عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه علیه کردهای این کشور برای ایجاد منطقه ی حائل بار دیگر قریب الوقوع مینماید. عملیاتی که در پی دستور ناگهانی دونالد ترامپ به نیروهای آمریکایی برای ترک مناطق تحت کنترل کردها، در ظاهر فرصت مناسبی برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و توسعه طلبی نو عثمانی گرای او فراهم میکند.

بی گمان اشتباه کردها در تکیه به آمریکا و تلاش بیهوده آنها برای تشکیل اجماع جهانی علیه ترکیه و سوزاندن فرصت های توافق با حکومت مرکزی سوریه از یک سو و تمامیت خواهی و بی عملی دولت سوریه برای گره گشایی از مساله ی کردها از دیگر سو میدان را برای فرصت طلبی ترکیه باز گذاشت. بخشی از انگیزه ی اردوغان برای جنگ در شمال سوریه باز میگردد به تلاش او برای ماندن بر سر قدرت.

 با تنگتر شدن عرصه ی آزادی های مدنی و افول اقتصاد در ترکیه، اردوغان بدون گسترش مرزهای این کشور و تهییج ملی گرایی، شانسی برای ماندن در قدرت ندارد. او همانطور که در پی حمله به عفرین سوریه نیمی از جمعیت کردنشین آن منطقه را ناگزیر از کوچ اجباری کرد و اعراب و ترکمنها را جایگزین، اینبار نیز بر آن است تا در پهنه ی گسترده تر شمال سوریه و تقریبا همه ی سرزمین کردها به پاکسازی قومی دست بزند.

زمانیکه بولتون مشاور امنیت ملی ایالات متحده بود از ترامپ دستور داشت روی سوریه (و نه ایران) متمرکز شود. بولتون اما برنامه ی مقابله با ایران خود را پیش می برد و میگفت مادامیکه نیروهای ایرانی در سوریه حضور دارند نظامیان آمریکایی باید در شمال سوریه و التنف (مرز سوریه- اردن-عراق برای محدود کردن دسترسی ایران به مدیترانه) بمانند. آن هنگام آمریکا با ماندن در سوریه و فشار نظامی اسراییل میخواست همکاری روسیه را جلب و توسعه طلبی ایران را مهار کند. با کمرنگ تر شدن حضور آمریکا در سوریه، ممکن است اسراییل برای مقابله با خطر ایران با شدت بیشتری به عملیات نظامی علیه اهداف ایران در سوریه اقدام کند و در نتیجه حمایت آمریکا از اقدام نظامی اسراییل و تلاش روسیه برای حفظ مناسباتش با اسراییل به ایجاد شکاف میان ایران و روسیه بر سر حضور ایران در سوریه بیانجامد. وضعیتی که در صورت واکنش ایران به حملات اسراییل خطر رویارویی با آمریکا را هم بالاتر می برد.

علاوه بر این، عملیات احتمالی ترکیه در شمال شرق سوریه برای روسیه خوشایند نخواهد بود زیرا خطر تقویت دوباره ی داعش در جغرافیایی وسیع تر وجود دارد. بنابراین بعید نیست که روسیه با آمریکا برای فشار به ترکیه وارد مذاکره شود یا شده باشد. پس از آنکه ترامپ اعلام کرد نیروهای آمریکایی عقب نشینی خواهند کرد در توییتی نوشت که اگر ترکیه «اقدام خارج از چارچوب انجام دهد ... اقتصادش را نابود خواهم کرد.» این گفته را شاید در راستای همکاری میان روسیه و آمریکا بتوان تفسیر کرد. دعوت اردوغان به کاخ سفید برای دیدار با ترامپ در ۱۳ نوامبر پیرامون منطقه ی حائل نیز احتمالا برای مهار ترکیه یا تضمین عملیات نظامی محدود صورت گرفته است. در این صورت دامنه ی عملیات ترکیه موکول به نتیجه ی این دیدار و گفتگو خواهد بود و روسیه نیز همزمان کردها را تشویق به مذاکره با دولت سوریه خواهد کرد، به این امید که توافق با دولت این کشور و حرکت ارتش سوریه به سمت شمال سوریه، سد راه عملیات ترکیه گردد.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده