از ما پرسیده اند که با چه انگیزه ای آخرین نوشته های نورالدین کیانوری دبیر اول وقت حزب توده ایران که مربوط به وقایع سال 78 و مضامین آن کهنه شده اند را منتشر می کنید؟

با آنکه در ابتدای انتشار این نوشته ها که سه ماه پیش بدست ما رسید توضیح لازم را داده ایم، در اینجا نیز یکبار دیگر نکاتی را یادآور می شویم:

1- این درست است که مضامین این نوشته به روز بوده اند و اغلب آنها دیگر به روز نیستند، اما آنها نشان میدهند که کیانوری تا آخرین روزهای عمر خود که در خانه اجاره ای دخترش در میدان سنائی تهران طی شد، همچنان پیگیر حوادث جاری در کشور بوده و نقطه نظرات خود را در کوتاه ترین مقالات می نوشته است. این مقالات به گونه ای نوشته شده اند که اگر بدست حکومتیان نیز افتاد هیچ بهانه امنیتی بدست کسی ندهد. به جملات و اصطلاحات و بویژه مستندات این مقالات که عمدتا برگرفته شده از روزنامه های روز هستند دقت کنید کاملا متوجه این مسئله می شوید. ما نمیدانیم که او این مقالات را برای روزنامه های وقت ایران نیز جهت انتشار ارسال کرده یا نه اما میدانیم که آنها را می خواسته به راه توده برساند که با درگذشت ناگهانی اش ممکن نمی شود و نزد همسرش "مریم فیروز" می ماند و او نیز بعدها نزد کسانی می گذارد و توصیه می کند آنها را بعنوان آخرین نوشته ها و نظرات کیانوری برای راه توده بفرستید که با تاخیر چند ساله این وصیت عملی می شود. اغلب این نوشته ها مربوط به ماهها و حتی آخرین هفته ها و روزهای در گذشت کیانوری است و ما بر این یقین هستیم که حداقل بعنوان دبیراول حزب توده ایران این حق را به گردن ما داشت که به وصیتش در این حد عمل کنیم.

2- این نوشته ها نیز نشان میدهد که کیانوری امید بسیاری به ریاست جمهوری محمد خاتمی و اصلاحاتی که او پرچم آن را بلند کرده بود داشته است. محمد خاتمی در انتخابات دوم خرداد 1376 به ریاست جمهوری رسید و کیانوری در 14 آبان ماه 1378 چشم بر جان فرو بست. در جریان انتشار روز به روز انتخابات دوم خرداد گزارش یکی از رفقای توده ای که در صندوق خیابان سنائی رای خود را به صندوق انداخته بود به ما رسید و آن را منتشر کردیم. او در گزارش خود نوشته بود که کیانوری و مریم فیروز را دیده که در صف رای دهندگان ایستاده بودند تا رای خود را به محمد خاتمی بدهند. او پس از اعلام نتایج انتخابات دوم خرداد 76 تفسیری بر این انتخابات نوشت که ما در دو شماره راه توده آن را منتشر می کنیم. این تفسیر نشان میدهد که او با چه دقتی مقامات این انتخابات و نتیجه آن را دنبال می کرده است. ما بعدها مطلع شدیم که وی چند هفته پیش از درگذشت، نامه ای تحلیلی از اوضاع انقلاب و مملکت برای محمد خاتمی می نویسد و برای وی ارسال می کند. پس از ارسال این نامه برای خاتمی، نهادهای امنیتی بار دیگر به خانه مسکونی وی مراجعه کرده و او را با خود می برند که شرح آن را مریم فیروز هم در فیلمی که از دیدار با او در راه توده منتشر شد و هم در فیلم دیگری که یک خبرنگار فیلمبردار مستند ساز ایرانی مقیم سوئد از وی تهیه کرده و بخش هائی از آن از تلویزیون بی بی سی منتشر شد به این دستگیری دوباره اشاره کرده و گفت: آمدند او را دوباره بردند. من شروع کردم به تماس با آقایان و اعتراض کردم. بعد از چند روز او را بازگرداندند و دو روز بعد، درحالیکه روی مبل نشسته بود "رفت" (خاموشی ابدی). مریم فیروز بعدها برای چند تنی تعریف کرد که «در این بازداشت چند روزه هم او را اذیت کرده بودند و گفته بودند حق نداشتی کار سازمانی و حزبی بکنی و برای خاتمی نامه بنویسی و کیا گفته بود من از حقوق شهروندی خود و بعنوان یکی از میلیونها رای دهنده به خاتمی این حق را برای خود قائل بودم که برای وی نامه بنویسم و این هیچ جرمی نیست. سرانجام او را می برند به ساختمان دادگاه ویژه روحانیت که در آن زمان علی رازینی (عضو کنونی مجلس خبرگان) و محسنی اژه ای (معاون اول و سخنگوی کنونی قوه قضائیه) در آنجا جزو روسای دادگاه بودند. اژه ای به کیانوری می گوید: "به خانه باز میگردی اما اگر می خواهی سرنوشت داریوش فروهر را پیدا نکنی فقط زندگی کن" او را بازگرداندند اما شکسته تر و مبهوت تر. هیچ اشتهائی به غذا نداشت. نمیدانم چه در آن چند روز به خوردش داده بودند!» همه این وقایع از خرداد 76 تا آبان 78 روی داد.

3- با این سبک تحلیل با استناد به اخبار توده ایهائی که هنوز فضای انقلاب 57 و سالهای نخست جمهوری اسلامی را به یاد دارند آشنا هستند و در واقع از آن آموختند. تجربه ای که از نیمه دوم دولت مصدق که حزب توده ایران حمایت همه جانبه از وی را در مطبوعات خود منعکس کرد تا سالهای فعالیت رادیو پیک ایران که نویسندگان و گویندگان آن، پس از انقلاب و بازگشت به ایران تبدیل به رهبران حزب توده ایران شدند. عضو کمیته مرکزی و عضو هیات سیاسی و حتی دبیری کمیته مرکزی حزب توده ایران. مقالات منتشره در ارگان مرکزی حزب "مردم" که تحت فشار حکومت تبدیل به "نامه مردم" شد و متاسفانه رهبری حزب در خارج از کشور این تحمیل را ادامه داد و نام اصلی و واقعی ارگان مرکزی حزب را به آن باز نگرداند. یعنی "مردم" را. همین شیوه تحلیل رویدادها، در تحلیل های هفتگی حزب توسط همان نویسندگان رادیو پیک که حالا از رهبران حزب بودند دنبال شد که خود از معتبر ترین اسناد سالهای 57 تا آغاز سال 1362 جمهوری اسلامی و انقلاب است که با کمال تاسف راهبری حزب در مهاجرت دربازانتشار و بازتاب و استناد به آن در نوشته ها و گفته های خود استفاده نکرد. این مجموعه تا آنجا که ما  در اختیار داشتیم در راه توده منتشر شده است. کیانوری در مقالات تحلیلی ماههای پایان عمر خویش دقیقا از همین شیوه مقاله نویسی استفاده کرده است و ما توصیه می کنیم به همه توده ایها که با دقت بسیار به این سبک مقاله نویسی دقت کنند و از آن بیآموزند.

4- نکته بسیار مهمی که در مقاله تحلیل انتخابات دوم خرداد کیانوری منعکس است تمرکز روی تغییر شرایط حکومت و جامعه از انتخابات مجلس پنجم است. برای بازپس گیری مجلسی که پس از درگذشت آیت الله خمینی از نیروهای طرفدار مشی آیت الله خمینی خارج شده و تصفیه شده بود، آغاز شده بود و ما این مهم را در اطلاعیه ای که در راه توده منتشر کردیم و لینک آن را در ادامه این مقدمه می خوانید تشخیص داده و خطاب به همه نیروهای سیاسی و از جمله گردانندگان نشریه "نامه مردم" توصیه کردیم که شرایط جدید را درک کنند و بجای تحریم انتخابات این مجلس، همگان را به شرکت در آن فراخوانند تا در توازن جدید نیروها، مجلس از تک صدائی ارتجاعی در بیآید که متاسفانه این توصیه را نپذیرفتند و به سیاست تحریم ادامه دادند. مجلس پنجم همانگونه که ما پیش بینی کرده بودیم از تک صدائی خارج شد و بدنبال آن زمینه انتخابات دوم خرداد فراهم شد. در آن انتخابات نیز طی دو اطلاعیه ای که در راه توده منتشر کردیم از همگان خواستیم که به تغییر و تحولات در حاکمیت و در جامعه توجه کنند و با تمام نیرو در انتخابات به سود محمد خاتمی شرکت کنند. اینبار نیز با کمال تاسف سیاست تحریم بر سیاست شرکت در انتخابات برتری یافت. از جمله توسط نویسندگان "نامه مردم". نتیجه انتخابات دوم خرداد برای تحریم کنندگان آن چنان غافلگیر کننده بود که حداقل فرخ نگهدار رهبر سابق فدائیان اکثریت آن را به "پتک" انتخاباتی تشبیه کرد. گرچه با این پتک هم بسیاری از خواب بیدار نشدند و در انتخابات دیگر نیز میان تحریم و شرکت در انتخابات دست و پا زدند و سعی کردند روی چند صندلی بنشینند.

نکته مهم دیگری که می خواهیم در این ارتباط اشاره کنیم اینست که موضع گیری راه توده در باره شرکت درانتخابات مجلس پنجم و دوم خرداد هیچ ارتباط و رابطه ای با نظرات کیانوری که در آن زمان هیچ اطلاعی از آن در اختیار نبود نداشت و تنها در انتخابات دوم خرداد ما همانگونه که اشاره کردیم از طریق گزارش یکی از رفقای توده ای متوجه شدیم کیانوری و مریم فیروز در صف انتخابات برای رای به خاتمی بوده اند. اشاره به این نکته نیز دارای این اهمیت است که نشان میدهد پیوند توده ایها با تحولات و رویدادها اگر پیگیرانه و متکی به همان روش تحلیلی که اشاره کردیم در تحلیلی هفتگی به اوج خود رسیده باشد، نتیجه ای مشابه به همراه خواهد داشت، حتی اگر هیچ ارتباطی میان آنها برقرار نباشد، چنان که بسیاری از توده ایهای داخل کشور همان تحلیل و برداشت از دو انتخابات مجلس پنجم و دوم خرداد را داشتند که راه توده داشت و بعدها معلوم شد کیانوری و مریم فیروز هم داشته اند.

با این مقدمه که خواندید در این شماره بخش اول تحلیل کیانوری از دوم خرداد 76 را می خوانید و در شماره آینده بخش دوم و پایانی آن را.

1-                http://www.rahetudeh.com/rahetude/Baygani/1-94/rt047.pdf

2-                http://www.rahetudeh.com/rahetude/Baygani/1-94/rt044.pdf

3-                      http://www.rahetudeh.com/rahetude/Baygani/1-94/rt059.pdf

        پیج فیسبوک راه توده