سرگردان است!

هفته گذشته الکساندار نواک معاون نخست وزیر روسیه به ایران سفر و با محمد مخبر معاون رییس جمهور دیدار کرد. در این دیدار نواک از آمادگی مسکو برای گسترش سرمایه گذاری در بخش های مختلف خبر داد. وی همچنین تکمیل کریدور حمل و نقل شمال – جنوب را لازمه توسعه همکاری های تجاری و اقتصادی دو کشوردانست و گفت که ایران می تواند به گذرگاه راهبردی حمل و نقل برای روسیه و منطقه تبدیل شود.

مهمترین بخش این سفر مربوط به مبادلات تهاتری و وصل شدن سیستم "میر" روسیه و "شتاب" ایران به یکدیگر بود. میر و شتاب در واقع نوعی جایگزین های ملی برای سیستم "سوییفت" هستند. تا کنون بسیاری از کشورها از جمله ترکیه سیستم میر را بعنوان یکی از ابزارهای برداشت و پرداخت پذیرفته و دستگاه های خودپرداز آن کشور در حال وصل شدن به این سیستم هستند. بسیاری از کشورهای خلیج فارس نیز برای استفاده از سیستم میر اعلام آمادگی کرده اند.

تفاهم مهم دیگر این سفر، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات دو کشور بود. این مسئله ایست که هم اهمیت داخلی دارد و هم جهانی. از نظر داخلی مبادله با ارزهای ملی می تواند مانع فشار تورمی انتشار دلارهای کاغذی آمریکا به اقتصاد ایران و روسیه بشود. همچنین می تواند موقعیت ریال را درصورت گسترش آن و تبدیل شدن آن به یک وسیله پرداخت واقعی تا حدودی تقویت کند. همانطور که درباره روبل روسیه شاهد آن بودیم که ناگزیر شدن کشورهای اروپایی به خرید گاز روسیه به روبل به تقویت شدید آن منجر شد.

از نظر جهانی نیز سلطه اقتصادی آمریکا بر جهان و انداختن بار فشار روزی یک تا سه میلیارد دلار بدهی آن کشور به دوش دیگر کشورهای جهان برآمده از سلطه دلار بر بازارهای جهان و بویژه تقاضای بالای دلارهای نفتی است. به این ترتیب با گذار تدریجی جهان به ارزهای ملی، این سلطه اقتصادی و به همراه آن سلطه سیاسی و نظامی آمریکا بر جهان تضعیف می شود. این جریان شاید بزرگترین خطری باشد که آمریکا را از نظر اقتصادی تهدید می کند، بویژه که کشوری نظیر عربستان نیز آمادگی خود را برای مبادله با یوان چین و حتی عضویت در بریکس اعلام کرده اند.

اما از نظر روابط تجاری ایران و روسیه می دانیم که سطح آن بسیار پایین است و  "لوان جاگاریان"، سفیر روسیه در تهران می گوید هیچ کدام از توافقاتی که در ۶ سال گذشته بین ایران و روسیه صورت گرفت، اجرایی نشده. این هم بیشتر به سیاست نه شرقی و نه غربی و نشستن میان دو صندلی حکومت ایران بر می گردد که روابطش را با دیگر کشورها براساس منافعی که از آن حاصل می شود تنظیم نمی کند بلکه براساس باجی که از طرف مقابل می تواند بگیرد تنظیم می کند. علت اینکه هیچکدام از قراردادهای روسیه و ایران اجرایی نشده برای آن است که این قراردادها را از روز اول با هدف اجرا کردن نبسته بودند بلکه با این هدف بسته بودند که آمریکا و اروپا را بترسانند و از آنها باج بگیرند. سیاستی که دیگر بیفایده شده است. چون درچارچوب تناسب قوای جهانی جدیدی که در حال شکلگیری است نه روس ها دیگر تن به چنین روابطی می دهند و نه آمریکا و اروپا با این چیزها راضی می شوند.

آن سلاح ها و تجهیزاتی هم که ایران از روسیه گرفته برای آنکه به مردم خودش واقعیت را نگوید دستی در آنها برده و رنگشان را تغییر داده و به عنوان ساخت ایران معرفی می کند که مبادا در افکار عمومی نوعی احساس روابط مثبت میان ایران و روسیه ایجاد شود.  

بنابراین اکنون هم معلوم نیست که نتیجه سفر الکساندار نواک و توافقاتی که امضا می شود چه خواهد بود. موضع در مجموع متعادلی که ایران در رویدادهای اوکراین اتخاذ کرد زمینه گسترش روابط دو کشور را می تواند فراهم کند به آن شرط که یک گروه کارشناسی با انگیزه گسترش روابط میان دو کشور تشکیل شود و اراده و اختیارات لازم برای پیشبرد آن را داشته باشد. فعلا هیچکدام از اینها دیده نمی شود هرچند به معنای آن نیست که در آینده هم بوجود نخواهد آمد.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده