روزنامه پراودا- ترجمه آزاده اسفندیاری

اختلاف نظر جمهوری های آسیای میانه بر سر روابط با افغانستان شدت می گیرد. در شرایطی که مقامات تاجیکستان، احتمال تهاجم طالبان به کشورهای همسایه را محتمل می دانند، برخی از دیگر  جمهوری ها با دادن کمک‌های انسان دوستانه و وعده‌های اجرای پروژه های متنوع، در پی پیدا کردن زبان مشترک با طالبان می باشند.

قدرتگیری طالبان و تسخیر حکومت در افغانستان نشانگر یک واقعیت آشکار است. از طرفی رفتار تحقیر‌آمیز ایالات متحده و دیگر قدرت‌های امپریالیستی را نسبت به خدمتگذارانی که به اشغال کنندگان کشورهای خود کمک می‌کنند بروشنی نشان داد، از طرفی دیگر، حاکمیت طالبان، ایجاد اتحادیه آسیای مرکزی (برمحوراسلام گرایی افراطی) را در آینده‌ امکان‌ پذیر خواهد کرد. نظریات و ایده‌ها در باره تشکیل اتحادیه، همواره بر زبان جاری می شوند اما حتی آرزوهای خوب نیز همیشه جامه عمل نمی پوشند چه رسد به اینکه اسلام گرایان بتوانند در منطقه، جمهوری ها را زیر یک پرچم سازمان دهند.

با بوجود آمدن شرایط جدید، تاجیکستان بر خطر طالبان در افغانستان تأکید می‌کند. بر همین اساس اخیراً مانورهای نظامی کشورهای عضو پیمان جمعی(1)، در این جمهوری برگزار شد. شیر علی میرزو، وزیر دفاع تاجیکستان در جمع سران ارتش از حاکمیت فاجعه بار طالبان در کشور همسایه سخن گفت: « جنبش طالبان که حاکمیت را با زور بدست گرفته است، قادر به تضمین عملکرد ساز و کار قدرت در یک روند طبیعی نیست. گروه‌های تروریستی به سلاح های زیادی دست یافتند و مواضع خود را بشکل قابل توجهی تقویت کرده اند و شرایط را برای تبدیل افغانستان به سکوی پرشی جهت دخالت در منطقه مهیا می کنند».

سایومین یاتیموف، رئیس کمیته امنیت این جمهوری نیز در باره وضعیت بوجود آمده ابراز نگرانی کرد و گفت، روزانه بین 500 تا 600 نفر تلاش می‌کنند تا از مرز افغانستان گذشته و خود را به تاجیکستان برسانند. تعداد پناه جویان تا به حال به بیش از 15 هزار نفر رسیده است. ادامه بالا رفتن تعداد مهاجرین و پناهجویان نه تنها امنیت کشور ما، بلکه امنیت دیگر جمهوری های آسیای میانه را نیز مورد تهدید قرار می دهد. هرچند این تهدید برای کل جمهوری های پسا شوروی عمومیت دارد اما مناطقی که دارای جمعیت مسلمان می‌باشند از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

مقامات تاجیکستان برای توجیه هراس خود به شبه نظامیان خودی اشاره دارند. در ماه اکتبر، مهدی ارسلان( ملقب به محمد شریف اف) رهبر گروه انصارالله، آمادگی خود را برای حمله به این جمهوری اعلام کرد. سازمانی که عمدتا از شهروندان تاجیک تشکیل شده است و با تهاجم به ولایت بدخشان، هم مرز با تاجیکستان کنترل آن را بدست گرفتند. نثور احمد احمدی، معاون والی این ولایت از ورود واحد های زبده طالبان، به شمول بمب گذاران انتحاری به آنجا خبر داد. احمدی، بمب گذاران انتحاری را«جنگجویان شجاع» خواند که بدون آن‌ها پیروزی بر ایالات متحده آمریکا در افغانستان امکان‌ پذیر نبود.

اظهارات مقامات در شهر دوشنبه تنها به هشدار محدود نمی شود. بنا بر گزارش رسانه ها، پس از سقوط حکومت توسط طالبان برخی از مقامات سابق، از آن جمله بسم الله خان محمدی، وزیر دفاع پیشین، صلاح الدین ربانی وزیر امور خارجه سابق، امراله صالح معاون بازنشسته رئیس جمهور و احمد مسعود، رئیس مقاومت مسلحانه ولایت پنجشیر به تاجیکستان پناه برده اند. کابل از حضور این ولایت مداران سابق در تاجیکستان بشدت عصبانی است و ادعا دارد پذیرش این افراد « دخالت در امور افغانستان» تلقی می شود.

بر خلاف تاجیکستان، دیگر جمهوری ها از در دوستی با طالبان در آمدند. اواسط ماه اکتبر یک هیات از قزاقستان، به سرپرستی یرژان کازیخان، نماینده ویژه رئیس جمهور این کشور در امور بین المللی از کابل دیدار کرد. این هیات مورد استقبال عبدالغنی برادر، معاون اول نخست وزیر و امیر خان متکی، وزیر امور خارجه قرار گرفت. در این ملاقات احیای روابط تجاری، اقتصادی و آموزش دانشجویان افغان در قزاقستان مذاکره کردند. هر چند این هیات با دست خالی وارد کابل شد اما دولت این کشور، با ارسال 5 هزار تن آرد به افغانستان و پیشنهاد تهیه واکسن کرونا ویروس "کازواک" را به این کشور داد.

در بین کشور های همسایه، دیپلماسی ازبکستان نسبت به دیگران فعال تر بود. عبدالعزیز کمیلوف، وزیر خارجه این کشور در تاریخ 7 اکتبر در یک سفر رسمی وارد کابل شد. کمیلوف، در ملاقات با رهبران طالبان، در باره ساخت انتقال برق سرخان- پلخمری و خط آهن ترمز- مزار شریف- کابل- پیشاور، گفتگو کردند. در عین حال در باره مشارکت تاشکند در باز سازی فرودگاه مزار شریف افغانستان توافق به عمل آمد.

پس از سفر 9 روزه وزیر امور خارجه ازبکستان، هیاتی از رهبران طالبان، با سرپرستی عبدالسلام حنفی، معاون دولت افغانستان، با سفر به شهر مرزی ترمز ازبکستان، با سردار اومور زاکوف، نخست وزیر این کشور ملاقات کرد. در این دیدار طرفین در باره موضوعاتی که در کابل مطرح شده بود مذاکره کردند و قرار بر این گذاشته شد تا برای اجرای توافقات، گروه‌های تخصصی کاری ایجاد کنند. اضافه بر آن، توافقی در باره توسعه «نقشه راه» برای روابط آینده دو کشور بدست آمد. یکی دیگر از نکات مورد نظر طرفین نیز تشکیل یک کمیسیون بین دولتی است.

انتخاب شهر ترمز ازبکستان برای مذاکرات و گفتگو را نباید تصادفی قلمداد کرد. این شهر به جایگاهی جهت ارسال کمک‌های بشر دوستانه به افغانستان تبدیل شده است. تا به حال به این محل 32 تن کالاهای بشر دوستانه توسط کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، 40 واگن غذایی دریافتی از برنامه جهانی غذای سازمان ملل تحویل داده شده است.

در ارتباط با در پیش گرفتن سیاستی واحد توسط جمهوری های سابق اتحاد شوروی برای مبارزه و تهاجم احتمالی طالبان به جمهوری های همسایه، تاشکند چنین تهدیدی را رد می کند. بنا بر گفته کامیلوف، سازمان های افراطی مستقل می‌توانند عامل تهدید باشند و نه اینکه کل حکومت افغانستان خطر آفرین است. در ضمن این دیپلمات ازبک، اشاره کرد که ازبکستان قرار ندارد به سازمان پیمان امنیت جمعی، پیمانی که در سال 2012 از آن بیرون آمد باز گردد. وی می گوید، جمهوری ما از توانایی قابل توجهی برای امنیت ملی خود، برخور دار می باشد.

سرانجام اینکه: هنوز نمی‌توان پیش‌بینی کرد که کدام استراتژی چاره ساز است. هر چند حوادث آینده زمان آن را نشان خواهد داد اما بعید است که چنین سر در گمی آشکار بین نزدیک‌ ترین همسایه های افغانستان بتواند منافع مردم منطقه را تأمین کند!

-----------------------------------------------

1 – اعضای فعلی سازمان امنیت جمعی را کشورهای ارمنستان، بلاروس، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان تشکیل می‌دهند و کشورهای افغانستان و صربستان عضو ناظر این پیمان می باشند.

( بنا بر نظر مفسران روسیه، طالبان در یک پیوند ناگسستنی با پاکستان قرار دارد و با کمک‌های همه جانبه ارتش این کشور در کابل به قدرت رسید. در حال حاضر بین جمهوری خلق چین از یک سو، و از سوی دیگر، ایالات متحده جدالی سخت برای نفوذ در این کشور وجود دارد. ارتش پاکستان طرفدار  حضور چین در افغانستان است و دولت این کشور بین چین و آمریکا نقش دوگانه ای را بازی می‌کند م.). 

 

https://gazeta-pravda.ru/issue/118-31178-2627-oktyabrya-2021-goda/opasnyy-

razlad-na-afganskom-napravlenii

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده