"فروزنده فرزاد"

بار دیگر باروت نارضایتی و ناامیدی به جرقه ی بیداد اقتصادی، شراره خشم و اعتراض را در خیابانهای شهرهای مختلف جهان روان کرده است.

از هنگ کنگ تا شیلی تظاهرات مردمی در جریان است. بهانه های اعتراض گوناگون اند. در هنگ کنگ مخالفت با لایحه استرداد مجرمان به چین مردم را به خیابانها کشاند، اعتراضاتی که چندین ماه است ادامه دارد. در شیلی افزایش تنها ۴ سنت بهای بلیط مترو بیش از یک میلیون تن را به خیابان آورد. مالیات بر واتس اپ کافی بود تا لبنان را طوفان اعتراض بروبد و معترضان خواهان استعفای دولت شوند. عراق نیز به صحنه ی نبرد و جنگ چندان بی شباهت نیست. معترضانی که خواهان شغل و خدمات اجتماعی و پایان فساد دولتی و فشار اقتصادی هستند تا کنون حدود 250 تن جان از کف داده اند. پیشتر جلیقه زردهای فرانسه هفته در پی هفته برغم سرکوب پلیس در خیابانهای پاریس حاضر میشوند. جنبشهای اعتراضی به همین شمار محدود نیست. جدایی طلبان کاتالونیا در اسپانیا، مردم آرژانتین و کشورهای آمریکای لاتین با موج تازه یی از اعتراض به میدان بازگشته اند.

این جنبشها را عمدتا جوانانی شکل داده اند که دو دهه پس از آغاز سرمایه داری مالی و نولیبرالیسم به دنیا آمدند و آنچه شاهدش بوده اند جز بها دادن به منافع کمپانی های عظیم و موسسات مالی در برابر حقوق انسانی و نیازمندیهای اقتصادی و آینده ی اکثریت جامعه نبوده که نتیجه ی ادامه ی این وضعیت نیز جز سرخوردگی و نا امیدی از هر گونه اصلاح و تحول نبوده است. هر چند دلایل این اعتراضات در هر کشور ویژه است ولی وجه مشترک همه ی آنها این بوده که برق آسا به زیر سوال بردن مشروعیت حاکمیت و تمامیت دولت ها فرا روییده است. برای نمونه در شیلی دامنه ی جنبش از اعتراض به افزایش بهای بلیط به بی عدالتی اقتصادی و مسائل آموزش و درمان رسید. در لبنان پس از استعفای سعد حریری مردم خواهان کناره گیری دولت و نخبگان حاکم هستند چرا که وضعیت موجود را نتیجه ی فساد مالی و سیاسی آنها میدانند.

در پیوند با این اعتراض ها دو خطر عمده وجود دارد. نخست مداخله ی قدرتها و راندن اعتراض ها به مسیر آنگونه تنشهای قومی، منطقه یی و مذهبی که با تصویر ذهنی مردم معترض همخوانی دارد. برای نمونه در هنگ کنگ اعتراضها به یک لایحه ی سیاسی به سرعت رنگ ضد چینی گرفت. آنچه این امر را آسان کرد سالها تبلیغ پیرامون خطر چین برای آزادی و خودمختاری هنگ کنگ از یک سو و عملکرد چین از دیگر سو بوده است. در عراق مردم علیه مداخله ی ایران شعار میدهند که با وجود نیروهایی مانند حشد الشعبی که به ایران وابسته هستند و هماوایی دولت عراق با ج.ا و تبلیغ کشورهایی مانند عربستان و امارات و بحرین پیرامون دخالتهای ایران در کشورهای عربی، از ایران تصویر کشوری مداخله گر در ذهن مردم عراق پدید آورده است که چندان هم از واقعیت دور نیست.

خطر دوم ادامه ی کند شدن آهنگ رشد اقتصاد جهانی و وارد شدن به دور جدیدی از رکود اقتصادی است که سبب می شود دامنه و شدت جنبشهایی اعتراضی بیشتر و احتمالا در مواردی به جنگهای داخلی بیانجامد. توده های معترضی که در تظاهراتشان صورت خود را به شکل «جوکر»* می آرایند پیام روشنی دارند و آن رسیدن به مرز عصیان و ویرانگری است. ویرانگری و شرارتی توجیه پذیر در برابر جهنم تباهی که برایشان ساخته اند. در این جنبشها از پیشاهنگ و سازماندهی خبری نیست چنانکه از یک چشم انداز سیاسی  اثری نیست. عصیانی گام به گام برآمده از طرد شدن که تنها میداند چه نمی خواهد چه بسا طعمه ی پوپولیسم و راستگرایی شود یا به هرج و مرجی بی پایان بیانجامد. این روند پیشتر در ایالات متحده و برخی کشورها آغاز شده است.

-------------------------------------

*نام  فیلمی از تاد فیلیپس که در آن شخصیت اصلی داستان «جوکر» که در نتیجه ی دولتها و اجتماع آلوده به فساد به شخصیتی شریر و بی رحم بدل میشود.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh 

        پیج فیسبوک راه توده