شطرنج سیاسی در ایران را چگونه ببینیم؟ |
در بازی شطرنج ارزش هر مهره را معمولا با سرباز میسنجند. به عنوان مثال ارزش اسب با 3 سرباز و ارزش وزیر با 9 سرباز برابر است. اما همه ی شطرنج بازان میدانند که این ارزشگذاری تنها امری فرضی است که تنها در ابتدای بازی و در شرایط برابر در صفحه اعتبار دارد. ارزش سربازی که در ردیف هفتم صفحه قرار داشته و با وزیر شدن بیش از یک حرکت فاصله ندارد حتی از ارزش سوارها بیشتر است. گاهی رقیب ناچار می شود رخ یا حتی وزیر خود را با این سرباز تعویض کند. ارزش افراد در صحنه ی سیاسی نیز بسته به موقعیت و جایگاه شان تعیین میشود . بسیاری از سیاستمداران 4 دهه گذشته، امروز همان اشخاص سابق نیستند. آنها امروز در ردیف هفتم شطرنج قرار دارند و حاکمیت برای حذف آنها ناگزیر است که هزینه ی سنگینی بپردازد و اگر اجازه بدهد که آنها گام آخر را برداشته و وزیر شوند نه با طیب خاطر که به ناچار و تحت فشار جنبش مردم به آن تن در میدهد و جنبش باید از این امر استقبال کند . در مباحث مرتبط با علوم انسانی و بالاخص در روابط و ساختار سیاسی و اقتصادی هیچگاه یک عامل به تنهایی علت بوجود آمدن یک پدیده نیست؛ بلکه علل و عوامل متعددی در پیوند و ارتباط با هم پدیدهای را بوجود میآورند. ما باید علل و ریشههای وجود حاکمیت کنونی را بیابیم. این علل و عوامل هرچه باشد یک شبه و خلق الساعه بوجود نیامده اند و طبیعی است که یک شبه و خلق الساعه از بین نمیروند. یعنی ساده اندیشی است اگر بپنداریم با تغییر حاکمیت کنونی علل و عوامل وجودی آن نیز از بین میرود. لذا ما برای از بین بردن ریشههای وجودی حاکمیت کنونی نیازمند زمینههایی مناسب برای تغییرات تدریجی و اساسی هستیم. این تغییرات نیازمند زمان است. چه بسا با به صحنه بازگشتن برخی سیاستمداران زمینهای فراهم بیاید که کمک کند یکی از عوامل مذکور- و نه همه ی آن عوامل - کشف و خنثی شود. همانطور که آمدن اصلاح طلبان دوم خردادی کمک کرد که بعضی از عوامل قتلهای زنجیرهای که روشنفکران و دگراندیشان را ترور میکردند، افشا شوند و حاکمیت ناگزیر از پرداخت هزینههای سنگینی شد. مثل "آزموده را آزمودن خطاست" تنها برای بچهها میتواند فریبنده و اقناع کننده باشد. بدیهی است که بسیاری از آزمودهها را در شرایط جدید و متفاوت باید دوباره آزمود. به این میماند که بگوئیم ما انقلابی را آزمودیم و نتیجه اش را در حاکمیت امروز تجربه کردیم، لذا آزمودن انقلابی دیگر خطاست! در حالی که همه خوب میدانیم که اگر انقلابی در شرایط کنونی بوجود آید با انقلاب سال 57 به طور کلی و ماهیتا متفاوت خواهد بود. چنان که اصلاحات، امروز در جمهوری اسلامی با شعارهای اصلاحات در دوم خرداد 76 و یا حتی در جنبش سبز در سال 88 متفاوت است و یا بطور اصولی اصلاحات در جمهوری اسلامی با اصلاحات در زمان شاه – مثلا در دوران اصلاحات ارضی و دولت علی امینی- تفاوت دارد. تلگرام راه توده:
|
راه توده شماره 821 - 13 بهمن 1400