahetude/2017/desamr/627/tarikh.html

5 - https://www.rahetudeh.com/rahetude/2017/desamr/628/ruzshomar.html

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

 تلگرام راه توده :

        پیج فیسبوک راه توده