آنگونه که روحانی پس از بازگشت از نیویورک اشاره می کند، به زودی باید امریکا بار دیگر به گروه 1+5 ( آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) برای مذاکرات اتمی باز گردد. مقامات ایران از قبول تغییراتی در تعهد اتمی "برجام" خبر داده اند که این می تواند زمینه و انگیزه بازگشت امریکا به برجام باشد.

کارپایه فعالیت اتمی ایران در مذاکرات "لوزان" که بعدها به یک سند تبدیل شد. طبق این سند تهران متعهد شد توانائی خود را در برنامه اتمی (شمار سانتریفیوژ و ذخیره اورانیوم غنی شده ...) را برای چندین سال کاهش دهد و به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه بیشتری برای بازرسی از تأسیسات اتمی خود بدهد. هدف اعلام شده غرب اینست که اطمینان حاصل شود هیچ امکانی برای ساخت بمب اتمی برای ایران وجود نداشته باشد. تهران همواره با اطمینان اعلام کرده که هیچ برنامه ای برای تولید سلاح هسته ای ندارد.

در مقابل، قرار بود تحریم های بین‌المللی که از سال 2006 توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد علیه ایران تصویب و اعمال شده و عملا مانع توسعه و رشد اقتصادی ایران شده بود لغو شود. تحریم هائی که با خروج امریکا از برجام بار دیگر و با شدت بیشتر از جانب این کشور علیه ایران اعمال شد.

مرحله نخست لغو تحریم ها از نیمه اول سال 2016 آغاز ‌شد با این شرط که ایران از تعهدات اولیه خود عدول نکند. طبق مفاد توافقنامه، تحریم های سازمان ملل علیه واردات اسلحه به ایران به مدت 5 سال ادامه خواهد داشت. همه (حامیان و مخالفان ایران) در جهان احساس کردند که توافق بدست آمده فراتر از برنامه هسته ای ایران است و این همان نکته ایست که خانم "فدریکا موگرینی" همآهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رابط این اتحادیه در مذاکرات اتمی با ایران آن را اینگونه اعلام کرد: "تصمیم ما تنها روی حل و فصل پرونده هسته ای ایران متمرکز نیست. این توافق فصل جدیدی در روابط بین‌المللی با ایران است."

توافق اتمی با ایران به ایران این اجازه را میداد تا فصل جدیدی از همکاری میان تهران و جهان پس از سالها تحریم های بین المللی را آغاز کند اما مخالفت ها و جنجال هائی که علیه این توافق در ایران ادامه یافت و ناگهان به خروج امریکا از برجام انجامید، این امید را تا لبه پرتگاه مرگ برجام پیش برد.

"حسن روحانی" پس از اعلام توافق گفته بود: "معتقدم توافقی که بدست آمده بر مبنای برُد- برُد بود و به سود هر دو طرف" و این همان نکته ای بود که مخالفان برجام در داخل ایران نتوانستند آن را هضم کنند و عملا با امریکا و اسرائیل علیه برجام متحد شدند!

روحانی پیش از لغو برجام توسط امریکا، در یک برنامه زنده تلویزیونی گفته بود که ایران به تعهدات خود تحت توافقنامه در صورتی که قدرتهای جهانی نیز به تعهدات خود پایبند باشند متعهد خواهد ماند. وی همچنین از کشورهای منطقه در خواست کرد به تبلیغات دولت اسرائیل توجه نکنند و روی ثبات در منطقه شرق میانه متمرکز شوند. تعهد و توصیه ای که با خروج امریکا از برجام زیر علامت سئوال قرار گرفت.

اوباما رئیس جمهور وقت امریکا نیز در سخنرانی خود در کاخ سفید اعلام کرده بود که  "این توافق به ما امکان حرکت در یک مسیر جدید را میدهد و ما باید از این فرصت بهره گیری کنیم. من معتقدم تغییر در روابط ممکن است. با موافقتنامه جدید و تصویب آن، جامعه بین‌المللی اطمینان حاصل خواهد کرد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال تولید سلاح هسته ای نیست و همه راه‌ها برای تولید سلاح هسته ای در این کشور مسدود شده است. در عین حال اگر ایران به تعهدات خود پایبند نباشد همه تحریم ها علیه این کشور بار دیگر اعمال خواهد شد. این توافقنامه تنها بر پایه اعتماد نیست، بلکه بر پایه کنترل و بازرسی از تأسیسات ایران پایه گذاری شده است. بازرسان باید بتوانند در هر زمانی که ضروری تشخیص میدهند امکان بازرسی از تأسیسات کلیدی هسته ای ایران را  داشته باشند."

ایران آن فرصتی را که اوباما به آن اشاره کرده بود، با تندروی های آلوده به شعاری خود از دست داد و اکنون پس از فشار سنگینی که امریکا با تحریم های جدید علیه ایران سازمان داد، می کوشد به آن حداقلی برسد که اوباما به آن اشاره کرده بود.

متاسفانه توافقنامه برجام در کنگره امریکا تصویب نشد. جمهوری خواهان که آن زمان سکان ریاست جمهوری امریکا را در اختیار نداشتند، مخالفت خود با توافق برجام را با مخالفت با تصویب آن درکنگره نشان دادند.

رهبر جمهوری خواهان در مجلس سنای امریکا هشدار داده بود که قبول این توافقنامه از سوی نمایندگان پارلمان دشوار است. دو سوم نمایندگان باید به این توافقنامه رأی مثبت بدهند تا جنبه قانونی پیدا کند و تحریم ها علیه ایران لغو شوند.

همان زمان عربستان سعودی که بر سر هژمونی در منطقه با ایران رقابت می کند و اسرائیل که دوستان قدیمی خود (رژیم شاه) را در ایران از دست داده علیه این توافقنامه دست به عمل زنند.

شواهد بعدها نشان داد که رقابت در منطقه تنها یک رقابت مذهبی نیست بلکه چالش های دیگری نیز در پشت صحنه سیاسی پنهان است.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده