شصت سال پیش، 27 سپتامبر سال 1959 دیدار رئیس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی «ان.س. خروشچف» در آمریکا بپایان رسید. مسکو تلاش می‌کرد تا یخ های جنگ سرد را ذوب کند. این نخستین سفر رئیس جمهور اتحاد شوروی در تاریخ به آمریکا طی چهار دهه و اندی بود. در دوران جنگ جهانی دوم «استالین» می توانست به آنسوی اقیانوس برود. سه بار توسط رئیس جمهور «روزولت» دعوت شده بود. «روزولت» به «استالین»رهبر قدرتمندترین کشور وعده داده بود ناو جنگی را اعزام دارد و اطمینان داد که برای «استالین» در آمریکا استقبال شکوهمندی را ترتیب بدهد. با این حال استالین امتناع کرد. به بهانه کمبود وقت، وضعیت دشوار جبهه شوروی و آلمان. در جریان کنفرانس پوتسدام «هری ترومن» نیز رئیس اتحاد جماهیر شوروی را به آنسوی اقیانوس دعوت کرد.استالین  دعوت را پذیرفت، اما نرفت. پس از چهار سال (جنگ سرد دیگر بکلی درگرفته بود) «ترومن» تلاش جدیدی را برای دعوت از رهبر شوروی انجام داد، که استالین دوباره جواب رد داد. «استالین» جواب داد که:«من از رئیس جمهور «ترومن» بخاطر این دعوت تشکر می کنم. آمدن به واشنگتن آرزوی دیرینه من است، درباره آن من در وقت مقتضی با رئیس جمهور«روزولت» در یالتا و رئیس جمهور «ترومن» در پوتسدام صحبت کردم. متاسفانه در حال حاضر من از امکان تحقق این آرزوی خود محروم هستم، زیرا پزشکان با سفر طولانی من، بویژه از طریق دریا یا هوا بشد‌ت مخالفت می کنند...». «استالین» ترجیح می‌داد تا رئیس جمهور آمریکا نزد او بیاید. «رهبر» نوشت که از ورود «ترومن» به اتحاد جماهیر شوروی استقبال می کند و با او در لهستان یا چکسلواکی دیدار می کند.

ما هرگز به آنچه که انگیزه های واقعی استالین برای امتناع از سفر به امریکا بود را پی نخواهیم برد. به احتمال زیاد استالین ضمن دانستن اینکه امید به بهبود روابط شوروی و آمریکا یک توهم است، دیدار را رد می‌کرد. بهرحال«آلن کرک» سفیر آمریکا در اتحاد شوروی اظهار داشت که رهبر کمونیست «در حال و هوای خوبی قرار دارد، توانایی ذهنی او بالا است و او آدم زنده دلی بنظر می رسد. سن او (هفتاد سال) قابل توجه است، اما او به هیچ وجه توانایی های خود را از دست نداده است.»

در پاییز سال 1959 هنگامیکه دیگر استالین نبود بسیاری به اینکه «نیکیتا خروشچف» به آنسوی اقیانوس نزد «آیزنهاور»رئیس جمهور آمریکا رهسپار شد از تعجب یکه خوردند. 15 سپتامبر سال 1959 «توپولف  تو-114»، که عازم واشنگتن بود پر از خاویار، ودکا، فرش، عروسکهای روسی و کتابهای میخاییل شولوخف  که به انگلیسی ترجمه شده بود بار شد. خروشچف شخصا به «آیزنهاور» پرچم قهرمان اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را که نسخه ای از آن کمی پیش از آن به ماموریت فضایی شوروی به ماه تحویل داده شد، هدیه داد. این  کنایه آشکاری  بود به اینکه  اتحاد جماهیر شوروی در مسابقه فضا بر آمریکا پیروز شده است. «آیزنهاور» و خروشچف پیشتر با هم دیدار و در«ژنو» در سال 1955 مذاکره کرده بودند. پیش از این ژنرال «آیزنهاور» که فرماندهی نیروی دریایی آنگلو- آمریکایی در اروپا را داشت، یکبار از اتحاد جماهیرشوروی سوسیالیستی دیدار کرد. او به دعوت شخصی استالین در ماه اوت سال 1945به مسکو آمد. «استالین»برای او ترتیب گردش دسته جمعی در کرملین و متروی مسکو را داده، کالخوزها و کارخانه های هواپیما سازی را نشان داد. «آیزنهاور» بهمراه مارشال «ژوکوکف» حتی در یک مسابقه فوتبال شرکت کرد. اوج این سفر دیدار«آیزنهاور» با استالین بود که مهمان آمریکایی را برای بالا رفتن به تریبون مقبره لنین دعوت کرد. در کنفرانس مطبوعاتی در مسکو ژنرال آمریکایی  این جمله مهم را بیان کرد:« من در آینده چنان چیزی نمی بینم که مانع دوستی نزدیک روسیه و ایالات متحده آمریکا بشود...».

 جالب است که آیا به «دونالد ترامپ» رئیس جمهور کنونی آمریکا درمورد این موضوع چیزی گفته اند؟ سفر طولانی تقریبا دو هفته ای «خروشچف» به ایالات متحده آمریکا بعدا در کتاب« رو در رو با آمریکا» بازتاب یافت  که روی آن «پاول ساتوکوف»، مدیر«پراودا»، «آلکسی آچوبی»، رئیس «ایزوستیا» و داماد خروشچف، «نیکلای گریباچف» سردبیر مجله «اتحاد شوروی» ، «اولگ تروایانوفسکی» دستیار دبیر کل شوروی و دیگران کار کردند. آنطور که «ویکتور سوخودروف» مترجم شخصی خروشچف گفت، همان که «خروشچف» فهمید به انگلیسی «دوست من» چه می شود، با دقت آنرا حفظ کرد و سپس، ضمن دیدار با «آیزنهاور» این کلمات را بکار ‌برد. هنگامیکه رابطه با آمریکا دوباره بدتر شد خروشچف مکرر ‌گفت:« برای من، «مای فرند.My Frend» پیدا شد! از کجا تو پیدا شدی و برای چه تو را لازم دارم؟!»

در آمریکا «خروشچف» امیدوار بود که «مسئله برلین» را با آمریکایی ها با بیرون بردن نیروهای خود از برلین حل کند، اما این تلاش با مانع روبرو شد. ...خروشچف  از «واشنگتن»، «نیویورک»، «لس آنجلس» و «سانفرانسیسکو» دیدار کرد و با سناتورها، مزرعه داران، نمایندگان محافل بازرگانی، اتحادیه های کارگری گفتگو کرد. او درباره این سفر گفته بود : خیلی سریع مانوس شدم، دو هفته بحث کردم، لذت بردم، عصبانی شدم، تبلیغ کردم و البته آموختم. به خروشچف افراد مشهور آمریکایی مانند «مریلین مونرو»، «فرانک سیناترا»، «شرلی مکلین» را معرفی کردند و دفتر مرکزی شرکت «آی.بی.ام»، سوپرمارکتی در سانفرانسیسکو، مزرعه ای را در «آیووا» به او نشان دادند. اما وقتی به او به دلایلی اجازه ورود به «دیزنی لند» را ندادند، خروشچف خشمگین شد. بنظر می رسد از اینکه رهبر شوروی مدام در تلویزیونهای آمریکا ظاهر می شد راضی نبودند. علاوه براین او به یک ستاره تبدیل شده بود. آمریکایی ها ضمن دیدن او فریاد می زدند:«نیکیتا، بازهم بیا!». «خروشچف» با «آیزنهاور» در «کمپ دیوید» و سپس در مزرعه «آیزنهاور» در«کتیسبورگ» در در محفل خانوادگی او مذاکره کرد. در مزرعه «آیزنهاور» «نیکیتا سرگییویچ» چنان در دلش قند آب شده بود که موافقت کرد تقاضای خود را در مورد برلین پس بگیرد. خوب، «آیزنهاور» موافقت کرد که در «کنفرانس پاریس» در بالاترین سطح شرکت کند. بجز این«مبادله لطف»، در زمان دیدار «خروشچف» هیچ توافقی صورت نگرفت و پیشنهاد مسکو برای خلع سلاح  همگانی و کامل، برای کاهش و توقف آزمایشات تسلیحات هسته ای طنین انداز نشد. «آیزنهاور» می بایست با یک دیدار متقابل به مسکو وارد می شد، اما در عوضِ این یکم ماه مه سال 1960 آمریکایی ها بر فراز آسمان اتحاد شوروی هواپیمای جاسوسی «یو-2» را فرستادند. در نزدیکی «سوردلووسکی» هواپیمای آمریکایی را سرنگون کردند. خروشچف خواستار عذرخواهی واشنگتن شد، اما هر چه منتظر شد چنین عذرخواهی نیامد.

-  نویسنده این مقاله. «والری بورت» روزنامه نگار و مورخ است. او نویسنده کتاب های« مسکو، سال 1941»،« زندگی و معیشت مسکویی ها در سالهای جنگ کبیر میهنی» و« زندگی، توشه، غذا. یادگار شفاهی  دورانهای گذشته» است.

https://www.fondsk.ru/news/2019/09/27/kak-hruschev-v-ameriku-ezdil-49114.html

تلگرام راه توده:                                                                                                 

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده