ترجمه - کیوان خسروی

دهم ژوییه سفیر جدید آمریکا در ازبکستان «دانیل رُزنبلوم»، ضمن قرار گرفتن در برابر خبرنگاران، فهرست وظایف و تصمیماتی که وی قصد دارد به آنها دست یابد را قرائت کرد. ترکیب این وظایف بازسازی اهداف آمریکا در ازبکستان را به ما امکان می دهد. «دانیل رُزنبلوم» پنج وظیفه را برگزید: 1- تقویت همکاری در عرصه امنیتی که باید به معنی کار مشترک آمریکایی ها و ازبکها«در مورد تامین صلح و شکوفایی در افغانستان» و همچنین همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم، افراط گرایی و قاچاق مواد مخدر باشد؛ 2- حمایت از اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در ازبکستان؛ 3- دفاع از حقوق و آزادی انسان؛ 4- ایجاد ارتباط مستقیم بین شهروندان دو کشور درزمینه مبادلات آموزشی، فرهنگی، علمی و تجاری؛ 5- کمک به شرکتهای آمریکایی در دستیابی و بهره برداری از بازار ازبکستان و مساعدت به توسعه روابط دوجانبه تجاری و اقتصادی. درباره این وظایف «رُزنبلوم» باز در اوایل ماه مه هنگامیکه او بعنوان سفیر سوگند یاد کرد، صحبت کرد، اما در آن زمان نحوه استقرار «پنج وظیفه» متفاوت بود و بیشتر با منافع واقعی آمریکا مطابقت داشت: در وهله نخست- افغانستان است(تکیه بر ازبکستان در صورت اجرای سیاست آمریکا در افغانستان)، دوم – حمایت از اصلاحات است (به معنای آمریکایی آن)، سوم- اقتصاد است. چنین چید‌‌مانی بیشتر بطور واقع بینانه اهداف سیاسی آمریکا را در جمهوری  به ترتیب کاهش اهمیت آنها بازتاب داده است. بقیه اش تنها پوشش دیپلماتیک است. آمریکا قصد ندارد در آینده نزدیک افغانستان را ترک کند، واگرنه تبدیل ازبکستان به سرپل جریان افغانستان معنی ندارد. آمریکا افغانستان را پیش از هرچیز برای انجام تجسس علیه قدرتهایی که در پیرامون این کشور قرار دارد(از جمله چین، ایران، هند) و برای پوشش قاچاق مواد مخدری که در حکم «سلاحی ایده آل» است، نیاز دارد. به آمریکا هرویین راه پیدا نمی کند، در عوض مواد مخدر افغانستان مخالفان آمریکا را بدون هیچ گونه جنگی تضعیف می کند. تحلیلگران ازبک دلیل دیگری را نیز برای همکاری آمریکا با ازبکستان ذکر می کنند. به نظر تحلیگر سیاسی «رافائل ساتاروف»، پس از یک سری حملات تروریستی انجام شده در آمریکا و اروپا توسط ازبکها، آمریکایی ها علاقه زیادی در کنترل جریان ازبکستان از خود نشان داده‌اند.

محور اساسی در میان سخنان «رُزنبلوم» که در برابر روزنامه نگاران قرار گرفت، تمایل و تلاش آمریکا به «ارائه هرچه بیشتر حمایت» از اصلاحات انجام شده در ازبکستان بود. تاکید بر «اصلاحات» یکی از ویژگی های مشخصه تحلیلگران آمریکایی پس از آنکه «شوکت میرضیایف» رئیس جمهور شد، است. توجه زیادی به «سیاست نوین» «میرضیایف» بویژه توسط کارشناسان برجسته «اندیشکده» آمریکایی در امور آسیای مرکزی و موسسه آسیای میانه و قفقاز دانشگاه جان هاپکینز تحت رهبری «فریدریک استار» مبذول می شود. در این دانشگاه «دانیل رزنبلوم» کارشناسی ارشد خود را ضمن گرفتن تخصص در دانشکده مطالعات پیشرفته بین المللی در امور شوروی شناسی و اقتصاد بین الملل بپایان رساند. پیش از این او مدرک کارشناسی تاریخ را ضمن تحصیل در دانشگاه «ییل» دریافت کرده بود. اصلاحات آغاز شده در ازبکستان در واشنگتن بعنوان «فرصتی» که امکان افزایش نفوذ آمریکا در این جمهوری را می دهد در نظر گرفته شد. درباره اهمیت استراتژیکی ازبکستان بارها نوشته شده بود، اما در دهه گذشته باز شرایط دیگری بوجود آمد که آمریکا را وا داشت تا توجه ویژه ای به این جمهوری بکند. از طریق ازبکستان سه خط لوله گاز(A,B,C) سراسری« آسیای میانه- چین» می گذرند، که جمهوری چین را به میدان گاز ترکمنستان متصل می کند. از طریق ازبکستان باید عبور کند همچنین خط لوله گازچهارم(D) به قیرقیزستان و تاجیکستان امتداد دارد  و این دو جمهوری را به چین متصل می کند. احتمال کنترل«نرم» بر خط لوله ها در شرایط جنگ تجاری با چین بویژه آمریکا را جلب می کند. طرح هایی برای افزایش حضور اقتصادی آمریکا در ازبکستان به منظور تبدیل آن به نفوذ سیاسی خود کشیده می شوند. آمریکا به ضعف نسبی مواضع خود در آسیای میانه در مقایسه با موقعیتهای روسیه و چین، پس از وقایع اندیجان در سال 2005 پی برد که موقعیت او با بیرون بردن  پایگاه نظامی آمریکایی از «کارشی خان آباد» بپایان رسیده است. اکنون آمریکایی ها اشتباهات خود را برطرف می کنند و موفقیت آنها در افزایش  روابط تجاری و اقتصادی با ازبکستان قابل توجه هستند. در سال 2018 حجم بازرگانی بین دو طرف براساس داده های وزیر بازرگانی آمریکا «ویلبر راس» دوبرابر - از 150 تا بیش از 300 میلیون دلار افزایش یافته است. در مقابل حجم تجارت ازبکستان با چین ( 4\6 میلیارد دلار) و روسیه (4\4 میلیارد) مبلغ ناچیزی است، اما از لحاظ آهنگ رشد گردش کالا با ازبکستان آمریکا بطور چشمگیری از چین و روسیه پیشی گرفته است.

دراواسط ماه ژوئن سال 2019 ازبکستان از نخستین هیئت تجاری وزارت بازرگانی آمریکا با مشارکت نمایندگان 13 شرکت برجسته آمریکایی، از جمله کورپوراسیونهای عمده ماشین سازی – «جنرال الکتریک»، «بکتل»،«جان دیر» دیدار کرد. هدف از این دیدار آشنایی با محیط تجاری و سرمایه گذاری ازبکستان است. 16 تا 23 جولای یک سفر کاری هیئت ازبکی به رهبری وزیر امور خارجه «عبدالعزیز کامیلوف» به آمریکا انجام می گیرد؛ در ترکیب هیئت نمایندگان وزارت سرمایه گذاری و تجارت خارجی، آژانس توسعه بازار سرمایه و همچنین دوازده شرکت ازبک هستند. در این سفر چشم انداز مشارکت شرکتهای آمریکایی در خصوصی سازی و نوسازی شرکتها و موسسات دولتی ازبکستان و جذب سرمایه گذاری مورد بحث قرار گرفتند. طرحهای آمریکا در ازبکستان به درک همچنین برخی جزییات زندگی نامه سفیر«رزنبلوم» کمک می کنند. پیش از پیوستن به وزارت امور خارجه وی شش سال بعنوان هماهنگ کننده ارشد در موسسه اتحادیه های آزاد کار می کند که رهبری برنامه های کمک مالی  و وام های بلاعوض را برای اتحادیه های مستقل در اتحاد شوروی سابق را برعهده داشت. این برنامه ها توسط موسسات کلیدی آمریکایی «نیروهای نرم» - آژانس توسعه بین المللی و بنیاد ملی برای دمکراسی حمایت می شدند. در سالهای 1997 – 2008 «رزنبلوم» در اداره هماهنگ کننده کمک ها به کشورهای اروپا و اوروآسیا در وزارت امورخارجه در مقام هایی چون معاون هماهنگ کننده، مدیر بخش اوروآسیا و مشاور ویژه امور برنامه اقتصادی کار می کند. در آن زمان که انقلابات رنگی در گرجستان (سال 2003)، در اوکرایین(سال 2004)، در قیرقیزستان (2005) روی دادند «رزنبلوم» درگیر سازماندهی آنها بود. دیرتر او بعنوان هماهنگ کننده همیاری و مساعدت به اروپا، اوروآسیا و آسیای مرکزی(سالهای 2008-2014) کار کرد و همچنین معاون دستیار وزیر امورخارجه در امور آسیای جنوبی و مرکزی بود و روابط سیاسی و دیپلماتیکی آمریکا را با همه پنچ کشور آسیای مرکزی(سالهای 2014-2018) رهبری می‌کرد. تردیدی نیست که دربرابر سفیر جدید آمریکا در ازبکستان وظایف جدی قرار دارند.

https://www.fondsk.ru/news/2019/07/21/o-proniknovenii-ssha-v-uzbekistan-48641.html

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده