جنگ پنهان چین با دلار
یعنی پایان سلطنت دلار
والنتین کاتاسانوف
بنیاد فرهنگ استراتژیک
ترجمه- کیوان خسروی
 

در دو دهه گذشته افول دلار آمریکا، که این به معنی کاهش سهم پول آمریکا در ذخایر رسمی بین المللی، تسویه حساب های بین المللی برای تجارت خارجی و سایر معاملات فرا مرزی، در دارایی ها و بدهی های سیستم های بانکی در معاملات ارزی در بازار تبادل ارزهای خارجی است، بر سر زبانها افتاده است. با این وجود، این صحبت ها هنوز زمینه ای برای گفتگو در مورد کاهش نهایی دلار، از دست دادن جایگاه آن به عنوان ارز اصلی فراهم نکرده است. رویدادهایی که در فوریه 2022 (جنگ تحریم ها) آغاز شد، بحث در مورد آینده دلار"سبز" را احیا کرده است. اکنون می خواهم به شاخصی مانند سهم دلار آمریکا در ذخایر ارز رسمی توجه کنم. آنها بخشی از ذخایر رسمی بین المللی منهای  حقوق برداشت ویژه، ارز ویژه در حساب ویژه یکی از اعضای صندوق بین المللی پول، موقعیت کشور در صندوق بین المللی پول و طلای پولی یا طلا برای مصارف پولی هستند. در پایان سال 2021، کل ذخایر ارز رسمی همه کشورهای عضو صندوق بین المللی پول به 12.937 میلیارد دلار رسید. در اوایل سالهای دهه 1990- 2000 ، سهم دلار آمریکا در مجموع ذخایر ارزی کشورهای عضو صندوق بین المللی پول به بالاترین سطح خود رسید - بیش از 70 درصد. در اینجا اطلاعات مربوط به سهم ارزهای اصلی در کل ذخایر ارزی کشورهای عضو صندوق بین المللی پول (در پایان سال، به درصد) را  ارائه می دهیم:

منبع. صندوق بین المللی پول

همانطور که می بینیم،  طی دو دهه (2001-2021)، سهم دلار آمریکا به 8/58 درصد کاهش یافت، تقریباً 12 درصد. سهم یورو و «ین» ژاپن تا حدودی رشد کرد، پوند استرلینگ انگلیس به طرز محسوسی موقعیت خود را تقویت کرد. فرانک سوئیس موقعیت های قبلی خود را از دست داد. جایگزینی جزئی دلار آمریکا با ارزهای ذخیره جدید مانند دلار کانادا (سهم آن در پایان سال 2021 – 4/2 درصد بود) و دلار استرالیا (8/1درصد) صورت گرفت. همچنین یوان چین در پایان سال گذشته با سهم 8/2 درصدی (مقام پنجم در رتبه بندی ارزهای ذخیره) در ارزهای ذخیره ظاهر شد. به هر حال، دلار در پایان سال گذشته، علیرغم مقداری کاهش موقعیت آن، همچنان در دنیای ارزهای ذخیره ای حکمرانی کرد. جمعا در ترکیب ذخایر بین المللی کشورهای عضو صندوق بین المللی پول، ذخایر دلاری بالغ بر 087/7 میلیارد دلار بوده که می توان در نظر گرفت که بخش عمده آن در چین است. در پایان سال گذشته، ذخایر ارزی چین بالغ بر 250/3 میلیارد دلار بود. این مقدار اندازه کل ارزهای موجود در ترکیب ذخایر است. برخلاف بخش قریب به اتفاق کشورهای عضو صندوق بین المللی پول، چین هنوز ترکیب ارزی ذخایر خود را فاش نمی کند. این امر به رده اطلاعات مخفی تعلق دارد. با این حال، گاهی اوقات برخی اطلاعات بگونه ای درز می کند. بنابراین، در ژوییه سال 2019، اداره ارز دولتی چین اعلام کرد که در پایان سال 2014، دارایی‌های دلاری آمریکا 58 درصد از کل حجم ذخایر چین در مقایسه با 79 درصد در سال 2005 (65 درصد در سال 2014) را تشکیل می‌داد. اگر فرض کنیم تا پایان سال 2021 این سهم به نصف رسیده باشد، به طور مطلق، واحد پول ایالات متحده آمریکا تقریباً 600/1 میلیارد دلار (تقریباً 23 درصد از کل ذخایر دلاری کشورهای عضو صندوق بین المللی پول) را تشکیل می داده است. بخش بزرگ ذخایر دلاری چین اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده آمریکا است. طبق گزارش وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا ، تا فوریه 2021، سبد سهام چین از چنین اوراق بهاداری، معادل 8/054/1میلیارد دلار بود. مابقی پول آمریکا در حساب بانک های خارجی است. چین در سال های اخیر با احتیاط حجم سبد سهام خزانه داری آمریکا را کاهش داده است. به این ترتیب برای بازه زمانی فوریه سال گذشته تا فوریه امسال تقریباً 50 میلیارد دلار کاهش داشته است و اگر چند سال پیش چین دارنده اصلی اوراق بهادار خزانه داری آمریکا بود، اکنون پس از ژاپن در رتبه دوم قرار دارد. ژاپن، بریتانیا، سوئیس، بلژیک، تایوان، جزایر کیمن و دیگران به تدریج جایگزین سهم چین در خزانه‌داری آمریکا می‌شوند.

جنگ تحریمی غرب روابط واشنگتن و پکن را که از حمایت فعال غرب در جنگ اقتصادی علیه روسیه خودداری کرد، وخیم تر کرده است. پکن درک می کند که امروز ایالات متحده آمریکا و متحدانش در حال تکمیل روش های فشار تحریمی بر روسیه هستند که فردا علیه چین اعمال خواهد شد. و مهم نیست که پکن چقدر کج دار و مریز رفتار کند، اجتناب از رویارویی سخت با غرب برای او امکان پذیر نخواهد شد. و پکن نمی تواند، ضمن ادامه کاهش دقیق سبد سهام اوراق بهادار خزانه داری ایالات متحده آمریکا ذخایر بین المللی خود را برای تحریم های احتمالی ایالات متحده آمریکا آماده نکند. دلایلی وجود دارد که گمان کنیم ارقام ذخایر ارز بین المللی که پکن رسما منتشر می کند تا حدودی زیاد تر از حد برآورد شده است. این ارقام بیش از حد تخمین زده شده کاهش آن بخش از ذخایری را که با دلار در سپرده های بانک های خارجی ارائه شده اند، پنهان می کند. بخشی از این ارز دلاری را می توان صرف خرید طلا در بازار جهانی کرد. اداره ارز دولتی چین به تازگی گزارش داده است که در ماه مارس، ذخایر ارزی این کشور با 8/25 میلیارد دلار آمریکا به 188/3 تریلیون دلار آمریکا کاهش یافته است. می توان فرض کرد که این کاهش عمدتاً (یا حتی منحصراً) با توجه به مولفه دلاری ذخایر رخ داده است.  ذخایر ارزی بسیاری از کشورها به طور سنتی تقریباً منحصراً از دلار آمریکا تشکیل شده است. عربستان سعودی و شماری دیگر از کشورهای عضو اوپک می توانند به عنوان نمونه ای بارز باشند. این کشورها نزدیک به نیم سده است که طلای سیاه را تنها به دلار آمریکا می فروشند، اما آنها آنطور که انتظار می رود در آینده نزدیک می توانند ذخایر خود را به حساب سایر ارزها متنوع کنند. عربستان سعودی تقریباً با چین توافق کرده است که نفت را نه تنها به دلار آمریکا، بلکه به یوان چین نیز به چین بفروشد. و زمانی که این مسئله صورت بگیرد، ذخایر دلاری عربستان سعودی با ارز چین در هم خواهد آمیخت. جنگ تحریمی اعتماد نه تنها به دلار آمریکا، بلکه به یورو، پوند انگلیس، ین ژاپن، دلار کانادا و استرالیا، فرانک سوئیس نیز لطمه زده است. به هر حال، غرب همه این ارزهای نام برده شده  را در ترکیب ذخایر بین المللی منجمد کرده است. همه این ارزها «زهرآگین» شده اند. می توان انتظار داشت که اعتماد به یوان و همچنین تقاضا برای طلا - یک دارایی ارزی در ترکیب ذخایر بین المللی که مصونیت کامل در برابر تحریم ها دارد - افزایش یابد. معمولا، بانک‌های مرکزی که ذخایر بین‌المللی را مدیریت می‌کنند، اظهارات بلند و پر سر و صدایی مبنی بر تغییر ساختار ارزی ذخایر انجام نمی دهند. همه چیز بی سر و صدا انجام می شود. استثناء بانک مرکزی اسرائیل بود که ذخایر ارزی  خود را  تا اکنون 206 میلیارد دلار اعلام کرده است. «بلومبرگ» به نقل از« اندرو ابیر»، معاون رئیس بانک مرکزی اسرائیل، در 20 آوریل گزارش داد که تعدادی ارز جدید به ساختار ذخیره اسرائیل از جمله  یوان چین ارزهای ژاپن، استرالیا، ارزهای کانادا اضافه شده است. کارشناسان این تصمیم مقامات مالی اسرائیل را با اقدامات تحریمی آمریکا در مورد مسدود کردن ذخایر ارزی روسیه توضیح می دهند. «بلومبرگ» معتقد است که: «توقیف اخیر بیشتر دارایی های ارز خارجی روسیه به عنوان بخشی از تحریم های ضد روسیه ممکن است بسیاری از کشورها را وادار کند تا ذخایر خود را بازسازی کنند». از آمار صندوق بین المللی پول با توجه به سه ماهه اول سال جاری می دانیم که جنگ تحریمی علیه روسیه تا چه اندازه بر موقعیت دلار آمریکا و سایر ارزهای پیشرو در ذخایر ارزی جهان تأثیر گذاشته است.

https://www.fondsk.ru/news/2022/04/26/dedollarizacia-mezhdunarodnyh-rezervov-neumolimyj-mirovoj-trend-56052.html

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده