مرور تاریخ ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب 57 بخش 57

ترور حسنعلی منصور

ترور انقلابی بود یا انگلیسی؟

دو رویداد، مهم ترین حوادث سال 1343 هستند. دستگیری و تبعید آیت الله خمینی به ترکیه و سپس ترور حسنعلی منصور نخست وزیر بدست اعضای جمعیت موتلفه اسلامی که در جمهوری اسلامی رسما تبدیل به حزب موتلفه شد.  منصور، پس از اسدالله علم و تشکیل دو حزب حکومتی ایران نوین (منصور اولین دبیرکل این حزب بود) و مردم ایران با هدف تشکیل کابینه ای از تحصیلکردگان امریکا و اروپا بر سر کار آمده بود و سیاست های دولت او بیشتر متمایل به منافع امریکا بود تا انگلیس و به همین دلیل ترور او بدست موتلفه اسلامی را نمی توان بی ارتباط با این سیاست دانست، گرچه روحانیون، این ترور را پاسخ به طرح منصور برای کاپیتولاسیون امریکائی ها در ایران تبلیغ می کنند.

از خنده دارترین اظهار نظرهای شاه درباره این ترور، انداختن تلویحی آن به گردن حزب توده ایران است. شاه نیز مانند آقای خامنه ای، پس از این ترور فورا انگشت اتهام را به سوی خارجی ها دراز کرد و بنبانگذاری حزب توده ایران را به "مصطفی فاتح" انگلیسی نسبت داد! شاه با این دروغ عملا عوامل ترور را موقتا و تا دستگیری ضارب و محاکمه او در پناه قرار میدهد.

تبعید آیت الله خمینی به ترکیه و سپس از ترکیه به عراق، بر خلاف ادعاهای مبالغه آمیز در جمهوری اسلامی، بازتاب چشمگیری در جامعه نداشت، مگر در حوزه های مذهبی و بازار سنتی ایران. پیش از این تبعید، آیت الله حکیم از مراجع شیعه ایران خواسته بود برای مصون ماندن از تعرضات پس از شورش 15 خرداد به نجف کوچ کنند که آیت الله خمینی بشدت با آن مخالفت کرده بود. سیاست های تبلیغاتی حسنعلی منصور و کابینه اش در نزدیکی به روحانیت نیز در این ارتباط بی تاثیر نبود. محاکمات نظامی مرتبط با شورش 15 خرداد نیز همچنان ادامه یافت که خبرهای آن را می خوانید. "اعدام" در این دوران نیز مانند پیش و پس از آن و ادامه اش در جمهوری اسلامی، یگانه راه حل برای باز کردن گره های سیاسی درایران دنبال شد.

چند رویداد غیر سیاسی نیز دراین سال قابل توجه است. تثبیت حق رای و شرکت زنان در اتنخابات دو مجلس شورا و سنا، مدیرکل شدن دو زن برای نخستین بار، آغاز خانه سازی در ونک و بالاخره 4 ساله شدن دوره لیسانس در ایران که برای نسل امروز حاضر در دانشگاه ها و ساکنان ونک خواندنی است. خبرهای برجسته این سال را به نقل از کتاب دو جلدی "مرور تاریخ ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب 57" در ادامه میخوانید:

سال 1343

فروردین ماه

1- بمناسبت انتصاب حسنعلی منصور به نخست وزیری و تعیین وزیران تازه در سطح کشور تغییرات بسیار وسیعی داده شد و قریب سیصد فرمان و حکم جدید صادر گردید و در این روز افراد جدید معرفی شدند.

2- برای اولین بار دو تن از زنان مقام مدیرکلی گرفتند، عفت نخوی در وزارت آب و برق و عذرا ضیائی در وزارت آبادانی و مسکن مدیر کل شدند.

3- اعلام شد که درآمد ایران در ده سال اخیر از نفت جنوب 17 میلیارد تومان بوده است.

4- حسنعلی منصور نخست وزیر اظهار کرد: ما معتقدیم که ملت و دولت ایران یک ملت و دولت مسلمان و دین اسلام یکی از مترقی ترین و برجسته ترین ادیان جهان می باشد. مقام روحانیت برای ما با ارزش است. اینجانب ماموریت دارم که مراحم و عطوفت خاص شاهنشاه را به مقامات روحانی ابلاغ نمایم.

5- آیت الله خمینی که بازداشت شده بود، نزدیکی های نیمه شب وارد قم شد و به منزل خویش رفت.

6- روزنامه اطلاعات در سرمقاله خود نوشت: چقدر جای خوشوقتی است که جامعه روحانیت نیز اکنون با همه مردم همگام در اجرای برنامه های انقلاب شاه و مردم شده است.

7- دکتر جواد صدر وزیر کشور برای بار دوم در قم با آیت الله خمینی دیدار کرد و همبستگی دولت و شخص نخست وزیر با روحانیت را به ایشان اطلاع داد.

8- کنفرانس اتاق بازرگانی بین المللی آسیا و خاور دور و سمینار بانکداران آسیائی با شرکت 30 کشور در تهران آغاز بکار کرد.

اردیبهشت ماه

1- دادگاه عادی شماره دو دادرسی ارتش پرونده 16 نفر را که دستگیر شده بودند مورد رسیدگی قرار داد و در نتیجه سه نفر از آنان محکوم به اعدام و ده نفر را به حبس و سه نفر را تبرئه کرد.

2- قانون مربوط به شرکت بانوان در انتخابات مجلسین مورد تصویب قرار گرفت. قبلا در این مورد تصویبنامه هیئت وزیران در دوران فترت صادر شده بود.

3- مهندسین مشاور فرانسوی کار مطالعه و بررسی تاسیس مراکز تلویزیونی کشور را بر عهده گرفتند.

4- دادگاه عادی ویژه دادرسی ارتش پرونده خرید باطری را مورد رسیدگی قرار داد و در نتیجه سپهبد وثوق به چهار سال زندان و سرلشکر دفتری به 10 سال زندان محکوم شدند. متهمین از رای صادره تقاضای تجدید نظر کردند.

خرداد ماه

1- قانون تاسیس دانشگاه پهلوی شیراز به تصویب رسید.

2- کوی جدید التاسیس کن مشتمل بر 1200 دستگاه آپارتمان و خانه افتتاح شد.

تیر ماه

1-  موافقتنامه بازرگانی میان ایران و ژاپن در 7 ماده در تهران به امضاء رسید. در این موافقتنامه دولت ژاپن تعهد کرد هر تسهیلی که برای واردات کالاهای کشورهای مختلف در نظر می گیرد عینا برای کالاهای ایرانی منظور دارد.

2- دانشگاه تهران طی اعلامیه ای تغییرات جدیدی که در دوره لیسانس و سایر امور دانشگاه داده است اعلام کرد. از این تاریخ دوره لیسانس در تمام دانشکده ها غیر از دانشکده پزشکی که دوره لیسانس ندارد چهار سال است. دوره کامل تحصیلی در دانشکده های داروسازی و دندانپزشکی هفت سال است در هر یک از این دو دانشکده پس از طی دوره چهار سال درجه لیسانس داروسازی و دندانپزشکی داده می شود.

مرداد ماه

1- حسینقلی قبادیان از طرف مجمع عمومی شورای عالی اصناف با حضور نمایندگان 17 صنف به سمت ریاست شورای عالی اصناف انتخاب گردید.

2- سه نفر از یاغیان و اشرار خراسان و گرگان که از چندی پیش دست به شرارت و یاغیگری و آدم کشی و غارت اموال مردم زده بودند به حکم دادگاه نظامی به جوخه اعدام سپرده شدند.

شهریور ماه

1- نخست وزیر طی تلگرافی پشتیبانی دولت ایران را از ترک های قبرس اعلام نمود.

مهر ماه

1- طبق تصمیم کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی خروشچف نخست وزیر آن کشور از سمت خود برکنار شد و بجای وی الکسی کاسیگین به نخست وزیری انتخاب شد.

آبان ماه

1- آیت الله خمینی نطقی درباره کاپیتولاسیون در قم ایراد نمود. در این نطق شاه، اسرائیل و آمریکا مورد حمله قرار گرفتند.

2- لایحه دریافت 200 میلیون دلار وام از دولت آمریکا به تصویب رسید.

3- بامداد امروز آیت الله خمینی در منزل خود در قم بازداشت و مستقیما به فرودگاه مهرآباد منتقل گردید و با هواپیما به ترکیه تبعید شد.

4-حاج سید مصطفی خمینی فرزند آیت الله خمینی نیز که در خانه آیت الله نجفی مرعشی به سر می برد دستگیر و به زندان قزل قلعه تهران انتقال یافت.

5- مقامات دولت ترکیه آیت الله خمینی را به شهر "پورسا" واقع در 460 کیلومتری آنکارا نزدیک دریای مرمره منتقل کردند.

آذر ماه

1- بهای بنزین و نفت و عوارض مشروبات غیر الکلی و صنعتی و عوارض مسافرت به خارج طبق لوایح تقدیمی نخست وزیر به مجلس افزایش یافت.

2- نرخ تاکسی در تهران افزایش یافت و برای یک یا دو نفر از 15 ریال به بیست ریال و سه نفر از بیست ریال به 25 ریال افزایش یافت. ضمنا نرخ کرایه اتومبیلهای کرایه ای اطراف تهران نیز افزایش یافت.

3- به سبب افزایش بهای بنزین تمام تاکسی های تهران اعتصاب کردند و تلاش دولت برای شکستن اعتصاب به جائی نرسید. وزارت کار و شهربانی کل کشور در این مورد اعلامیه مشترکی دادند و اعلام نمودند چنانچه رانندگان تاکسی تا 10 آذر اعتصاب خود را نشکنند پروانه آنها لغو خواهد شد.

دی ماه

1- سید مصطفی خمینی پس از 57 روز از زندان آزاد شد.

2- بعد از ظهر امروز سید مصطفی خمینی نیز در قم دستگیر و سپس به ترکیه تبعید شد.

3- طبق اعلام نخست وزیردرمجلس بهای بنزین هر لیتر دو ریال و بهای نفت هر لیتر یک ریال تنزل یافت.

بهمن ماه

1- ساعت 10 صبح امروز حسنعلی منصور نخست وزیر هنگام پیاده شدن از اتومبیل در جلوی در ورودی مجلس شورای ملی هدف گلوله قرار گرفت. مجموعا سه گلوله به شکم و مثانه و گلوی او شلیک شد و بلافاصله به بیمارستان پارس انتقال یافت. گفته شد تیرانداز محمد بخارائی نام دارد و عضو جمعیت فدائیان اسلام است.

2- اولین اعلامیه پزشکان معالج منصور انتشار یافت. در آن اعلامیه آمده بود که مجروح تحت عمل جراحی قرار گرفته است.

3-اعلامیه پزشکان حاکی از بهبود نسبی حال نخست وزیر بود.

4- شاه و فرح در بیمارستان پارس از منصور عیادت کردند.

5- با تمام تلاشی که پزشکان خارجی و ایرانی بعمل آوردند سرانجام حسنعلی منصور در اثر جراحات وارده درگذشت.

6- شاه طی نطقی در رادیو و تلویزیون از دخالت بیگانگان در گذشته در امور داخلی ایران سخن گفت و افزود انگلیسها  بعد از شهریور 1320 بدست شخصی بنام مصطفی فاتح حزب توده را در ایران بنیاد نهادند. او افزود مگر بیچاره منصور چه کرده بود؟

اسفند ماه

1-هیئت موسس حزب ایران نوین در نشست امروز خود، عطاءالله خسروانی وزیر کار را به سمت دبیر کل آن حزب برگزید.

 تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده