تاریخ کردستان در طول یک سده ی گذشته بارها فرود صاعقه وار کشتار و آوارگی را به خود دیده است. تازه ترین آن حمله ی ارتش ترکیه و وابستگان القاعده ی مورد حمایتش به کردستان سوریه و بالاخره اشغال بخشی از خاک این کشور است. مردم و رهبری کردستان همواره هر شکست را خنجر خیانت خوانده اند. این دشنه اما همواره پهلوی مردم عادی را شکافته است و رهبران کرد را که در بیشتر موارد سهمی بزرگ در تکرار این تراژدی ها داشته اند، کمتر آزرده.

امید کردهای سوریه به حمایت آمریکا و ناکامی در پی آن تجربه یی بارها آزموده است. ایران در دوره ی محمد رضا شاه پهلوی و اسراییل در سالهای دهه ی ۱۹۷۰ میلادی حامی ملا مصطفی بارزانی (پدر مسعود بارزانی رئیس کنونی اقلیم کردستان عراق) بودند. هدف ژئوپولتیک آنها زمین گیر کردن ارتش عراق بود که به دنبال انقلاب ۱۹۵۸ و سقوط سلطنت هاشمی این کشور را تهدید قلمداد میکردند. فرسایشی شدن مقابله با کردها در شمال عراق سرانجام صدام حسین را به مصالحه با بارزانی و پذیرش خودگردانی در چارچوب عراق واداشت. اما مناقشه بر سر کرکوک باقی ماند تا سال ۱۹۷۴ که دولت مرکزی توافق جدیدی را پیشنهاد کرد و چون در توافق جدید کرکوک جزو کردستان محسوب نمیشد ملا مصطفی آنرا رد کرد. بغداد نیز جنگ مسلحانه را از سر گرفت. یکسال پس از آن شاه و صدام حسین قرارداد الجزایر را امضا کردند. شاه دست حمایت از پشت کردها برداشت و در ازای آن مناقشه ی مرزی میان دو کشور حل شد. صدام حسین پس از امضای قرارداد کشتار بیرحمانه و ویرانباری را در کردستان عراق به راه انداخت.

در سال ۱۹۹۰ نیز پس از حمله ی صدام حسین به کویت و اشغال نظامی آن کشور، آمریکا کردهای عراق را به شورش علیه دولت مرکزی ترغیب کرد، ولی جورج بوش پدر از خیزش کردهاحمایت نکرد و این شورش نیز با سرکوبی خشن  پایان یافت.

هر آنچه پیشینه یی تاریخی دارد گویی به اصرار بر اذهان حکم خویش را میراند و به تصمیم گیریها و سیاستهای گاه ویرانگر می انجامد. ملی گرایی (ناسیونالیسم) کردی عمدتا نیروی محرک اصلی مبارزه ی چریکی کردها بوده است، و این سیاست با وجود تجربه های تلخ و خونبار گذشته همچنان سیاست کانونی رهبران کرد است. تفاوت آن با گذشته در این است که ناسیونالیسم کردی آرام آرام از جلب حمایت و بسیج توده ها و نسل جوان ناتوان میشود و رو به زوال دارد.

پس از اجرا شدن منطقه ی پرواز ممنوع در کردستان در دهه ی ۱۹۹۰ میلادی و متعاقب آن بر طرف شدن تهدید صدام حسین و تشکیل اقلیم کردستان رهبران سیاسی کرد می بایست پس از سالهای دراز آوارگی و فقر در شهرها و دورافتاده ترین روستاهای کردستان پاسخگوی مطالبات مردم کردستان می بودند. رشد اقتصاد، آموزش، بهداشت و جز آن باید در اولویت قرار می گرفت. در اما همچنان بر پاشنه سیاست گذشته چرخید: ناسیونالیسم کردی. با ناکامی در عرصه ی خدمات اجتماعی و رفاهی و سیاسی رهبران کرد بویژه حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه ی میهنی برهبری جلال طالبانی برای مشروعیت بخشیدن به سرکردگی خویش به تقویت بیشتر گفتمان ملی گرایی روی نهادند. نیروهای پیشمرگ همچنان تقدیس و تکریم شدند. انتقاد از وضع موجود با برچسب خیانت به تلاشهای رهبران پیشین و فداکاریهای پیشمرگها و سرکوب پاسخ داده شد. در ۲۰۱۱ همراه با بهار عربی مردم معترض به فساد احزاب دوگانه و حکومت اقلیم کردستان عراق به خیابانها ریختند و نیروهای پیشمرگ اعتراض مردم را سرکوب کردند. اعتراض های سال ۲۰۱۴ نیز به همین شیوه سرکوب شد. ظهور داعش در سال ۲۰۱۴ نیز به تقویت بیش از پیش موقعیت طبقه ی حاکم به بهانه ی خطر داعش کمک کرد.

در چنین بستری ضرورت همه پرسی سپتامبر ۲۰۱۷ و دست یازیدن به ملی گرایی کردی باز تعریف سرکردگی احزاب حاکم بود. بارزانی کوشید با طرح همه پرسی یکبار دیگر ناسیونالیسم کردی را عمده کرده و توده ها را حول آن گرد آورد. هدف او به حاشیه راندن احزاب مخالف و سرپوش گذاشتن بر ناکارامدی حکومت اقلیم بود.

تکیه بر ملی گرایی کردی بویژه در دهه ی اخیر، به تنگ تر شدن فضای بروز سیاستهای اصلاحی و رشد نهادهای مدنی (بجای قبیله گرایی و نپوتیسم) انجامیده و سد راه فرا روییدن جامعه به سطحی از تفکر سیاسی و اجتماعی شده است که ساختن اجتماع و اقتصاد اولویتش باشد. امروز فساد در ساختار سیاسی اقلیم کردستان عراق چنان است که نسل جوان کردستان دوره ی صدام حسین را از جهاتی بهتر میداند. در کردستان عراق هم مانند ایران مردم از فساد آقازاده های رهبران حزبی ناراضی اند. هویت و ناسیونالیسم کردی در نزد نسل جوان اهمیت پیشین را ندارد. قاب تصویر پیشمرگ آرمانخواه سالهای دور را چهره ی پیشمرگ سیاست زده ی امروز پر کرده.

        پیج فیسبوک راه توده