از "نمد" سوریه کلاهی برای ج. اسلامی در میآید؟ فروزنده فرزاد |
در میانه ی تلاشها برای یافتن راه حلی برای مساله ی شرق فرات که در آن روسیه، ترکیه، سوریه و کردها طرف های با خواست های گاه متضاد در مسیر گفتگو و مذاکره هستند، ناگهان «حیات تحریر الشام» که همان جبهه النصره یا القاعده است با نامی دیگر، دست به پیشروی در ادلب و «مناطق کاهش تنش» و حذف نیروهای نزدیک تر به ترکیه زده است. گفته میشود هدف تحریر الشام تسلط بر همه ی «مناطق کاهش تنش» ادلب است. در آن صورت، دست ترکیه در پوست گردو است چرا که هدف توافق میان روسیه و ترکیه و ایران در اجلاس "آستانه" قزاقستان ایجاد مناطق کاهش تنش و آتش بس میان دولت سوریه و مخالفان دولت بود و طبق توافق، ترکیه باید گروههای مخالف دولت سوریه در ادلب را به ترک مخاصمه وا دارد. چون نیروهای ایالات متحده به بهانه ی وجود داعش در سوریه مانده اند، بنابراین پیشروی نیروهای تحریرالشام یا در واقع القاعده تنها میتواند دستمایه ی ادامه ی حضور نیروهای امریکایی و باز هم به درازا کشاندن خروج این نیروها از سوریه شود. تحرکات جدید مخالفان را میتوان هماهنگ با تلاش جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در پی سفر به اسرائیل و دیدار با نتانیاهو و سپس سفر به ترکیه برای کارشکنی در فرمان خروج نظامی امریکا از سوریه تفسیر کرد. بولتون اما در ترکیه با استقبال بسیار سردی روبرو شد. اردوغان با وی دیدار نکرد و بی درنگ پس از آنکه بولتون ترکیه را ترک کرد اردوغان در پارلمان این کشور به بولتون تاخت و گفت: «بولتون مرتکب اشتباه بزرگی شد.» همچنین اردوغان یادداشتی در نیویورک تایمز به تاریخ ۷ ژانویه (سه روز پیش) نوشته است که حاوی نکات مهمی است و نشان از سمت و سوی گفتگو ها و مذاکراتی دارد که در روسیه در جریان بوده است و یا با هدف اعلان موضع پیش از دیدار وی با پوتین در روزهای آینده مطرح کرده است. او مینویسد: «گام نخست ایجاد یک نیروی حافظ ثبات است که همه ی قشرها و همه ی نقاط مختلف سوریه را نمایندگی کند. ما با کردهای سوریه مناقشه یی نداریم... اولویت دیگر آنست که مطمئن شویم همه ی قشرهای اجتماعی سوریه نماینده ی سیاسی خود را داشته باشند. تحت نظارت ترکیه مناطقی که زیر کنترل یگانهای مدافع خلق یا داعش هستند بوسیله ی شوراهای انتخابی اداره خواهند شد... مقامهای ترکیه و دارای تجربیات مرتبط هم نقش مشورتی در امور اداره ی شهری، آموزش، درمان و فوریت های پزشکی خواهند داشت.» آیا ترکیه تشکیل نیرویی متشکل از قشرهای گوناگون سوری که کردها هم بخشی از آن خواهند بود را بعنوان راه حلی برای کنترل شمال سوریه پذیرفته است؟ به نظر میرسد سفر بولتون کارشکنی جناح نوکان در فرمان ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی بوده است اما ترکیه باور دارد که این نیروها از شمال سوریه بیرون میروند. نقش سیاسی ترکیه در اداره ی شمال سوریه چه خواهد بود؟ دولت سوریه آنرا خواهد پذیرفت؟ روسیه با آن تفاهم خواهد داشت؟ اینها و دهها سئوال دیگر از بطن تحولاتی که حالا دیگر بیشتر چانه زنی سیاسی است تا سخن گفتن با موشک و انفجار و ترور بیرون آمده و خواهد آمد. از جمله این که سهم ایران در این بده و بستان ها چه خواهد بود؟ آیا از نمد جنگ سوریه کلاهی هم برای ایران ساخته خواهد شد و یا در پی تفاهم ها با اسرائیل و آغاز بازگشت سوریه به دامن اعراب و تجدید عضویتش در اتحادیه عرب، ایران باید دست و پای خود را از سوریه جمع کند؟
تلگرام راه توده:
|
شماره 676 راه توده - 20 دیماه 1397