"فروزنده فرزاد"

در چند روز گذشته سپاه پاسداران ایران آتش توپخانه ی خود را به سوی مرزهای ایران با کردستان عراق روانه کرده و تاسیسات و مقرهای حزب دموکرات کردستان ایران و حزب چپگرای کومله را هدف گرفته است. همزمان نیز دولت ترکیه در شمال کردستان عراق عملیاتی با نام «پنجه ی عقاب» را آغاز و در حال بمباران هوایی چریکهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) است. هرچند نه ایران و نه ترکیه به طور رسمی به هماهنگی میان خود برای عملیات نظامی علیه احزاب و گروههای کرد و کشتار غیر نظامیان کرد اذعان نکرده اند ولی بسیار دور از ذهن است که این همزمانی تصادفی و ناهماهنگ باشد.

حمله های اخیر به احزاب کرد و تجاوز به خاک عراق کوتاه زمانی پس از «گفتگوهای راهبردی میان آمریکا و عراق» رخ میدهد. در پی آن گفتگوها و در بیانیه یی مشترک، آمریکا کمک مالی و نظامی خود را به «اصلاحات» سیاسی و اقتصادی در عراق مشروط کرد که آنرا میتوان به کوششی برای خلع ید ایران از عراق تعبیر کرد. یکی از محورهای اصلی گفتگو، زمانبندی برای کاهش تدریجی نیروهای آمریکایی مستقر در عراق بود. احتمالا انتقال بخشی از نیروهای ایالات متحده به کردستان عراق از گزینه های مورد نظر آمریکا است. مساله یی که از دیدگاه ترکیه، حضور نیروهای آمریکایی در شمال سوریه و حمایتشان از یگانهای مدافع خلق - شاخه ی نظامی حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه - را تداعی میکند و از نگاه ایران، بویژه پس از ترور قاسم سلیمانی، حضور نظامیان آمریکا در شمال عراق و حمایتشان از احزاب کرد ایرانی خطری امنیتی است. در پاسخ موشکی ایران به ترور سلیمانی گزارش شد که پایگاهی در اربیل کردستان عراق و محل استقرار نیروهای آمریکایی هم هدف قرار گرفت، پیامی به حکومت اقلیم که آنجا را به پایگاه نیروهای آمریکا بدل نکند. در واقع عملیات ترکیه و ایران به چالش کشیدن «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر جدید عراق و نیز هشداریست به ایالات متحده که ایندو کشور انتقال نیروهای امریکایی به کردستان عراق را برنمی تابند. این احتمال را بیانیه ی اخیر « نیروی ذوالفقار» هم تقویت میکند. پس از ترور قاسم سلیمانی تا کنون چندین گروه شیعه ی عراقی متمایل به ایران در عراق سر برآورده اند. آخرینشان « نیروی ذوالفقار» نام دارد که به تازگی اعلام موجودیت کرده و اخیرا در بیانیه یی «گفتگوهای راهبردی میان آمریکا و عراق» را فریبکارانه خوانده و گفته است کاهش نیروهای آمریکایی را نخواهد پذیرفت بلکه همه ی نیروهای آمریکایی و گماشتگانشان باید از عراق خارج شوند.

فعال تر شدن رویکرد نظامی ایران در عراق جنبه ی دیگری هم دارد. وضعیت نابسامان اقتصادی ایران زیر فشار تحریم های آمریکا حمایت از نیروهای شیعه وابسته به ایران را سخت تر کرده است. همچنین در نبود شخصیتی کاریزماتیک مانند قاسم سلیمانی این گروهها آنچنان که بود در راستای سیاست سپاه قدس در عراق منسجم عمل نمیکنند و اختلاف و ناهماهنگی میانشان برجسته تر شده است. و بالاخره تمایل نخست وزیر جدید عراق به قرار دادن نیروهای شبه نظامی زیر چتر فرماندهی ارتش این کشور تضعیف سیاست سپاه قدس در عراق و منطقه را در پی دارد. بنابراین و با آگاهی از این موقعیت جدید و ضعیف شده، حمله ی سپاه پاسداران به احزاب کردستان ایران و حتی چریکهای پ.ک.ک، تلاشی برای ادامه ی سیاست نظامی در منطقه و جلوگیری از تقویت مخالفان در داخل ایران هم هست. انگیزه ی جمهوری اسلامی برای حمله به احزاب کرد و همراهی با ترکیه را میتوان ناشی از تضعیف موقعیت ایران در عراق و جلوگیری از نفوذ آمریکا در کردستان دانست. ایران میخواهد همچنان بازیگر اصلی میدان سیاست عراق بماند.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده