در آنسوی مرزهای شمالی و غرب دریای خزر آتشِ جنگ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقۀ "ناگورنا قره باغ" زبانه کشید .

آنچه این مناقشۀ بیش از 30 ساله را از درگیری های قبلی بین این دو جمهوری سابق اتحاد جماهیر شوروی متمایز میسازد از یک سو حمایتِ قاطع و همه جانبۀ ترکیه از جمهوری آذربایجان، و از سوی دیگر فاصله گرفتنِ ارمنستان از روسیه و گرایش به غرب نخست وزیر و دولت تازۀ ارمنستان است که 2 سال پیش به اهرم های حکومتی دست یافت.

محدود بودنِ ارمنستان به جهان خارج از قفقاز و از دست دادنِ بخش زیادی از حمایت های سیاسی و بعضا اقتصادی- نظامی روسیه در عرصۀ بین المللی و درگیری های گروههای مختلف سیاسی و دستگاه بوروکراتیک و ساختار هنوز عمل کنندۀ دولتهای سابق ارمنستان در عرصۀ داخلی است. همچنین آمادگی و تدارکاتِ نظامی آذربایجان در سالهای اخیر با تکیه بر حمایت های ترکیه و تکنولوژی پهبادی پیشرفتۀ اسرائیل که موجب شد آذربایجان نسبت به رقیب خود در موقعیت بهتری قرار گیرد.

نظر به اهمیت استراتژیک قفقاز و ارتباط و شناخت و نفوذِ و حضور و همجواری روسیه با قفقاز جنوبی – بویژه در شرایط کنونی جهانِ، از جمله درگیری های انتخاباتی ایالاتِ متحده و نابسامانی های اتحادیۀ اروپا و بحران کرونا و...غرب انگیزه لازم برای اعمال نفوذی مؤثر در این بحران و درگیری نظامی را ندارد. ضمنا روسیه  که بعد از سال 2007 میلادی کمر راست کرد و جهان یک قطبی را به چالش کشید در وضعیت ممتاز و منحصر بفرد در منطقۀ قفقاز قرار گرفته است. برجسته ترین نشانه این موقعیت مذاکرات سه جانبه وزرای خارجه ارمنستان، آذربایجان و روسیه در مسکو ست که به آتش بس موقت در جنگ قفقاز انجامید و در همین هفته اعلام شد که رهبران ارمنستان و آذربایجان برای ادامه گفتگوهائی که وزرای خارجه دو کشور در مسکو با وزیر خارجه روسیه داشتند به روسیه می روند.

با شروع درگیریها میان آذربایجان و ارمنستان در بخشهای جنوبی و شمال شرقی منطقۀ قره باغ و آن مناطقی از خاک آذربایجان که  بیش از 26 سال تحت تسلط ارمنستان است، دولت این کشور مجبور به درخواست حمایت و کمک از روسیه شد. مضافا اینکه کشور ارمنستان عضو "سازمانِ قرار داد امنیت جمعی"( одкб) میباشد و انتظارِ کمک از محور اصلی این سازمان یعنی روسیه را دارد. این انتظار بعد از تماس نوبتی نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان با ولادیمیر پوتین در 6 اکتبر جاری بیان شد. البته پوتین ضمن اعلام حمایت از تمامیت ارضی ارمنستان، خواهان توقف جنگ و نشستن پشت میز مذاکره برای یافتن راه حلی دراز مدت تاکید کرد.

با بالا گرفتنِ درگیریها و استفاده از سلاح های غیر متعارف و موشک های استراژیک و دستیابی به نشانه هایی از انتقالِ نیروهای غیر بومی، کردها و بالاخره نیروهای تروریستی از ترکیه به جبهه های جنگ قره باغ و خطر گسترش این درگیری ها و  بین المللی شدنِ آن، ولادیمیر پوتین طی تماسی با رهبران دو کشور آذربایجان و ارمنستان خواهان "آتش بسِ" فوری شد.

هر چند تلاشهایی از سوی دیگر کشورها از جمله ایران  برای میانجی گری مطرح شد، اما این تنها روسیه بوده که هم از جنبۀ حضور و مجاورت و هم از لحاظ تاریخی- فرهنگی و از همه مهمتر از نگاه نظامی- استراتژی میتوانست و میتوانید بازیگر و میانجی واقعی بین دو کشور درحال جنگ باشد.
حال باید دید در مذاکرات مستقیم رهبران آذربایجان و ارمنستان که احتمالا پوتین نیز در آن حضور خواهد یافت نتیجه نهائی برای پایان جنگ بدست می آید؟

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده