به یک گردش چرخ نیلوفری

نه خسرو به جا ماند و نه خسروی!

ارتش هیتلری کشورهای اروپای غربی و شرقی را یکی پس از دیگری پشت سر می گذاشت. این کشورها و حکومت های آنها اغلب طی چند روز و یا چند هفته مقاومت تسلیم شدند.

و سرانجام هیتلر به طرف اتحاد شوروی به حرکت در آمد. ایران در کام جنگ دوم فرو رفت و مسبب آن رضاشاه بود که از روی سر ملت و بی آن که مردم کوچکترین اطلاعی داشته باشند سیاست همسوئی با آلمان هیتلری را پیش برده و آماده پیوستن به جبهه او در جنگ دوم جهانی شده بود. این سیاست او جز با استقرار استبداد و خفقان پلیسی و امنیتی ممکن نبود و رضا شاه با بلندپروازی پیوند نژاد آریائی ایران با آلمان چنین مسیری را طی کرده بود.

در نیمه سال 1320 رضاشاه سقوط کرد و بدستور انگلیس از ایران به جزیره موریس تبعید شد. با سقوط او در زندانها باز شد، تبعید شدگان و جان بدر بردگان از دوران استبداد خوفناک آزاد شدند. شماری از کارگزاران جانی او نظیر سرپاس مختاری رئیس شهربانی هنگام فرار در کرمانشاه دستگیر شد. برای نخستین بار لیست جواهرات و ثروتی که رضاشاه به جیب زده بود و املاک و روستاهائی که غصب کرده بود اعلام شد. او که وقتی به توصیه سید ضیاء طباطبائی از قزوین برای کودتا به طرف تهران حرکت کرد آه در بساط نداشت، هنگام تبعید از ایران، در اصفهان ثروت خود را به فرزندش محمد رضا "هبه" کرد. (اصطلاحی نیمه مذهبی برای بخشیدن و بخشش). در جریان همین باصطلاح "هبه" بود که برای نخستین بار مطبوعات تهران از نمایندگان مجلس نوشتند رضا شاه ظرف دو دهه در حسابهای بانکی خود ششصد و هشتاد میلیون ریال (آن زمان) داشته و تعداد املاک او متجاوز از 5200 رقبه بوده است!

برای نخستین بار فاش شد که رضاشاه ایران را به ستون پنجم ارتش آلمان تبدیل کرده بود و اتحاد شوروی وقت بیمناک حمله آلمان به قفقاز از طریق ایران بود.(شبیه همان نگرانی که روسیه از بیم آن قوای نظامی خود را وارد اوکراین کرد تا ماشین جنگی ناتو را در اوکراین از کار بیاندازد) لندن نیز اعلام کرد که ایران مرکز عمده جنگ در آسیا شده است.

با سقوط رضاشاه سانسور مطبوعات و رادیو لغو  شد و اعلام شد که از این پس مردم برای سفر به شهرهای دیگر نیازمند گرفتن اجازه از شهربانی نیستند! زندانیان سیاسی آزاد  شدند و در جمع همین زندانیان و از میان گروه 53 نفر که بقایای حزب کمونیست ایران بود، حزب توده ایران بنیانگذاری شد و روزنامه "مردم" ارگان آن اعلام شد. محمد علی فروغی دست محمدرضا ولیعهد رضاشاه را بالا برد و او را جانشین پدرش معرفی کرد. شاه جوان که در مقابل چشم خویش سقوط استبداد نظامی پدرش را دیده بود، از تاریخ عبرت نگرفت. با آنکه در ابتدای جلوس دست بر قرآن قسم خورد که مطابق قانون اساسی عمل خواهد کرد و پادشاه خواهد بود و نه حاکم، اما بتدریج که زیر پای خود را محکم دید، این قسم را فراموش کرده و پا جای پای پدرش گذاشت و سرانجام او را نیز پیدا کرد.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده