«سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه و «محمد بن عبدالرحمان آل ثانی»، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر در نشستی در مسکو در مورد موضوعات مورد توجه روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس تبادل نظر کردند. «لاوروف»اظهار داشت که، روسیه از تلاش‌های قطر برای حل و فصل اوضاع افغانستان بسیار قدردانی می کند. وی تاکید کرد که "تلاشهای قطر در مورد روند همکاری که همه نیروهای سیاسی، قومی و سایر نیروهای افغان در آن شرکت خواهند کرد، البته بمنظور جلو گیری از تکرار حشونت ها و به نفع تشکیل نهادهای قدرت و با در نظر گرفتن همه بخشها و اقشار جامعه افغانستان، بسیار مهم هستند. "

امارات شمار زیادی از مردم افغانستان را پذیرفت و موضوع مهاجران در جریان مذاکرات یکی از اصلی ترین آنها بود. قطر بهمراه ترکیه ائتلافی را برای مدیریت و اداره فرودگاه بین المللی در کابل ایجاد کرد که در نتیجه آن فرودگاه بین المللی افغانستان در مدت زمان نسبتا کوتاهی دوباره راه اندازی شد. واضح است که نقش فعال «دوحه» در مسئله افغانستان نمی تواند باعث نگرانی رقبای اصلی این کشور در خاورمیانه در درجه نخست امارات متحده عربی نشود. نخبگان سیاسی افغانستان سالهای متمادی دارایی‌های مالی خود را در امارات متمرکز کرده اند. «ابوظبی» رقیب دیرینه «قطر» برای داشتن موقعیت مناسب در افغانستان است. در این میان قطر ادعا می کند که رهبر جهان اسلام است. همانا دوحه بهمراه اسلام آباد به طالبان برای مذاکره با جهان خارج کمک کردند و آنرا سرانجام در افغانستان به قدرت رساندند. اما امارات نیز قصد ندارد از برنامه های بلند پروازانه خود دست بکشد. افغانستان در خطر تبدیل شدن به عرصه ای جهت آشکار شدن روابط رقابتی است. قطر برای افزایش نفوذ خود به متحد نیاز دارد. بویژه اینکه روسیه در افغانستان رقیب نیست. در ماه مارس «لاوروف» در مورد نشست سه جانبه وزرای خارجه قطر، روسیه و ترکیه اشاره کرد که روند حل و فصل مسئله افغانستان موضوع رقابت با شرکای قطری نیست.

علیرغم اهمیت بی قید و شرط دستور کار سیاسی که در مسکو مورد بحث قرار گرفت، مؤلفه های اقتصادی موضوع کمی نیست. سخن در مورد ساخت و ساز خط لوله گاز پیشنهادی «تاپی» (خط لوله ترکمنستان- افغانستان- پاکستان- هند که طرح انتقال گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر افغانستان به پاکستان و هند است. مترجم) که باید از میادین گاز ترکمنستان از طریق افغانستان، پاکستان و هند به پایانه های دریایی برسد. عملی ساختن پروژه چینی جاده ابریشم جدید باید بر اقتصاد منطقه بطور کلی تاثیر کند. این برنامه ها قطر را بعنوان بزرگترین تولید کننده و تامین کننده گاز طبیعی مایع نگران کرده است. امارات بعنوان عضو «اوپک»، همچنین صادرکننده برجسته نفت و فرآورده های نفتی است. آمریکا تلاش کرد که گاز قطر را بعنوان جایگزین «نورد استریم 2» به اروپا تحمیل کند. در دوره محدودیتهای «کووید» دوحه واقعا شروع به صادرات گاز به اروپا کرد، اما وقتی بهای سوخت کاهش یافت، مجبور شد از این ایده چشم پوشی کند. برای قطر بسیار باصرفه تر است که گاز طبیعی مایع را به بازار آسیا بفرستد، زیرا این بازار کاملا قابل پیش بینی است.

قطر در این زمینه از رقابت سخت با روسیه به توافقات معین رسید و چنین بر می آید که روابط دیپلماتیک و اقتصادی گسترش یابد و این روندها عمیق تر خواهد شد. تنها می توان حدس زد که در سفر وزیر وزارت خارجه قطر احتمالا ایجاد «اوپک کوچک گاز» مورد بحث قرار گرفته باشد. در هر صورت با توجه به نتایج نشست اعلام شد که تا پایان سال جاری در «دوحه» نشست غیر حضوری (آنلاین) کمیسیون همکاری‌های تجاری، اقتصادی و فنی روسیه و قطر برگزار خواهد شد. برای روسیه روابط متقابل با قطر در بخش گسترش همکاری با ایران مبرم است. قطر تنها کشور منطقه است که تقریبا با جمهوری اسلامی ایران روابط متقابل متحدانه دارد. بیش از 20 سال قطر و ایران بطور مشترک یکی از بزرگترین میدان های گازی جهان، یعنی پارس جنوبی را توسعه می‌دهند. بین این دو کشور مقررات تجارت آزاد نیز وجود دارد. یاد آوری می کنیم که هم روسیه و هم ایران در چارچوب اتحادیه اقتصادی اورآسیا در سال 2020 مقررات موقت منطقه آزاد تجاری را به دائمی تبدیل کردند و همزمان تنوع و ترکیب کالاهای موجود در منطقه را گسترش می‌دهند. قطر نیز می تواند از این مزیت استفاده کرده و پیشنهاداتی ارائه دهد. تا همین اواخر روسیه محصولات کشاورزی را به قطر صادر می کرد و از بنادر خود بعنوان پایگاهی برای صادرات مجدد محصولات خود بعدا استفاده کرد. اکنون برای قطر فرصتی مشابه  پدید می آید. همکاری با قطر برای روسیه اهمیت دارد، زیرا سهم تجهیزات و خدمات غربی برای صنعت نفت و گاز این کشور براساس برآوردهای موجود، بیش از 65 درصد است. علاوه بر این تجهیزات نیاز به نوسازی دارند. از طریق روابط تجاری با قطر، امکان دارد این مشکل تا حدی حل شود. هدف استراتژیک روسیه مانند قطر این است که از وابستگی واردات در بخش نفت و گاز از غرب بیرون بیاید. از این رو مسکو اهمیت خاصی به سطح جدیدی از همکاری و تولید مشترک تجهیزات نفت و گاز می دهد. هر دو کشور در این رشته دستاوردهای جدی دارند. در بخش پالایش عمیق نفت قطر از روسیه جلوتر است (به نسبت 95 و 75 درصد). در همان سطح-  برای رهایی از وابستگی به آمریکا و شرکای آن-  قطر به فناوری های اطلاعاتی روسیه علاقه دارد. مشخص است که «دوحه» تلاش می کند فناوری اطلاعات نیرومند خود را ایجاد کند. چرا نباید تشریک مساعی کرد؟ جالب است که «آل ثانی» از مسکو به کابل رفته و در آنجا با «ملا محمد حسن آخوند» نخست وزیر افغانستان گفت و گو کرد. نماینده «دوحه»  پس از تصرف کابل توسط طالبان در ماه اوت، نخستین مقام عالی رتبه خارجی بود که به کابل سفر کرد. آنگونه که وزارت خارجه قطر گزارش داد رهبر آن کشور از رهبران جدید افغانستان خواست که «همه طرفهای افغانستان را در آشتی ملی مشارکت دهند.»

https://russtrat.ru/comments/15-sentyabrya-2021-0010-6082

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده