و هما هوشمند راد

 تمام جنبش های اجتماعی ایران، که امروز با اشکال مختلف- از جمله NGO- در صحنه سیاسی- اجتماعی کشور حضور دارند، دارای پیشینه و پیشگامانی اند که فراموش کردن نقش تاثیر گذار آنها و بنیانگذاران و کوشندگان آنها نه شرط انصاف است و نه شرط ضرورت درس آموزی از تجربه گذشتگان. از آن جمله است جنبش ترقیخواهی و برابرجوئی زنان ایران که  نزدیک به 9 دهه در ایران سابقه فعالیت سازمانی دارد.

1- جمعه 21 بهمن 1362 جمیله صدیقی، از پیش کسوتان جنبش کمونیستی ایران و مبارز برجسته راه کسب حقوق اجتماعی برای زنان ایرانی در سن هشتاد سالگی چشم بر جهان فرو بست. جمیله صدیقی، در سال 1282 در شهر رشت زاده شد. در هفده سالگی یعنی در سال 1299 فعالیت های حزبی و اجتماعی خود را آغاز کرد. پیش از عضویت در حزب توده ایران در سال 1320، عضو حزب کمونیست ایران بود. باتهام فعالیت های کمونیستی دو بار زندانی شد. بار اول چهار سال و بار دوم یک سال در زندان رضا شاهی بود و سپس تبعید شد.

پس از شهریور 20 و سقوط پهلوی اول، جمیله صدیقی به حزب توده ایران پیوست و از آنجا که مبارزه در راه احقاق حقوق زنان را امری ضروری می دانست فعالیت خود را در این عرصه متمرکز کرد. او مدتی مسئول تشکیلات زنان ایران بود و در چندین کنگره جهانی زنان به عنوان نماینده زنان مترقی و دمکراتیک ایران شرکت کرد. چهار سال پس از کودتای 28 مرداد 1332، جمیله صدیقی که مورد پیگرد بود از جانب حزب به خارج از کشور اعزام شد. او پس از انقلاب بهمن 57 به علت کهولت و بیماری نتوانست بلافاصله به میهن بازگردد و بعدها نیز به دلیل بسته شدن فضای سیاسی کشور، بازگشت او به ایران غیرممکن شد.

2- "هما هوشمند راد" از جمله پیشگامان جنبش برابری حقوق زنان با مردان در ایران است، که در سال 1354 و در مهاجرتی ناخواسته به درود حیات گفت. هما هوشمند راد از بنیانگذاران و اعضای هیات تحریریه مجله "بیداری ما" ارگان سازمان زنان ایران بود. در سال 1303 در شیراز متولد شد و در تهران از دانشسرای عالی که از معتبرترین مراکز تحصیلات عالی وقت در ایران بود فارغ التحصیل شد. اندک زمانی پس از پایان تحصیلات، به ریاست کتابخانه دانشسرای عالی ایران منصوب شد و سپس، همزمان با فعالیت در سازمان زنان ایران، از برجسته ترین کادرهای مبارزات صنفی فرهنگیان کشور شد.

بدنبال ترور ناتمام شاه توسط ناصر فخرآرائی در سال 1327 و غیرقانونی اعلام شدن حزب توده ایران، یورش به کلیه سازمان های مترقی آغاز شد و سازمان زنان از آن جمله بود. هوشمند راد، در فاصله سال های 1327-1332 در مرکز رهبری سازمان زنان ایران قرار گرفت و تمام استعداد خود را صرف جلب زنان و بازسازی تشکیلاتی این سازمان کرد و سرانجام، در دوران حکومت دکتر مصدق که سازمان زنان ایران رسما مجوز فعالیت دریافت داشت، دبیرکل این سازمان شد. او در کنار تشکیلات زنان، توانست "کمیته دفاع از کودکان ایران" را پایه ریزی کند.

پس از کودتای 28 مرداد و یورش به کلیه سازمان های حزبی، نوبت به سازمان زنان و کمیته دفاع از کودکان ایران و شکار رهبران و کادرهای این سازمان ها شد. هوشمند راد تا مدت ها پس از کودتای 28 مرداد نیز در ایران ماند و کار در شرایط مخفی را با هسته هایی از کادرهای باقی مانده از سازمان زنان ادامه داد. سال های سخت بیکاری، بی پولی و خانه بدوشی او تا دستگیری خسرو روزبه ادامه یافت و از آن پس ناچار به جلای وطن شد. در شهرلایپزیک آلمان دمکراتیک وقت مستقر شد و پس از اندک زمانی فعالیت در سازمان های جهانی زنان را آغاز کرد. تشکیل کمیته تدارک "کنگره جهانی سال زن" و انتشار نشریه "واقعیت زندگی زنان ایران" آخرین یادگارهای اوست!

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده