سرگی لاوروف وزیر خارجه ی روسیه ی به تازگی در مصاحبه یی گفته است که معادلات قدرت در جهان در حال دگرگونی است و قطب بندی های نوینی در حال شکل گیری. به گفته ی او غرب چنین تحولی را نمی پسندد و در برابر آن قرار گرفته است و میخواهد چندین سده سلطه ی خویش را حفظ کند. او به اهمیت پایبندی کشورها به نظم بین الملل در چارچوب سازمان ملل و التزام به قطعنامه های آن اشاره کرد.

هر چند سخنان لاوروف برخی واقعیت ها را بیان میکند اما این سخنان بازتاب همه واقعیت و بویژه موقعیت دشوار روسیه و چالشهای مختلفی که با آن روبررو ست، نیست. امروز روسیه در قفقاز، بلاروس، سوریه، لیبی و شرق مدیترانه با کشورهایی که منافع گاه متضاد دارند در کشمکش است. درگیری میان ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ و خطر کشیده شدن پای گروههای مسلح اسلامگرا به آن، تازه ترین نمونه ی چالشی است که روسیه را بار دیگر در برابر ترکیه قرار داده است. ترکیه برای روسیه، ثبات منطقه و جلوگیری از نفوذ بیشتر ناتو در شرق اهمیت دارد. بعلاوه روسیه با ارمنستان هم توافق های نظامی و تعهدات امنیتی دارد. مهم است که ارمنستان هم به مدار غرب نلغزد.

توسعه طلبی ترکیه در سالهای اخیر یکی دیگر از نشانه های دگرگونی معادلات قدرت در منطقه است. تضعیف ایران زیر بار ۴ دهه سیاست های تنش آفرین جمهوری اسلامی و همچنین فشار تحریم های ایالات متحده آمریکا فرصتی را برای ترکیه و برخی دیگر کشورهای منطقه فراهم کرده تا حوزه ی نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را گسترش دهند. نزدیک شدن امارات متحده عربی و بحرین به اسراییل قطب بندی منطقه یی جدیدی است که در برابر ایران و ترکیه در حال شکل گیری است. جبهه یی که احتمالا کشورهای عربی دیگر هم در آینده به آن میپیوندند.

با ادامه ی جنگ میان ارمنستان و آذربایجان، اردوغان هفته ی گذشته و چندی پس از آغاز درگیریها در قره باغ با ولادیمیر پوتین تلفنی گفتگو کرد. این گفتگو و واکنش روسیه به آنرا میتوان به ادامه ی همکاری دو کشور حول مسايل منطقه یی تعبیر کرد. اما آنچه اشکارتر شده، موقعیت دشواری است که روسیه در آن قرار دارد. از یک سو ادامه ی همکاری با ترکیه و دور نگه داشتنش از ناتو برای ثبات منطقه اهمیت دارد. از دیگر سو اما ترکیه و توسعه طلبی منطقه یی اش خود به عاملی بی ثبات کننده در خاورمیانه و قفقاز بدل شده است. شیوه ی حل مساله ی قره باغ اهمیت ترکیه در سیاست کلان روسیه را بیش از پیش معلوم خواهد کرد. بویژه اگر تماس اردوغان در نهایت با آغاز مذاکراتی در چارچوب گروه مینسک همراه شود و قره باغ به آذربایجان بازگردانده شود. با ادامه ی توسعه طلبی ترکیه از شرق مدیترانه تا قفقاز این احتمال هم وجود دارد که روسیه برای ایجاد توازن و تا حدی مقابله با ترکیه با ایران روابط دوجانبه ی محکمتری برقرار کند.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده