ترجمه- کیوان خسروی

اتحاد ازبکستان و قزاقستان با توجه به منافع روسیه مهم است. سال 2021 را می توان سال اتحادها نامید. از جمله آنها پیمان«آکوس» (پیمان امنیتی و نظامی سه جانبه بین استرالیا، ایالات متحده و بریتانیا. مترجم)، اتحاد نظامی آذربایجان و ترکیه. هم رسانه ها و هم جامعه خبرگان بطور گسترده درباره این رویدادها بحث کرده اند. متاسفانه موافقتنامه اعلامیه روسای جمهور قزاقستان و ازبکستان در ششم دسامبر 2021  درمورد مناسبات متحدانه ای که سرآمد تشکیل اتحاد دیگری بود، از نظر انداخته شد. ازبکستان و قزاقستان مهم ترین و برجسته ترین کشورهای آسیای مرکزی هستند. این مسائل در شمار جمعیت، امکانات اقتصادی، پتانسیل نیروهای مسلح بازتاب می یابند.( قزاق ها در ازبکستان حدود یک میلیون نفر، ازبکها در قزاقستان – حدود ششصد هزار نفر هستند). هر دو گروه قومی ترک زبان هستند، این اشتراک زبان با وحدت مذهب غالب- اسلام سنی تکمیل می شود. اتحاد کشورهای امروز متولد نشد. این دنباله کاری است که توسط رهبران قبلی آنها- نظربایف و کریموف- انجام گرفته بود. در سال 1994 در شهر «چولپون آتا» توافقنامه ای برای ایجاد یک منطقه اقتصادی واحد که شامل ازبکستان، قیرقیزستان و قزاقستان بود، امضاء شد. در سال 2001، سازمان همکاری دولتهای آسیای مرکزی ایجاد شد که روسیه آن را پیشنهاد کرده بود. با این حال، در طول ایجاد جامعه اقتصادی اوراسیا در سال 2006، سازمان همکاری دولتهای آسیای مرکزی منحل شد. اما تلاش ها برای نزدیک شدن کشورهای آسیای مرکزی به همین جا ختم نشد. نتیجه این تلاش ها در سال 2013 امضای توافقنامه مشارکت استراتژیک بین ازبکستان و قزاقستان بود. از آن زمان، روابط بین قزاقستان و ازبکستان در سطحی "پایین" بوجود آمد. بیانیه ای که در ابتدا ذکر شد در دور بعدی تکامل یافت. این سند تعامل دوجانبه در زمینه های سیاسی، اقتصادی، سرمایه گذاری، علمی و فنی، فرهنگی و بشر دوستانه و گسترش تماسهای سازنده و قابل اعتماد در سطوح عالی، و دیگر سطوح را در نظر می گیرد. تشکیل شورای عالی بین دولتی، شورای همکاری های بین المجالس و شورای وزیران امور خارجه جمهوری ازبکستان و جمهوری قزاقستان بعنوان ساختارهای حاکم پیش بینی شد. هرچند تمایل متقابل برای توسعه تعامل در چارچوب سازمانهای بین المللی اعلام می شود، در این فهرست اتحادیه اقتصادی اوراسیا حضور ندارد و این نگران کننده است، زیرا قزاقستان به ازبکستان پیشنهاد می دهد تا به عضویت کامل بنیادهای ترک زبان، مانند مجمع پارلمانی کشورهای ترک زبان و آکادمی ترکی در آید. در آستانه دیدار سران این کشورها مذاکراتی بین وزرای دفاع انجام گرفت. جا دارد فرض کنیم که بحث مسائل نظامی - سیاسی در چارچوب اتحادیه ایجاد شده نیز رخ داده است. البته روند همگرایی مدت معینی طول خواهد کشید. با وجود این، در شرایط ورود ازبکستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک توازن متعادل مرکب از: روسیه- بلاروس و قزاقستان – ازبکستان ایجاد خواهد شد. در آینده این اتحاد می تواند در سراسر آسیای مرکزی گسترش یابد. برخی مسائل در فرایندهای یاد شده می توانند تلاش هایی از سوی قزاقستان و ازبکستان برای اتخاذ مواضع رهبری در اتحادیه انجام گیرد. در این میان رویکردهای مشترکی برای درک نیاز جامعه در حوزه اجتماعی- فرهنگی وجود دارد. در اینجا قزاقستان، "ترکستان" را بعنوان مرکز معنوی و فرهنگی تمام آسیای مرکزی پیشنهاد می کند که ازبکستان از آن حمایت می کند. ایده ترکستان بعنوان یک دولت مطرح است. درسده های میانه یک هویت منطقه ای منحصر به فرد و صرفاً داخلی در منطقه شکل گرفت. روسیه تزاری آنقدر عاقل بود که این ویژگی منطقه را در سیاست خود در نظر بگیرد، زمانی که به توصیه قوم شناسان و خاورشناسان آن زمان روسیه تصمیم گرفت که نهاد اداری جدید ایجاد شده در اینجا را ترکستان بنامد.

در شرایط همزیستی برابر اتحاد ازبکستان و قزاقستان (آنرا ترکستان جدید بنامیم) می تواند با دوام باشد، زیرا با منافع چین و روسیه سازگار است. نخست اینکه هر دو دولت از قدرتمندترین ارتش را در منطقه دارند. همگن و همپایه بودن آنها سپری را برای محافظت روسیه در برابر نفوذ تندورها از خاک افغانستان ایجاد خواهد کرد. بعنوان یک پاداش: اگر نمی توانید فرایندی را متوقف کنید، آنرا رهبری کنید. اتحادهای مختلف کشورهای منطقه اجتناب ناپذیر است، حمایت از آنها بهتر از مخالفت با آنهاست. ثانیا مانعی برای ایده ترکیه برای متحد کردن ترک زبانان به رهبری آنکارا ایجاد خواهد کرد. اما در اینجا قزاقستان با ازبکستان دارای امتیاز هستند: ترکیه می تواند به کشورها سرمایه گذاری، فناوری و بنادر دریایی خود را ارائه دهد و در ازای آن به بازارهای منطقه (بیش از 70 میلیون نفر) و همچنین به بازی انرژی دریای خزر دسترسی پیدا کند. سوم: ازبکستان منابع انسانی قابل توجهی دارد. قزاقستان – تماس مستقیم با روسیه و چین دارد. برای ما، اتحادیه ازبکستان و قزاقستان - با در نظر گرفتن منافع روسیه می تواند مهم باشد. در این راستا، انتخاب ابزارهایی ضروری است که به ما امکان همزیستی مؤثر و دوجانبه را بدهد. زمانی فرا می رسد که کشورهای ما یا در شمار کشورهای مرفه قرار خواهند گرفت و یا بالاخره در مشکلات داخلی خود مچاله می شوند و به عنوان پایگاه مواد خام برای کشورهای پیشرفته تر باقی می مانند. اما اهداف مشترک ما به تنهایی قابل دستیابی نیست، در شرایط جهانی شدن روزافزون این تنها بر اساس یک جامعه تاریخی، فرهنگی و تمدنی امکان پذیر است. و ما نمی توانیم شریکی بهتر از کشورهای آسیای مرکزی پیدا کنیم. در عین حال، هم برای روسیه و هم برای اتحاد در حال ظهور ازبکستان و قزاقستان مهم است که درس های درست را بیاموزند و اشتباهات گذشته را تکرار نکنند!

https://russtrat.ru/comments/27-dekabrya-2021-0010-7764

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده