ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه جمعه گذشته در سخنانی بسیار مهم در جمع دانش آموزان روسی گفت: "تولید هوش مصنوعی فرصت‌ها و تهدیدهای خارق العاده‌ای را پیش رو‌ می‌گذارد که پیش بینی کردن آن سخت است." به گفته وی "کشوری که در زمینه هوش مصنوعی سرآمد باشد بر جهان حکمرانی خواهد کرد. هوش مصنوعی تنها برای آینده روسیه نیست بلکه آینده بشر را رقم‌ می‌زند." وی دستیابی به موقعیت انحصاری را بسیار نامطلوب خواند و قول داد "روسیه آمادگی دارد دانش خود را در زمینه هوش مصنوعی با دیگر کشورها به اشتراک بگذارد."

سخن ما در اینجا بر سر مفهوم "هوش مصنوعی" نیست که به طور خلاصه عبارتست از توانایی ماشین‌ها برای آنکه برخی واکنش‌های مشابه مغز انسانی دربرابر مسائل را از خود نشان دهند. در واقع هوش مصنوعی در قلب انقلاب اطلاعاتی در تمایز با انقلاب صنعتی قرار دارد. در انقلاب صنعتی ماشین جایگزین "دست" انسان شد. اکنون در عصر انقلاب اطلاعاتی ماشین جایگزین "مغز" انسانی‌ می‌شود.

آنچه آقای پوتین در زمینه هوش مصنوعی‌ می‌گوید که تسلط انحصاری بر آن به معنای حکمرانی بر جهان است نیز درست است. یکی از بزرگترین چالش‌هایی که امروز بشریت با آن روبروست مسئله اطلاعات، و انحصار یا اشتراک آن است. روسیه در گذشته نیز بارها اعلام کرده بود که با انحصار اطلاعات مخالف است. بدست آوردن مخزن کتاب‌های آمازون و پخش آن بر روی اینترنت، یا نسخه برداری و شکستن قفل همه نرم افزارهای مهم موجود در جهان توسط کاربران روسی و پخش آن در جهان نمونه‌هایی از این کوشش برای مقابله با انحصار اطلاعاتی است. بخشی از جنجالی که بر سر "هکرهای روس" و افشای اطلاعات یا پیام‌ها و ایمیل‌ها در رسانه‌های غربی وجود دارد ناشی از همین اراده این کشور به پخش و اشتراک اطلاعات است، اراده‌ای که در عرصه مسائل داخلی و در رسانه‌ها و تلویزیون آن کشور نیز به چشم‌ می‌خورد. ولی آنچه اکنون پوتین‌ می‌گوید به مراتب فراتر از آنچیزی است که تا به امروز انجام شده است. بحث بر سر به اشتراک گذاشتن عالی ترین و پیشرفته ترین دانشی است که بشریت تا به امروز به آن دست یافته با همه پیامدهای علمی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و البته امنیتی آن است. به ویژه که این سخن از جانب کشوری بیان‌ می‌شود که در زمره پیشرفته ترین کشورها در زمینه دانش هوش مصنوعی است. ایستگاه فضائی میر، سفینه بوران و فن‌ آوری‌های به کار رفته در آخرین نسل زیردریایی‌ها و هواپیماهای این کشور همگی بر بالاترین سطح دانش و فن آوری هوش مصنوعی متکی است.

سخنان پوتین همچنین متکی بر خطرها و ظرفیت‌ها، یا بقول وی فرصت‌ها و تهدیدهایی است که انقلاب اطلاعاتی بوجود آورده است. بحث فعلا بر سر این نیست که انقلاب اطلاعاتی زمینه و چشم انداز درازمدت پشت سر گذاشتن نظام بازار و سرمایه‌داری را فراهم کرده است و مفهوم "ارزش مبادله" که پایه تولید کالایی و نظام بازار است با تبدیل شدن اطلاعات به منبع بنیادین ارزش در حال تغییر است. سرمایه داری‌ می‌خواهد اطلاعات را به کالای سودآور و قابل مبادله تبدیل کند، در حالیکه انقلاب اطلاعاتی امکان به اشتراک گذاشتن و غیرکالایی کردن اطلاعات را بوجود آورده است. سخن آقای پوتین متکی بر همین امکان دور زدن نظام بازار است که انقلاب اطلاعاتی دربردارنده آن است. روسیه با انتقال و به اشتراک گذاشتن دانش هوش مصنوعی با دیگر کشورها مالکیت و امکان بهره مندی از آن را از دست‌ نمی‌دهد ولی‌ می‌تواند زمینه‌های تقسیم هزینه‌های توسعه آن را بسود همه کشورها کاهش دهد. و این تنها راه مقابله با یکه تازی کشورهایی است که از غارت جهان ثروت فوق العاده‌ای برای خود فراهم کرده‌اند و‌ می‌خواهند آن را به وسیله حاکمیت بر جهان تبدیل کنند. و این جنبه‌ای دیگر از تضادهای انقلاب اطلاعاتی است. به همان اندازه که این انقلاب زمینه و امکان تقسیم و به اشتراک گذاشتن ارزش‌های دانش و اطلاعات را فراهم کرده است، کاربرد سرمایه‌داری و سلطه جویانه دستاوردهای این انقلاب، برعکس تسلط انحصاری بر اطلاعات و سلطه و سودآوری را هدف خود قرار داده است. پیشنهاد آقای پوتین همانطور که خود به صراحت‌ می‌گوید قلب این نظام تسلط بر جهان و شکستن انحصار اطلاعاتی را نشانه گرفته است.

این تفکر کوته بینانه و کاسبکارانه که اطلاعات را به طور انحصاری بدست‌ می‌آوریم و آن را به کالا تبدیل و با فروش آن به دیگران سود‌ می‌کنیم باید کنار گذاشت. انحصاری شدن اطلاعات بسود قدرتمندترین‌ها و به زیان دیگر ملت‌ها و صلح جهانی است. هزینه‌های کسب اطلاعات و دستاوردهای آن را باید با همه جهانیان تقسیم کرد و آن را در خدمت پیشرفت بشری قرار داد. ایران باید پیشنهاد سازنده و مسئولانه آقای پوتین را کاملا جدی بگیرد و آماده همکاری در این زمینه که بسود کشور ما و همه مردم جهان و به ویژه شکستن انحصار خطرناک اطلاعاتی است باشد، همانگونه که امریکا و غرب آن را جدی گرفته و قطعا از آن شکستن آن وحشت کرده‌اند.

 تلگرام راه توده :

        پیج فیسبوک راه توده