زخم کودتای

خونین ژنرال ها

بر تن مردم شیلی

ترجمه و تدوین- عسگر داودی

«ویکتور خارا» خواننده مردمی شیلی پنج روز پس از کودتای نظامی 11 سپتامبر سال 1973 دستگیر، شکنجه و در 16 سپتامبر همان سال با 44 گلوله به قتل رسید. دو افسر بازنشسته ارتش شیلی به طور مستقیم در این جنایت دست داشته و 5 افسر دیگر نیز در این قتل مشارکت داشته اند.

اکنون که انتخاباتی جدید در شیلی برای مجلس و ریاست جمهوری در این کشور جریان دارد و طرفداران پینوشه در یک گروهبندی حزبی وارد این دو انتخابات شده اند، جا دارد تا نگاهی به تنها بخشی از جنایات آن کودتا داشته باشیم. کودتائی که گفته می شود الهام گرفته شده از تجربه کودتای 28 مرداد ایران بود. آنچه را میخوانید ترجمه ایست از مقاله ای که نشریه اشپیگل در این ارتباط منتشر کرده است:

11 سپتامبر 1973 روزی است که ارتش شیلی با حمایت امریکا علیه دولت قانونی «دکتر سالوادور آلنده» دست به کودتائی خونین زد و یکی از مخوف ترین دیکتاتوری های معاصر را دراین کشور به مدت 16 سال برقرار کرد.

«ویکتور خارا» هنرمند سوسیالیست شیلی که از طرفداران «سالوادور آلنده» رئیس جمهور قانونی شیلی بود، پس از کودتا بلافاصله در استادیوم ورزشی سانتیاگو پایتخت شیلی پس از شکنجه به همراه صدها تن از طرفداران چپ و سوسیالیست رئیس جمهور اعدام شد. دولت کودتا بویژه به هنرمندی چپگرا که از طرفداران پرو پا قرص رئیس جمهور سوسیالیت بود، کینه داشت. نفوذ توده ای «ویکتور خارا» در میان خلق شیلی بی نظیر بود و هنوز نیز از این محبوبت ادامه دارد.

در سال 2009 همزمان با آغاز دوران ریاست جمهوری خانم «میشل باچلت» برای بررسی دقیق چگونگی قتل، نبش قبر «ویکتور خارا» انجام شد. 6 ماه پس از آن با حضور رئیس جمهور وقت خانم «میشل باچلت» در سانتیاگو طی مراسمی با احترام تمام به خاک سپرده شد. خانم «میشل باچلت» خود نیز یکی از قربانیان کودتای آمریکائی پینوشه بود، پدر او به جرم طرفداری از رئیس جمهور سوسیالیست «سالوادور النده» از جمله قربانیان کودتا بود و خود او و مادرش نیز از جمله زنانی است که پس از کودتا زندانی شد.

ژنرال «آگوستو پینوشه» فرمانده کل نیروهای مسلح شیلی با توطئه و نقشه سازمان "سیا" که از جناح راست اپوزیسیون مخالف آلنده حمایت میشد، با توسل به کودتا دولت منتخب سالوادر آلنده را سرنگون کرد. «هنری کیسینجر»، وزیرخارجه وقت آمریکا که مخالف سرسخت حکومت «سالوادور آلنده» بود، دستور طراحی این کودتا را به سازمان سیا داد و از نزدیک اوضاع را زیر نظر داشت. صبح روز ۱۱ سپتامبر واحدهای نیروی دریایی شیلی بندر «والپازرو» را اشغال کردند. سپس کودتاچیان ارتش به کاخ ریاست جمهوری «لاموندا» در سانتیاگو حمله کرده و کاخ را محاصره کردند، افراد وفادار به آلنده به همراه شخص او دست به مقاومت زده اما حوالی ظهر به دستور پینوشه هواپیماهای نیروی هوایی کاخ ریاست جمهوری را بمباران کرده و سرانجام سربازان موفق به ورود به داخل کاخ شدند. «سالوادور آلنده» از مدافعانش خواست تا کاخ را ترک کنند. پس از اشغال کاخ ریاست جمهوری توسط نظامیان، آلنده کشته شد. «سالوادور آلنده» هنگام مرگ ۶۵ سال داشت. کودتاچیان از حمایت مالی شرکت های چند ملیتی به ویژه «تراست مخابراتی آتی. اند. تی» برخوردار بود. آمریکا در این تراست بالاترین سرمایه گذاری را دارد.

خبرگزاری رویتر بعدها نوشت: بررسی ها نشان می دهد که 3 هزار تن در این کودتا کشته شدند و از سرنوشت 1000 تن هنوز اثری در دست نیست. کلیه این افراد توسط کودتاگران شکنجه شده بودند. هزاران تن نیز توانستند از کشور گریخته و به کشورهای دیگر جهان پناهنده شوند.

اشپیگل نیز در این رابطه نوشت: تا سال 2009 تعداد 3100 تن کشته و 50 هزار تن مفقود الاثر شناسائی شده بود. همچنین تا سال 2009 تعداد 711 تن از عوامل ارتش و پلیس به دلیل زیرپا گذاشتن حقوق بشر و همکاری در کودتا ما بین سال های (1973 ـ 1990) دستگیر و محاکمه شدند. در بین این افراد رئیس «سازمان امنیت پلیس شیلی» قرار داشت که به 300 سال زندان محکوم شد.

به گزارش رویتر رئیس «سازمان امنیت شیلی» در سال 1981 بدلیل یک بیماری غیر عادی به بیمارستانی منتقل شد اما او به طور مخفیانه از طریق نوشتن یاداشتی به خانواده خود اطلاع داد که هرچه زود تر او را از بیمارستان خارج کنند چون عوامل «پینوشه» برنامه کشتن او را دارند. او یک سال بعد به دلیل همان بیماری ناشناخته که بعدا مشخص شد مسمومیت بود، در گذشت. اقوام او در مراسم تشییع جنازه او فریاد میزدند که «پینوشه قاتل اوست». در سال 2009 یک هفته قبل از انتخابات ریاست جمهوری دادستانی تائید کرد که رئیس سازمان امنیت پینوشه کشته شده است. 6 تن در این رابطه دستگیر شدند. کالبد شکافی دانشگاه شیلی تائید کرد او بوسیله گاز خردل و تالیوم مسموم شده است.

--------------------------------------

بخش هائی از یک فیلم سینمائی مربوط به دقایق کودتای شیلی

http://www.youtube.com/watch?v=36mju8Hjejk&feature=related

..........................

فیلمی درباره سالوادور آلنده

http://www.youtube.com/watch?v=sYR4P3qSGaA

..........................

با یاد سالوادوآلنده با صدای ویکتور خار

http://www.youtube.com/watch?v=0GOidDxCLX8

.............................................

ویکتورخارا برای چگوارا خوانده است

http://www.youtube.com/watch?v=xxCjNiaYCnI