تجربه دوران احمدی نژاد نشان داد که وی در آغاز با کاپشن پاره و شعار محرومان به ریاست جمهوری گمارده شد ولی تمام هشت سال احمدی نژاد به ماجراجویی‌های داخلی و جهانی، سفرهای استانی و کشاندن مردم به دنبال ماشین رئیس جمهور، توزیع بن و دوچرخه و‌‌ام پی تری، بحث درباره چاه جمکران و ظهور امام زمان و سید خراسانی و انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست گذشت. رابطه ایران با همه جهان از هم گسست و غیر از اروپا و امریکا، حتی روسیه و چین نیز که آماده بودند از ایران پشتیبانی کنند در برابر قطعنامه‌های سازمان ملل خود را کنار کشیدند. در عرصه مسائل داخلی کار به جایی رسید که حتی سخن از مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم با سخت ترین تهدیدهای قوه قضائیه مواجه شد چنانکه دهها تن از نمایندگان کارگران و معلمان و پرستاران و دیگر حقوق و مزدبگیران به زندان افتادند و بسیاری همچنان از آن دوران در زندان هستند. این وضع تا دو سال آخر دوران احمدی نژاد ادامه داشت. یعنی تا زمانی که تحریم‌ها شروع به اثرگذاشتن بر زندگی مردم کرد؛ صدها میلیارد دلار درآمد نفت یا در ندانم کاری به باد رفت، یا به جیب کاسبان تحریم ریخته شد، یا توسط حکومتیان بالا کشیده شد، یا از کشور خارج شد، یا صرف نابودی تولید داخلی شد و بالا گرفتن بحران اقتصادی و اجتماعی ادامه وضع را ناممکن کرد.

امروز به برکت انتخاب حسن روحانی امکان‌های حکومتی برای به انحراف کشیدن مسائل اصلی اقتصادی و اجتماعی به میزان زیادی کاهش یافته است. حداقل این را‌ می‌دانیم که بخش بزرگی از دوران آینده به بحث و گفتگو و مبارزه و کوشش در جهت بهبود اقتصادی و اجتماعی اختصاص خواهد داشت و نیروهای تحول خواه، مترقی، مردمی و چپ در این عرصه‌ می‌توانند وارد شوند و سخن برای گفتن دارند، و اگر امروز هم برنامه جایگزین، مشخص و تدوین شده‌ای ندارند، این فرصت را دارند که بکوشند برنامه یک تحول را تدوین کنند.

در زمینه نحوه پیشبرد تحول و تغییر، در میان نیروهایی که خود را طرفدار تحول‌ می‌دانند دو دیدگاه وجود دارد. یک دیدگاه معتقد است که برای حل یا سمتگیری در جهت حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی کشور ابتدا باید جمهوری اسلامی سقوط کند یا ولایت فقیه برکنار شود و سکان دولت و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و … بدست منتقدان سیاست‌های کنونی بیفتد تا آنها برای کشور راه حل ارائه دهند. اینان در واقع‌ می‌پذیرند که در شرایط کنونی و برای وضع کنونی هیچ راه حل و برنامه‌ای ندارند. حداکثر‌ می‌توانند کتاب‌هایی را درباره "نئولیبرالیسم" ترجمه و اقتباس کنند یا درباره زیان‌های آن کلی گویی کنند. ما با این گروه کاری نداریم. اینها همان مدافعان تحریم انتخابات هستند و برایشان رئیسی و احمدی نژاد و قالیباف و روحانی فرقی ندارد. یعنی با نیازها و واقعیت‌های جامعه ایران به کلی بیگانه هستند، چه رسد به این که راهکار و راه حلی برای آن داشته باشند. درک آنها از تحول مانند درک آنها از دانش اقتصاد سطحی و کتابی است و فقط در یک بستر خالی می‌توانند راه حل‌های ذهنی و خیالی ارائه دهند و نه در یک چارچوب مشخص و پیچیده مانند ایران امروز.

سخن با آن گروه از روشنفکران، اقتصاد دانان و پژوهشگران مترقی است که‌ می‌کوشند و‌ می‌خواهند در همین وضع و چارچوب موجود راه حل‌هایی را که به طور نسبی مترقی تر است طرح و تدوین کنند و به پیش برند. از این دسته اقتصاد دانان چه در طیف نیروهای مذهبی و چه غیرمذهبی وجود دارند و باید پذیرفت که کار این دسته از کارشناسان، پژوهشگران، اقتصاددانان مستقل و مترقی ایران برخلاف گروه نخست کار ساده‌ای نیست. باید در آن واحد از سیاست‌های مترقی دولت روحانی در برابر مخالفان و منتقدان راستگرای آن پشتیبانی کرد، در همان حال برنامه‌هایی را که بسود پیشرفت اجتماعی نیست نقد کرد بدون آنکه آب به آسیاب نیروهای راست ریخت و با آنها همسو شد، در همان حال برنامه مثبت و سازنده یک تحول پیشرو و مترقی را تدوین کرد و آن را ارائه داد و برای غلبه آن در شرایط کنونی تناسب قوای نامساعد سیاسی و ایدئولوژیک در داخل ایران و جهان کوشید.

این برنامه‌ها دارای ماهیتی دوگانه هستند. از یکسو در شرایط کنونی قابل اجرایند و از سوی دیگر توان جذب نیرو و ظرفیت تغییر سمتگیری برنامه‌ها در جهتی مترقی را دارند. پیروزی حسن روحانی شرایط مساعدی برای بحث و گفتگو و طرح و تدوین و پیشبرد اینگونه برنامه‌ها فراهم کرده است. در چهار سال آینده باید کوشید از این فرصت بهره گرفت. 

 تلگرام راه توده :

https://telegram.me/rahetudeh