شورش ناگزیر

گزینش و ترجمه- آزاده اسفندیاری

در اولین روزهای سال جدید قزاقستان می رفت تا شاهد حوادثی تا سر حد جنگ داخلی در این کشور باشد.

از روز اول ژانویه دولت جمهوری قزاقستان، قیمت گاز مایع برای سوخت اتومبیل و خانه ها را در هر لیتر، به دو برابر قیمت افزایش داد. گویی مقامات الیگارشی سرمایه دار جمهوری های پسا شوروی، یک رسم نانوشته را برای فشار بر زحمتکشان کشورهای خود قانونمند می دانند. این روش در روسیه نیز بارها اتفاق افتاده است و مردم پس از شادی های سال نو به یکباره با افزایش قیمت ارزاق عمومی، برق و دیگر مایحتاج روزمره مواجه شده اند. هر چند این بار مقامات قزاقستان و الیگارش های گاز و نفت این کشور، در محاسبات خود حد صبر و تحمل و سرانجام خیزش مردم را پیش‌ بینی نکرده بودند.

 دو برابر شدن قیمت گاز برای اکثر مردم قزاقستان که بتدریج به علت گران تر بودن قیمت بنزین روی به ماشین‌های گازسوز آورده اند قابل تحمل نبود، زیرا باید از هزینه‌ های خورد و خوراک خود صرفه جویی می کردند که در عمل امکان‌ پذیر نبود.

خشم و غضب مردم عادی زمانی شدت گرفت که همزمان، رشد تعداد شگفت انگیز« اشراف قزاق» همه جا نمایان گشت. بنا بر لیست مجله فوربس، اگر در سال 2019 ، در این کشور 4 میلیاردر وجود داشت، این تعداد تا آواخر سال 2021 به دو برابر افزایش پیدا کرده است. بهر حال مجموع ثروت 7 میلیاردر قزاقستانی، 232 میلیارد دلار، یعنی حتی بیش از کل بودجه این جمهوری است!

برای اهالی قزاقستان کاملاً روشن است که بخش نفت و گاز کشور و به عبارت دقیق‌ تر، اقتصاد این کشور در اختیار«الباسی نظربایف» (برادر نور سلطان نظربایف رئیس جمهور سابق که خود را پدر مردم اعلام کرده) که مسول مالی آن‌ها تیمور«کولیبایف» همسر یکی از دختران نور سلطان نظربایف است، قرار دارد. در فهرست فوربس، کولیبایف، با 2 میلیارد و 900 میلیون دلار ثروت در ردیف سوم میلیاردرهای این جمهوری است. چنانچه جمع ثروت داماد و دختر نظربایف را به حساب بیاوریم، جمعا 5.6 میلیارد دلار می شود. ضمن اینکه آن‌ها، صاحب بزرگترین بانک قزاقستان با نام بی مسمای «نارودنی» (مردمی) هستند و یک شرکت استخراج طلا را نیز در اختیار دارند. تیمور کولیبایف، ریاست انجمن سازمان های مجتمع گاز و انرژی قزاقستانKAZENERGY و همزمان عضو هیات مدیره شرکت گاز پروم روسیه است. قابل توجه است که تمام تصمیمات کلیدی این مؤسسات، توسط نور سلطان نظربایف، رئیس جمهور سابق قزاقستان که نام شهر آستانه، پایتخت را به اسم وی گذاشته‌ اند، گرفته می‌شود (سلطان نظر بایف، از بدو زمام داری خود در قزاقستان، حزبی مشابه حزب روسی«روسیه واحد» به نام «رهبر ملت» تاسیس کرد که همواره در انتحابات بیش از 70 در صد آرا را از صندوق های رأی برای خود بیرون می آورد).

بدون دلیل نیست که در خیابان‌های شهرهای بزرگ از جمله آلماتی، تظاهرکنندگان شعار می دادند: « پدر، برو برو!» زیرا مردم میدانند، مسئول افزایش قیمت ها و ایجاد فقر و نابسامانی جامعه افرادی هستند که مالکیت مجتمع های نفت و گاز و کل اقتصاد این کشور را در اختیار دارند.

اگر به تاریخچه نا‌ آرامی های قزاقستان، توجه کنیم حرکت‌های اعتراضی در مناطق غربی از سال 2011 که مراکز دکل ها و پالایشگاه های نفت این کشور است شروع شد. در آن سال، مقامات به خشن ترین وجه، بروی کارگران معترض به دستمردهای پایین و زندگی سخت، آتش گشودند که در نتیجه 16 نفر از کارگران کشته شدند و منجر به یک رسوایی بین‌المللی برای مقامات این کشور شد. طی سال‌های گذشته اعتصابات کارگری، همراه با تظاهرات خیابانی ادامه داشته است و حکومت با روش‌های همیشگی خود دست به سرکوب آن‌ها زده است. با گستردگی و سراسری شدن اعتراضات، علاوه بر خواست های اقتصادی که به دلیل همه گیری کرونا مردم فقیر تر شده اند خواست های سیاسی نیز اضافه شد و از صبح روز 4 ژانویه معترضان خواهان استعفای دولت شدند و مستقیماً «پدرملت» نظربایف، را مخاطب قرار دادند.

شعار دهندگان مطالبات خود را به شرح زیر ارائه دادند:

1) کاهش سن بازنشستگی

2) لغو واکسیناسیون اجباری

3) کاهش بهره وام

4) افزایش مزایای معلولان…

همان‌طور که مشاهده می شود اساسی‌ترین مطالبات مردم، جنبه اقتصادی دارد و زبان نان، به امر حیاتی زحمتکشان تبدیل شده است. هر چند در خلال تظاهرات شعارهایی با مضامین ناسیونالیستی و اسلامگرایانه و فاصله گیری از روسیه و خروج از اتحادیه ارو- آسیا مطرح می شد. در چنین مواردی نیروهای ارتجاعی و عوامل خارجی با دست بردن به اسلحه، سعی در بدست گرفتن ابتکار عمل شدند و تلاش کردند تا با سوء‌ استفاده از اعتراضات به حق مردم مسیر دیگری در پیش گرفته شود.

اگر با نگاهی گذرا به تظاهرات قزاقستان برگردیم، قاعده بر این است که رهبران خیزش های مردمی احزاب چپ باید باشند. در سال‌های گذشته به علت عدم حضور حزب کمونیست و دیگر احزاب مترقی در این کشور، موج‌های اعتراضی بدون رهبری مشخص، پس از چندی آرام می شد. حزب کمونیست در سال 2015 توسط مقامات کشور و با رای دادگاه منحله اعلام شد. دیگر سازمان های سیاسی چپ نیز امکان اظهار وجودی نمی یافتند و اگر در بعضی موارد زبانی به اعتراض می گشودند به شدت مورد تعقیب و سرکوب قرار می گرفتند.

----

یاد آوری می شود، در ادامه اعتراضات مردمی، گروه‌های مسلح از طیف های مختلف اسلام گرا و باند های هوادار ترکیه و عربستان… با همیاری عده ای از مقامات کشور، سعی بر آن داشتند تا برخی از مراکز حساس قزاقستان را در شهرهای بزرگ این کشور، مانند فرودگاه ها، مراکز پلیس، پارلمان، کاخ ریاست جمهوری و معادن را تصرف کنند. تروریست ها در نظر داشتند تا مهم‌ ترین تأسیسات نظامی- فضایی روسیه، در منطقه و شهر بایکو نور قزاقستان، مرکز پرتاب سفینه های فضایی این کشور را در اختیار بگیرند که یگان های نظامی اعزامی روسیه و نیروهای ویژه امنیت داخلی فدرال این کشور توانستند ابتکار عمل را بدست گرفته و مانع از آن شوند تا این منطقه حساس استراتژیک مورد تهاجم قرار گیرد. در این منطقه همچنان حکومت نظامی برقرار است و اجتماعات بیش از سه نفر ممنوع می باشد!

https://www.sovross.ru/articles/2215/55246

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده