گردش به چین
سریع و غافلگیر
کننده پاکستان
"لئونید ساوین"
بنیاد فرهنگ استراتژیک
ترجمه - کیوان خسروی

پاکستان بتدریج سیاست خود را تغییر می دهد. هم سیاست داخلی و هم سیاست خارجی خود را. عمران خان نخست وزیر فعلی پاکستان که در انتخابات اخیر مجلس در ژوئیه 2018 پیروز شد، تا حدود زیادی در سایه شعارهای خود برای مبارزه با فساد و رشد رفاه و آسایش مردم به موفقیت هائی دست یافته است. در 9 دسامبر وی نقشه جدیدی را برای توسعه اقتصادی کشور برای شش تا نه ماه آینده ارائه داد. نکات کلیدی برنامه جدید دولت عبارت است از ایجاد فضای امن برای سرمایه گذاران خارجی، کاهش فاصله بین واردات و صادرات و خروج از بحران اقتصادی طولانی که روپیه پاکستان را بی ارزش کرده است. تا آنجا که به سیاست خارجی مربوط است، چندین مورد وجود دارند. یکی از مهمترین مسائل برای سیاست خارجی پاکستان وضعیت کشمیر و بویژه حضور نظامی هند در کشمیر است که این منطقه را یکی از نظامی ترین مناطق جهان کرده است. دولت پاکستان هند را خطرناکترین رقیب منطقه ای خود می داند، بویژه پس از توافقنامه های هند و آمریکا و همچنین هند و اسراییل در زمینه اهداف دوگانه دفاعی و فناوری.
اسلام آباد معتقد است که واشنگتن مشتاق همکاری تنگاتنگ با دهلی است، زیرا از طریق هند کاخ سفید می تواند تاثیر غیرمستقیم بر پاکستان و چین داشته باشد. در عین حال اسلام آباد و دهلی نو گامهایی را برای عادی سازی روابط برداشته اند. در پایان ماه نوامبر گذرگاه کارتارپور واقع در ایالت پنجاب افتتاح شد، که از طریق آن سیک هایی که در هند زندگی می کنند، بلا‌مانع و بدون ویزا از دومین محل مقدس مذهب خود دیدار می کنند (اولین آن- معبد طلایی در آمریتسار است که در خاک هند واقع است و چندان از مرز پاکستان دور نیست). طرفین موافقت کردند که کارکرد گذرگاه کارتارپور به حل و فصل مسائل بحث برانگیز یاری خواهد رساند.
افغانستان و نیروهای آمریکایی حاضر در این کشور و سیل پناهندگان افغانی نیز مشکل دیگری برای پاکستان است. اصل مسئله- در دشوارهای کنترل مرز در کوههاست که بطول 2670 کیلومتر امتداد دارد. در بعضی نقاط مرزها روستاها را قطع می کنند. (در دوران تقسیم هند، انگلیسی‌ها عوامل اتنیکی را در نظر نگرفتند و« خط دیورند» [مرز دیورند.مترجم] مردم پشتون را به دو قسمت کرد). از کوره راههای دشوار گذر کوهستانی و دورافتاده این منطقه بطور منظم قاچاق بران و اسلامگرایان تندرو استفاده کرده و جوانان پاکستانی را اجیر می کنند.
حمایت از مذاکره بین طالبان و دولت افغانستان ( شاه محمود قریشی وزیر امورخارجه پاکستان 15 دسامبر از افغانستان دیدار کرد) برای سیاستمداران پاکستان دارای اولویت بسیاری است. دیدگاه های اسلام آباد و مسکو براین منطبق هستند که بحران دهه ها گسترش یافته افغانستان راه حل نظامی ندارد و درخواست رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ از رهبری پاکستان ( قبلا ترامپ پاکستان را تهدید به تحریم کرد) با تقاضای همکاری جهت حل و فصل مناقشات افغانستان در اسلام آباد بعنوان ضعف واشنگتن وهم بعنوان تایید اهمیت منطقه ای پاکستان در نظر گرفته شده است. عمران خان به واشنگتن گفته است که پاکستان دیگر نمی خواهد نقش بازوی جنگی امریکا را در منطقه ایفاء کند.
در رابطه با چین اوضاع متفاوت است. چین ضمن حمایت از پاکستان از سالهای دهه 1990 و ضمن دادن تسلیحات و تکنولوژی به پاکستان، سرمایه گذاری های عظیمی در این کشور کرده است. کریدور اقتصادی پاکستان و چین که از بندر گوادر آغاز و در کوه‌های هندوکوش در شمال پایان می یابد را میتوان نوعی «ساخت و ساز قرن» نامید. در اینجا راه های اتوموبیل رو ساخته شدند و مرحله دوم راه اندازی خط راه آهن در جریان است. عربستان سعودی شروع به سرمایه گذاری در پروژه چین – پاکستان کرد. این کریدور اقتصادی را در پاکستان پروژه تغییرقوانین بازی می نامند.
(فیلم پل عظیم و حیرت آوری را که چین طی کمتر از دو سال در پاکستان ساخته تا این کشور را به چین وصل کند در ادامه همین مطلب ببینید!)
یکی دیگر از همسایگان پاکستان ایران است. ایرانی ها هرگونه اقدامات ریاض در پاکستان را بعنوان یک چالش در نظر می گیرند. با توجه به اینکه ایران با هندوستان در زمینه توسعه بندر چا بهار در خلیج عمان همکاری و نفت را از آنجا صادر می‌کند، گسترش بیشتر ظرفیت بندر گوادار برای تهران نیز نامطلوب است. یک مسئله دیگر وجود دارد و آن جدایی طلبی بلوچ هاست. اما از این مسئله هم ایران و پاکستان به یک اندازه رنج می برند. روسیه در سیاست جدید پاکستان جای ویژه ای دارد. هرچند همکاری‌های روسیه و پاکستان در زمینه امنیتی و دفاعی در ماه های اخیر پیشرفت های چشم گیری داشته است، مسکو بطور سنتی که در اوایل دهه سالهای 1950 آغاز شد، توجه بیشتری به جنوب آسیای هند دارد. در عین حال موقعیت جغرافیایی پاکستان که جمعیت 208 میلیون نفری دارد و هم مرز چین، هند، ایران و افغانستان است و همچنین اهمیت فزاینده ارتباطات کریدور اقتصادی چین و پاکستان و عقلانیت در سیاست خارجی دولت عمران خان چشم انداز جدید و قابل توجهی را برای توسعه روابط روسیه و پاکستان باز می کند.

تلگرام راه توده: .
https://telegram.me/rahetudeh



 

 تلگرام راه توده :

        پیج فیسبوک راه توده