21 ژوئن خبر تصرف شهر بلخ توسط «طالبان» در شمال افغانستان منتشر شد. مخالفان دولت کابل موفق شدند جاده مهم استراتژیک را سد کنند و اکنون به مرکز استان مزار شریف نزدیک هستند که از مرزهای ازبکستان فاصله زیادی ندارد. طالبان همچنین چندین شهرک در استانهای مرزی با تاجیکستان مانند ولایت«فراه»،«فاریاب»،«تخار» و «قندوز»ر ا همراه با غنایم بسیار تصرف کردند. پیشتر آنها «بغلان» را اشغال کرده بودند و از مدتها پیش مسیری را که از طریق «سالنگ» که شمال و جنوب کشور را بهم متصل می کند، کنترل می کنند. طالبان فقط در ماه گذشته تقریبا حدود 40 شهرستان از 387 شهرستان را تصرف کردند و در 116 شهرستان جنگ در جریان است. واحدهای دولت افغانستان بلادرنگ برای دفاع از مزارشریف اعزام شدند، اما شکست مداوم آنها شانس نگه داشتن شهر را زودگذر و دست نیافتنی می کند. از ولایات مختلف گزارشهایی درمورد پیوستن نظامیان رژیم کابل به اردوگاه دشمن اغلب همراه با تجهیزات سنگین دریافت می شود. ولایت «بلخ» برای ده ها سال در تسلط یکی از مشهورترین و با نفوذترین سیاستمدار افغانستان، رهبر نظامی ازبکهای محلی بنام «عبدالرشید دوستم» که مدتها در ترکیه زندگی کرده و ارتباطات گسترده ای چه در این کشور و چه در ازبکستان دارد تلقی می شد. گزارشات اخیر گواهی می دهد که پنتاگون در جستجوی «سکوی پرش» به خاک کشورهای همسایه با افغانستان است. موفقیتهای بزرگ نظامی طالبان با بحث های شدید درباره«نقش جدید ترکیه» پس از پایان احتمالی عملیات «آزادی شکست ناپذیر» تا سپتامبر، همزمان شد. تا 11 سپتامبر، چندین هزار سرباز باقیمانده آمریکایی و تقریباً 7 هزار"متحد" امریکا افغانستان را ترک کرده و به حضور 20 ساله نظامی پایان خواهند داد.  دلیلی بر این باور وجود دارد که پس از این مسئله کشور کوه ها و بیابانها بدون داشتن ساحل دریایی سرانجام در هرج و مرج بیشتر فرو خواهد رفت؟ در آخرین نشست ناتو که افغانستان یکی از موضوعات اصلی آن بود، در مورد انتقال مسئولیت فرودگاه بین المللی کابل به ارتش ترکیه خبر داده شد. رئیس جمهور ترکیه «اردوغان» ضمن توسعه این ایده پس از دیدار با «بایدن» رئیس جمهور امریکا پیشنهاد انجام عملیات مقتضی با مشارکت پاکستان و ... مجارستان را داد. ممکن است آمادگی بوداپست برای اعزام سربازان خود به افغانستان تحت حمایت ماموریت ترکیه تلاشی برای دلجویی از شرکای ناتو باشد که رژیم  مجارستان را بخاطر بی اعتنایی و نادیده گرفتن ارزشهای اروپایی به سختی مورد انتقاد قرار دادند. احتمالا چنین ملاحظاتی، حداقل تا حدی رهبر ترکیه را تشویق می کند. برخی از این ملاحظات بطور مستقیم بر کشورهای سابق اتحاد شوروی، آن هم نه تنها برآسیای میانه یا قفقاز اصابت کرده و تاثیر می گذارد (سفر اخیر رهبر ترکیه با آواز و رقص بنمایش گداشته شد). اگر به برخی از نشریات ترکیه باور کنیم، سخن می تواند درمورد بازی مستقل آنکارا در افغانستان با تکیه بر «خدنگهای اردوغان»-  اسلام سیاسی، پان ترکیسم و نئوعثمانیسم باشد. آنکارا همه نمایندگان اقلیت های ترک افغانستان (ازبکها، ترکمن ها، ایماق ها، قرقیزها تا حدودی اویغورها و قزاق هایی که از سین کیانگ آمده اند) را بعنوان «تورک» در نظر می گیرد، که ارجحیت های سیاسی آنها «در شمال افغانستان نه تنها بر اساس تعلقات اتنیکی، بلکه حدود 5/7 میلیون ترک در ترکیب طالبان یا طرفدار طالبان هستند». هزاره ها را هم نباید فراموش کرد (که بطور سنتی طالبان با شیعیان دارای منشاء ترک- مغولی در ولایت بامیان خصومت دارد)  و عقیده بر این است که روی هم رفته گویا 27 درصد جمعیت افغانستان به «قبایل ترک تبار» تعلق دارد. استانهای «بدخشان»، «تخار»،« قندوز»، «بلخ»،«جوزجان»،«فاریاب»،«بادغیس»، «هرات»،«گور»، «سرپل» و «سمنگان»، «خانه» بهم فشرده و متراکم مردمان «ترک» نامگذاری و تعیین شده اند.

بر نقش بزرگ «رهبران ترک تبار»محلی (ازبک ها و ترکمن ها) در شمال افغانستان به آنکه مناطق اسکان قبایل ترک در اواخر سالهای دهه 1990 بطور کامل تحت کنترل طالبان قرار گرفته اند، تاکید می شود. توجه ویژه ای به دوره سالهای 2002 -2021 می‌شود (اشغال افغانستان توسط آمریکا) و به «سازماندهی مجدد» طالبان باز هم با کمک رهبران محلی ترک اشاره شده است. به ساختار جنبش«طالبان» اکنون ستیزه جویان«حزب اسلامی ترکستان شرقی» نیز وارد شده است. به این واقعیت باید توجه کرد که «ارزیابی سنتی در مورد طالبان بعنوان جنبش کاملا پشتونی و تصور اینکه آنها ایده سلطه پشتون ها را بهمراه دارند» «از نقطه نظر درک روند فعلی در افغانستان» از واقعیت بدور است. احتمال میدهیم که همه اینها در مذاکرات با واشنگتن بمنظور اثبات«ارزنده و بی بدیل بودن» ترکیه در افغانستان بعنوان برگ برنده استفاده خواهد شد. در جریان «کنفرانس دیپلماتیک» که توسط «آک سارای» (کاخ سفید. کاخ ریاست جمهوری ترکیه در آنکارا- مترجم)  در«آنتالیا» برگزار شد، وزیر امور خارجه ترکیه«چاووش اوغلو» از برخی موانعی که کشورش با آن روبرو است ابراز تاسف کرد. اگر چه «محمد حنیف اتمر» وزیر امور خارجه افغانستان که در کنفرانس «آنتالیا» حضور داشت، از ایده آنکارا در زمینه تامین امنیت فرودگاه حمایت کرد و کابل نقش احتمالی پاکستان در این امر را رد می کند. بر اساس اظهارات اخیر «جک سالیوان» مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا جنبه های فنی این موضوع در حال بحث و بررسی است. آنکارا گذشته از تامین مالی این ماموریت بدنبال پشتیبانی لجستیکی از جمله استقرار  پهپادها و تجهیزات نظامی از متحدان ناتو است. نقش جدید ترکیه در افغانستان تنها کنترل احتمالی فرودگاه اصلی این کشور که منبع قاچاق مواد مخدر بین المللی است، نیست. تصادفی نیست که شرکای غربی استانبول را بعنوان محل برگزاری کنفرانس در مورد افغانستان انتخاب کرده اند. اکنون فرستادگان ویژه ترکیه با اطلاع  واشنگتن، اما ضمن از نظر دور نداشتن اهداف بلند مدت خود، بطور فعال در حال تماس با نمایندگان «ترک تباران» هم در افغانستان و هم در جمهوری های آسیای میانه هستند. در این میان برخی گروه های طالبان به «اردوغان» در مورد ضرورت ترک کشور بهمراه متحدان خود در ناتو و مرتکب نشدن «اشتباه بزرگ» هشدار دادند. با وجود این «ج.سالیوان» می گوید که تهدیدهای طالبان نباید ترکیه را از ماموریت شرافتمندانه آینده او در فرودگاه پایتخت افغانستان باز دارد:«ما معتقد نیستیم که آنچه طالبان بطور علنی اعلام کرده باید مانع تلاش های بعمل آمده کنونی برای ایجاد این حضور امنیتی شود، که به نوبه خود امکان ماموریت های بین المللی و موثر بودن ماموریت های  دیپلماتیک را می‌دهد». هرچند «آنکارا» بعید است در حل بحران افغانستان نقش اساسی داشته باشد (رقابت بسیار شدید است)، با این حال ایجاد زیر ساخت نفوذ ترکیه در افغانستان پیامدهای طولانی مدت برای جمهوری های شوروی سابق واقع در شمال "آمودریا"  و "پنجاب" خواهد داشت.  در قلمرو فدراسیون روسیه مناطقی وجود دارند که ایدئولوگهای « توران بزرگ» می توانند روزی «خانه ترکی» را اعلام کنند!

https://www.fondsk.ru/news/2021/06/25/o-novoj-roli-turcii-v-afganistane-53865.html

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده