ترجمه- آزاده اسفندیاری

روبرت نیگماتولین، عضو برجسته آکادمی علوم روسیه در یک میز گرد، اوضاع اقتصادی و دلایل توسعه نیافتگی روسیه فدراتیو در سال‌های اخیر را بدین شرح مورد بررسی قرار داده است:

سهم روسیه از نظر تولید ناخالص ملی با محاسبه دلار در جهان، تنها 3 در صد است، ضمن اینکه سیر سعودی نیز دیده نمیشود. رکود اقتصادی ما از سال 2013 شروع شد و در 7 سال گذشته متوسط تولید ناخالص ملی حدود 1 در صد (تولید ناخالص ملی در مقابل قدرت خرید) در سال بوده است. در حالی که رقم جهانی، نرخ رشد 3.5 در صد است. سرانه تولید ناخالص ملی روسیه از کشورهای سوسیالیستی سابق( لهستان، جمهوری چک، اسلواکی، رومانی) و همچنین لیتوانی، لتونی و استونی مقامی پایین‌ تر دارد.

با در نظر گرفتن استهلاک دارایی‌های ثابت مانند صنایع، مسکن و خدمات عمومی نا چیز بودن حدود 1 درصد تولید ناخالص ملی نمایان می شود. روسیه از نظر تولید ناخالص ملی بطور سرانه در جهان در جایگاه 50 قرار دارد. از نظر دستمزد بمراتب پایین‌ تر اما به لحاظ داشتن تعداد میلیارد ها مقام نخست را در جهان دارد. یعنی 2.2 برابر بیش از ایالات متحده آمریکا و سه برابر بیشتر از کشور های اتحادیه اروپا و 13 برابر ژاپن.

 از سال 2013 تا 2020 جمعیت روسیه 10 در صد کاهش یافته است و با در نظر گرفتن بیشتر شدن افراد بیکار و کاهش مشاغل می‌ توان رقم 15 در صد را به حساب آورد (خروج متخصصان و کارکنان ماهر از کشور). در عین حال مقدار پس انداز صندوق بازنشستگی کاهش یافته و دولت را بر آن داشت تا راه اصلاحات بازنشستگی نا مطلوبی را به کار گیرد (مردان 65 سال و زنان 60).
با پایین آمدم در‌آمد شهروندان و عدم رونق اقتصادی، طبیعتا رشد جمعیت، سیر نزولی خواهد داشت و کمبود نیروی کار متخصص و مهندسان، وضعیت اقتصادی- اجتماعی را از آنچه که تا به حال ادامه داشته است بد تر خواهد کرد.

از اوایل سال 2000 رشد اقتصادی در بخش کشاورزی شرایط را برای استقلال غذایی کشور مهیا کرد اما وابستگی به منابع خارجی مانند بذر و لوازم تکنولوژیکی مانع از آن شد تا اعتلای اقتصاد روستایی تداوم داشته باشد. ضمن اینکه راه حلی برای مشکلات اجتماعی روستا نشینان روسیه اندیشیده نشد.

نبود تجهیزات و ماشین آلات برای کشاورزان و دامداران مشکلات عدیده ای را موجب گردید و در نتیجه شرایط برای ترک روستا و مهاجرت جمعیت روستایی- خصوصا جوانان- به شهرها فراهم شد که ادامه دارد. توسعه کشاورزی و احیای دامداری وابسته به ابزارهای وارداتی، مانند تولید و فناوری موجود، سهم عظیمی از بودجه کشاورزی را طلب می کند. یعنی تفاوت قیمت خرید و فروش  و اختلاف قیمت به ضرر روستاهاست. وابستگی تکنولوژیکی مجتمع های کشت و صنعت، واردات را افزایش می‌دهد و امنیت غذایی کشور را به مخاطره می اندازد.

بالا رفتن میزان صادرات منابع طبیعی، آلودگی محیط زیست و بلایای طبیعی را تشدید می‌کند، ضمن اینکه نظارت بر محیط زیست و هواشناسی تا اقیانوس ها و قطب شمال نیز پوششی ندارد.

وضعیت مناطقی مانند سیبری و شرق دور واقعاً اسفناک است. با وجود مزایای بودجه دولتی به این مناطق، سهم تولید ناخالص داخلی در خاور دور که از اهمیت ژئوپلیتیکی ویژه ای برخورداراست، از 4 در صد بالا تر نرفته است و مهاجرت از آن مناطق متوقف نمی شود.

مدت 30 سال است که روسیه قادر به فایق آمدن بر فقر شهروندان خود که حدود 30 در صد جمعیت را شامل می‌شود نیست. در روسیه طبقه متوسط حدود 20 درصد جمعیت می‌ باشد و این عده رفاه نسبی دارند، در حالی که این رقم در کشور های اتحادیه اروپا 60 در صد و یا کمی بیشتر است. در کشور ما تعداد کمی از طبقه متوسط مرفه که ثبات اقتصاد و دولت را تعیین می‌ کند مجال رفاه به دیگر شهروندان را نمی دهد.

 بر اساس نظر کارشناسان در روسیه به خانواده‌هایی فقیر میگویند که حدود 15 هزار روبل درآمد دارند ( در شرایط حاضر هر دلار حدود 78 روبل است.م). افرادی که کمتر از 12 هزار روبل درآمد دارند بسیار فقیر تر به حساب می آیند. تنها درآمد سرانه 20 درصد از شهروندان روسیه 40 هزار روبل است که این مبلغ را می‌توان برای گذران زندگی مناسب دانست. در هر حال، عدم رشد اقتصادی مشکلات جمعیتی را در پی خواهد دشت.

میزان مرگ و میر در  سال 2019 در فدراسیون روسیه به میزان 400 هزار نفر رسید که این رقم  بیشتر از کشورهای اتحادیه ارپا است و 220 هزار نفر بیشتر از زمان جمهوری روسیه شوروی سوسیالیستی در سال‌های 1980 تا 1990 است. 

در ارتباط با مقابله کرونا ویروس، مقامات کشور اعلام کردند که وضعیت روسیه بهتر از سایر کشور هاست. ارقام مرگ و میر غیر طبیعی در سال 2020 افزایش یافت و به رقم 800 هزار نفر رسید. رقم جان باختگان روسیه در مقایسه با ایالات متحده و کشورهای اتحادیه اروپا بمراتب بیشتر بوده است. این وضعیت بدین معنا است که سیستم مراقبت های بهداشتی روسیه که به دلیل اصلاحات مخرب سال‌های گذشته اجرا شده، نا کارآمدی خود را نشان داد و نتوانست برای بیماران ناشی از همه گیری کرونا ویروس درمان ارائه دهد.

با وجود بالا بودن نرخ مرگ و میر، بودجه مراقبت های بهداشتی روسیه افزایش نیافته است و در سطح 400 میلیارد روبل قرار دارد. در صورتی که برای رساندن تعداد مرگ و میر شهروندان تا حد اروپای غربی، فدراسیون روسیه به دو برابر بودجه بیشتر نیازدارد اما مقامات کشور در نظر دارند همین بودجه نا کافی اختصاص داده شده را کاهش بدهند که اساساً غیر قابل پذیرش می باشد.

در وجه دیگر نا بسامانی کشور آنست که تعداد کارکنان علمی روسیه به شدت در حال کاهش است. طی  30 سال گذشته تعداد آن‌ها سه برابر پایین آمده و همچنان نیز در به همان پاشنه می چرخد. از سال 2012 تعدا پایان نامه‌ ها دو برابر کم‌ تر شده است. تنها 12 در صد از دانشجویان تحصیلات تکمیلی از پایان نامه خود دفاع می‌کنند. اکثریت آن‌ها نمی‌توانند با بورسیه تحصیلات تکمیلی گذران زندگی کنند و اجبارا باید بفکر درآمد اضافی باشند.

فایق آمدن بر مشکلات نامبرده علاوه بر بهبود رفاه شهروندان، حفظ ثبات کشور و جلوگیری از تلاطم های اجتماعی و بالا بردن توان دفاعی کشور حیاتی است. کاملاً قابل فهم است که غلبه بر بحران با تولید کالا و بالا رفتن در‌آمد مردم امکان‌ پذیر می باشد.

 کشور ما دو راه در پیش رو دارد: باز گشت به یک رشد مداوم که سیر سعودی خواهد داشت و مورد دوم، سرا شیبی، یعنی راه پیشنهادی وزارت اقتصاد با رشد پایین 6.5 درصد در سال و در‌آمد جمعیت با 3.2 درصد. مسیر پیشنهادیی که منجر به فقر بخش وسیعی از مردم کشور، روند زاد و ولد پایین، مرگ و میر بالا، تضعیف آموزش و پرورش، علم و فرهنگ و رکود ادامه دار ده سال گذشته می شود که زمینه‌ ساز بحران های عمیق اجتماعی و عدم ثبات طی سال‌های آینده است.

 تغییرات بنیادی در اقتصاد و حوزه اجتماعی در فدراسیون روسیه، به رهبران جدید و کارآمد نیاز دارد. یعنی متخصصان و کارشناسانی که بتوانند سرمایه گذاری را بطور مؤثر عملی سازند و نظام اقتصادی را با روش‌های علمی مورد بررسی قرار داده و اجرایی کنند. انجام چنین تحولی تغییر سیاست پرسنلی در انتخاب مدیران بلوک های مالی و اقتصادی شرکت های تولیدی را می طلبد.

و کلام آخر اینکه: فدراسیون روسیه برای بقای خود باید مسیر توسعه اقتصادی- اجتماعی خود را تغییر دهد.

https://www.sovross.ru/articles/2176/53808

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده