ترجمه و تدوین- آذرنگ

یک باله سیاسی از چند ماه پیش در خاورمیانه آغاز شده که ایران تماشاگر آن نیست بلکه خود یکی از رقصندگان این باله است. حضور پوتین و اردوغان در تهران بخشی از این باله بود.

روسیه، ترکیه، امریکا و ایران بازیگران اصلی در بحران سوریه اند. بحرانی که از سال 2011 دراین کشور آغاز شده و هنوز هم به پایان نرسیده است.

مسکو و تهران از بشار اسد حمایت می کنند در حالی که آنکارا از اسلامگرایانی که یک سر آن به اخوان المسلمین می رسد و سر دیگرش به داغش.

این سه کشور در سال 2017 برای خاتمه جنگ در سوریه، مذاکراتی را آغاز کردند که بعدها معروف شد به مذاکرات "آستانا". اما همه ابتکارها در اختیار این سه کشور نیست، بلکه امریکا و اسرائیل نیز در بحران سوریه نقش آفرین هستند. پیش از دیدار اخیر پوتین، رئیسی و اردوغان در تهران، ترکیه تهدید کرده بود که عملیات نظامی جدیدی را در شمال سوریه - در "تل رفعت و منبج،" دو منطقه تحت کنترل یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه آغاز خواهد کرد. مناطقی  که ترکیه  به دنبال کنترل آن است تا منطقه ای امن به وسعت 30 کیلومتری در مرزهای مشترک با سوریه ایجاد کند.

چند روز پیش از اجلاس تهران، "مظلوم عبدی"، فرمانده کل نیروهای سوریه دموکراتیک (ِّاف .د. اس) که از نیروهای مسلح و در حال جنگ با ارتش سوریه است و از جانب امریکا حمایت می شود گفت که امیدوار است کردها "به عنوان ابزار چانه زنی" در مذاکرات مورد استفاده قرار نگیرند. این نیروها در یک دوره با حمایت امریکا با داعش در سوریه جنگیده بودند.

تهران و مسکو رسما با تهاجم جدید ترکیه در خاک سوریه مخالف هستند و معتقدند که حضور نظامی ترکیه در منطقه بی ثباتی  ایجاد می کند. اما آنکارا برای خنثی سازی این مخالفت ها، چند برگ تازه برای بازی سیاسی دراختیار دارد. نخست تبدیل شدن به واسطه ای جهت مذاکرات میان روسیه و اوکراین با هدف صادرات غله اوکراین از طریق بنادر آن کشور و سپس دریای سیاه. مذاکراتی که به نتیجه رسید و اردوغان آن را برگ زرینی در کارنامه خود تبلیغ می کند.

ترکیه حتی اطمینان داد که 20 کشتی باری در دریای سیاه آماده بارگیری سریع غلات اوکراینی به مقصد اروپاست. درست در زمانی که رئیس دیپلماسی اتحادیه اروپا "جوزف بورل"، تأیید کرد که غلات اوکراین و صادرات آن "مسئله مرگ یا زندگی" است.

 ترکیه، که یکی از اعضای ناتو نیز هست، نقش خود را در باره صادرات غله اوکراین بسیار ماهرانه انجام داد و حالا در انتظار امتیازهائی است که از امریکا واروپا باید به او داده شود، از جمله تحویل هواپیماهای جنگنده F-35 آمریکایی که پیش تر، امریکا قول آن را به یونان، این رقیب دیرینه ترکیه داده است و ترکیه بیم دارد که با تحویل این هواپیماها به یونان توازن قوا در شرق مدیترانه علیه ترکیه بهم بخورد.

رئیس جمهور ترکیه همچنین از سفر به تهران سعی کرد به تهران نشان بدهد جانشین عربستان سعودی در دنیای اسلام است. او با این کارت نیز میان ایران و عربستان بازی می کند. این درحالی است که برقراری دوباره روابط میان ریاض و تهران به کندی پیش میرود، گرچه ایران بخوبی میداند که با کاهش تنش میان عربستان و ایران توافقنامه "ابراهیم" میان  اسرائیل و برخی کشورهای عرب زیر سئوال می رود. اسرائیل همچنان می کوشد به ایران هراسی در کشورهای خلیج فارس و خاورمیانه دامن بزند تا بلکه روابط استراتژیکی را با این کشورها علیه ایران برقرار کند و درعین حال مسئله و زخم کهنه فلسطین را به حاشیه روابط خود با اعراب ببرد.

همین ایران هراسی از جانب امریکا به نوعی دیگر دامن زده می شود. از جمله اظهارات "جک سالیوان" مشاور امنیت ملی کاخ سفید که در 16 جولای مدعی شد ایران پهپادهای خود را در تاریخ 17 خرداد و 14 تیرماه در پایگاه هوایی" کاشان" در 200 کیلومتری جنوب تهران برای یک هیئت روسی رو نمائی کرده است. واشنگتن چند روز پیش تر نیز اعلام کرده بود که ایران در حال آماده شدن برای تحویل صدها هواپیمای بدون سرنشین به روسیه است.

بدین ترتیب، امریکا از زاویه دیگری سعی می کند عربستان سعودی را از نزدیک شدن نظامی به روسیه و چین منصرف کند و ترمز عادی سازی روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی  و ایران را بکشد.

جک سالیوان در سخنان خود بسیار سعی کرد از وارد شدن در بحث های مخفیانه بین اسرائیل و عربستان سعودی در مورد مبادلات فناوری دفاعی پرهیز کند. هم اسرائیل و هم امریکا میدانند که  ریاض به ویژه نگران  پهپادهای تهاجمی ایران است. پهپادهائی که کاربرد خود را در جنگ یمن نشان داده است.

در ادامه این بازی شطرنج سیاسی در منطقه مذاکرات برجام برای کنترل فعالیت های اتمی ایران نیز کاملا به حاشیه رانده شده است و یا حداقل، ایران آن را حاشیه ای بر متن تحولات منطقه میداند و در عوض تلاش می کند روابط خود با مسکو را تقویت کند. ایران عضو سازمان همکاری شانگهای، (از سپتامبر 2021) شده است و اکنون به دنبال پیوستن به سازمان "بریکس" متشکل از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است.

تهران اشاره می کند که نظم جهانی نوینی در حال ایجاد است که محورهای آن مسکو و پکن است و دیگر امریکا قدرت اول جهان نیست. بسیاری از کشورهای جهان  آنچه را که اتفاق می‌افتد، مشاهده می‌کنند و فعلاً از انتخاب آشکار طرف‌ها اجتناب می ورزند.  رای ممتنع گسترده کشورهای جهان در سازمان ملل در جریان رای گیری با هدف محکومیت جنگ به رهبری روسیه در اوکراین این موضوع به وضوح نشان داد!

 . Russie, Turquie, Iran : les nouveaux alliés de la conférence de Téhéran | L'Humanité (humanite.fr

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده